Փաստ ինֆո

Դեռևս 1991 թվականի Ալմա- Աթայի հռչակագրի վավերացումն օրենսդրական ակտ է և ՀՀ բոլոր օրենսդրական ակտերը հրապարակված են, ի՞նչ է նշանակում հռչակագրում վերապահումներ չկան։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց քաղաքագետ Թևան Պողոսյանը։

Ինչպես արդեն տեղեկացրել ենք՝ «Փաստինֆո»-ի գրավոր հարցմանն ի պատասխան ՀՀ ԱԳՆ-ից հայտնել էին, թե հռչակագիրը ստորագրվել է առանց վերապահումների, մինչդեռ պաշտոնական փաստաթղթերում առկա է Գերագույն Խորհրդի 1992 թվականի որոշումը՝ Հռչակագիրը՝ վերապահումներով վավերացվելու մասին։։

Քաղաքագետի գնահատմամբ՝ այսպիսի հայտարարության նպատակն է խաբել հանրությանն ու այդպիսով շարունակել մնալ իշխանության։ Պողոսյանը հատուկ ուշադրություն է հրավիրում փաստին, որ ՀՀ օրենքով՝ ԱԺ կողմից հաստատված յուրաքանչյուր որոշում ունի օրենքի ուժ։ Այդ նույն ուժն, ըստ նրա, տարածվում է ինչպես երկրի ներքին, այնպես էլ միջազգային հարցերին վերաբերող որոշումներ վրա։

«Այնպես որ, եթե Գերագույն խորհուրդն այն ժամանակ այդ հռչակագիրը վավերացրել է վերապահումներով, ապա այն այժմ էլ գործում է այդ նույն վերապահումներով»,- ասաց նա։

Հայաստանի իշխանություններն, ըստ քաղաքագետի,գործընթացներն իրականացնում են՝ հղում կատարելով Ալմա- Աթայի հռչակագրին, քանի որ դա ձեռնտու է Ադրբեջանին։ Փորձագետն այս եզրահանգման գալիս է նաև հաշվի առնելով, որ ՀՀ անկախությունից հետո գոյություն ունեցող 3 վարչակազմերից որևէ մեկը բանակցային որևէ գործընթացում հղում չի կատարել Ալմա-Աթայի հռչակագրին։ Եղել է միայն 1-2 բացառություն՝ ադրբեջանական կողմի նախաձեռնությամբ։ Հետևաբար, ըստ մեր զրուցակցի, այս անգամ էլ դա արվում է՝ հաշվի առնելով ադրբեջանական շահը։

Պողոսյանի խոսքով՝ ՀՀ ներկա իշխանությունների՝ Արցախից ձեռքերը լվալու փաստը վաղուց հայտնի փաստ է։ Իր խոսքով՝ այս գործելաոճով էլ նպատակը մեկն է, հնարավորինս նպաստավոր պայմաններ ստեղծել՝ Արցախն արագ հանձնելու գործընթացն ավարտին հասցնելու համար։ Այս համատեքստում, սակայն, Պողոսյանը հիշեցնում է Արցախի և Հայաստանի հերոս Մոնթե Մելքոնյանի խոսքերը՝ «Կորցնելով Արցախը՝ մենք կշրջենք մեր պատմության վերջին էջը»։

«Մեկնարկող այս ամբողջ գործընթացն անօրինական է։ Խնդիրն է Հայաստանի վերացումը։ Դրանից հետո էլ ի՞նչ խնդիր կարող է լինել։ Եթե այդպես դիտարկենք, նույն ձևով անօրինական է այս իշխանությունների նախընտրական ծրագիրը խախտելը։ Հազարավոր օրենքներ են խախտվել։ Ի՞նչն է օրինական արվել»,- ասաց նա։

Այս համատեքստում, ըստ Պողոսյանի, աշխատանք պետք է տարվի միջազգային հարթակում՝ հայտարարելով, որ ՀՀ և Արցախի Հանրապետության հանրությունը որևէ ձևով չի ընդունելու ստորագրված որևէ փաստաթուղթ։ Այդ մասին արդեն իսկ բազմաթիվ հայտարարություններ են արվել՝ տարբեր քաղաքական ու հասարակական կառույցների, Արցախի նախագահի ու այլ կառույցների ներկայացուցիչների կողմից։ Մյուս կողմից՝ Թևան Պողոսյանը մեծ չի համարում որևէ փաստաթղթի ստորագրման հավանականությունը։ Այս առումով, հատուկ ուշադրություն է հրավիրում թշնամական երկրի ղեկավարի կողմից հնչեցվող հայտարարություններին ու մինչև այսօր ստորագրված փաստաթղթերի կետերին որևէ ձևով չհետևելու քաղաքականությանը։ Որպես շարունակություն, հիշեցնում է Ալիևի՝ Սյունիքը, Երևանն ու Սևանը գրավելու անհագուրդ ծարավի մասին։

«Ընդամենը 2 փաստաթուղթ կա ստորագրված՝ 1994 թվականի զինադադարն ու 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունը։ Քանի՞ անգամ է Ալիևը հարգել այդ երկու փաստաթղթերը։ Իրենք (նկատի ունի ՀՀ իշխանություններին- խմբ.) էլ են ասում, որ կարող են ստորագրել, բայց համոզված չեն, որ հաջորդ օրն ինչ-որ նոր բան չի լինի։ Թշնամին ընդհանրապես թքած ունի այդ ստորագրությունների վրա ու իր ծրագրերն է տանելու առաջ»,- ասաց նա։

Մյուս կողմից էլ, ըստ մեր զրուցակցի, չպետք է մոռանալ Արևմուտք- Ռուսատան «մրցակցության» փաստը։ Իր խոսքով՝ Արևմուտքը կողմ է որևէ փաստաթուղթ ստորագրելու և Ռուսաստանին տարածաշրջանից դուրս մղելու տարբերակին։ Նույն սկզբունքով առաջնորդվում է նաև ՌԴ-ն՝ առաջ տանելով իր սեփական շահերը։

Պողոսյանի խոսքով՝ այս ամենին զուգահեռ, մեր երկրի իշխանություններն այսօր շարունակում են դեռևս վերջին ընտրություններին որդեգրած խաբելու քաղաքականությունը։ Սա, իր գնահատմամբ, ժողովրդավարության կարևորագույն խախտման ամենախոսուն վկայությունն է։ Ըստ քաղաքագետի, իշխանությունների այս գործելաոճի դեպքում մեծ անելիք ունեն լրատվամիջոցները։ Այս դեպքում պայքարի միակ ձևը մնում է հակափաստարկների հրապարակմամբ իշխանությունների ստի բացահայտումը։

Այս ամենին զուգահեռ, քաղաքագետը կարևորում է արդեն 171 օր շարունակ շրջափակման մեջ գտնվող արցախցիների խնդրի բարձրացումը՝ միջազգային հարթակներում ու խնդրի դեմ ազգային միասնական պայքար մղել։

Աղբյուր` Փաստինֆո