Փաստ ինֆո

«Դրանք բանակցություններ անվանելն, անգամ, սխալ է, որովհետև ցանկացած այդպիսի «բանակցության» ընթացքում Հայաստանի շահն է վաճառքի դրվում»,- «Փաստինֆո» -ի հետ զրույցում ասում է ադրբեջանագետ Գառնիկ Դավթյանը։

Վերջին բանակցությունը տեղի է ունեցել մայիսի 25-ին՝ Մոսկվայում։ Ըստ ադրբեջանագետի, դեռ վաղ է ասել՝ տապալված էի՞ն դրանք, թե՞ ոչ, սակայն կարծում է, որ ամենայն հավանականությամբ, եռակողմ հանդիպման ընթացքում բախվել են ՌԴ-ի և Արևմուտքի շահերը և հստակ որևէ ձեռքբերում կամ համաձայնություն Մոսկվայում, այս անգամ, չի կայացել։ Չի բացառվում, որ այդ հանդիպմանը ինչ – ինչ հարցերի շուրջ ադրբեջանական կողմը ևս, չի տվել իր համաձայնությունը։ Ինչ վերաբերում է հայաստանյան կողմին, ապա այստեղ, ըստ մեր զրուցակցի, պետական շահերից խոսելն, անգամ, անիմաստ է՝ պետք է փոխել բանակցողին և անել դա հնարավորինս արագ։

Ալիևը նախօրեին բավական հանդուգն վարքագիծ էր դրսեւորել՝ սպառնալով Արցախի հանրապետության թե բնակչությանը, թե իշխանություններին, ինչի պատճառը, Գառնիկ Դավթյանի դիտարկմամբ, պայմանավորված է ՀՀ Կառավարության կողմից իր երկրի տարածքային ամբողջականության ճանաչման պահանջով.«Կարծում եմ, այսպես կոչված, Խաղաղության պայմանագիրն, իրենից ենթադրում է բացառապես և միայն ադրբեջանական կողմի պետական շահի սպասարկումը։ Ընդհուպ երեկ, նա հայտարարեց, որ սահմանազատումը տեղի է ունենալու ադրբեջանական կողմի շահերի առաջնորդությամբ, այսինքն, առաջին հերթին ի վնաս Արցախի, հետո նաև՝ Հայաստանի Հանրապետության։ Հետևաբար, պետք է զարմանալ ոչ թե նրանից, որ ադրբեջանական կողմն այսօրինակ չհիմնավորված պահանջներ է ներկայացնում, այլ անհապաղ հեռացնել օրվա այս իշխանությանը, որպեսզի նրանք, այլևս, որևէ կերպով Արցախի և ՀՀ-ի ճակատագրով որոշումներ չկայացնեն։ Ինչքան այդ պրոցեսը ձգձգվի, այնքան մեր կորուստներն անդառնալի են լինելու»։

Այսպիսով, Ադրբեջանի համար շատ մոտ ապագայում և՛ քաղաքական, և՛ ռազմական առումով նախադեպեր են ստեղծվելու որևէ տեսակի գործողություններ իրականացնելու համար. «Իրավիճակով պայմանավորված, եթե Հարավային Կովկասում ստեղծվի այնպիսի իրողություն, որն Ադրբեջանին թույլ կտա ռազմական ճանապարհով հարցերին շատ արագ լուծում տալ, հատկապես, եթե նրանք արյան սիրահար են, հետևաբար, այս հնարավորությունը նրանք բաց չեն թողնի։ Այստեղ կարող է մեծ դերակատարում ունենալ նաև թուրքական կողմն, իր վերընտրված նախագահով, ով, արդեն իսկ, սպառնում է նվաճողական իրեն հատուկ քաղաքականությամբ։ Առանց Թուրքիայի համաձայնության և աջակցության՝ Ադրբեջանն, իհարկե, ռազմական գործողություններ չի հրահրի և չի իրականացնի Արցախում և ՀՀ սահմաններին։ Իսկ, եթե մինչ այս պահը դա տեղի չի ունեցել, ապա միայն այն պատճառով, որ դրա համար նպաստավոր չեն եղել աշխարհաքաղաքական վերադասավորումները»։

Անդրադառնալով Թուրքիայում տեղի ունեցող ներքաղաքական զարգացումներին՝ Գառնիկ Դավթյանը նկատում է՝ միշտ էլ այդ երկրում տեղի ունեցած ներքաղաքական խոշոր իրադարձություններին հաջորդել են տարածաշրջանային լարումներ, հատկապես, եթե խոսքը վերաբերում է նախագահական ընտրություններին, մասնավորապես, Աթաթուրքի նվաճողական կենսագրությունը իդեալ դարձրած Էրդողանի վերընտրմանը։ Սակայն, ֆիքսվել միայն ՀՀ-ի ուղղությամբ, ըստ բանախոսի, սխալ կլինի, որովհետև Թուրքիան ունի տարատեսակ ռազմական շահեր, որոնք կապված են իրեն շրջապատող (և ոչ միայն) պետությունների հետ։

Հարցին՝ կստորագրվի՞ արդյո՞ք Խաղաղության պայմանագիրն ամենամոտ ապագայում, Գառնիկ Դավթյանը պատասխանում է՝ նախ և առաջ, պետք է հասկանալ, թե ո՞ւմ է դա առավել ձեռնտու. «Իհարկե, սա, նախ և առաջ, ձեռնտու է հենց Ալիևին, որովհետև նա ցանկանում է հնարավորինս արագ լուծել Արցախի և ՀՀ-ի շուրջ ստեղծված, այդ թվում նաև, այսպես կոչված, անկլավների և փախստականների խնդիրը։ Նա շտապում է իր ձեռքի տակ հնարավորինս արագ փաստաթուղթ ունենալ, որը հնարավորություն կտա ավելի մեծ պրեսինգով և հայաստանյան օրվա իշխանությունների թույլտվությամբ իրականացնել իր պետական շահերին սպասարկող խնդիրները։ Այսպես կոչված, Խաղաղության պայմանագրի ստորագրումը ձեռնտու չէ Փաշինյանին, բացառապես մեկ պատճառով՝ դրա արդյունքում նա կարող է կորցնել իշխանությունը։ Փաշինյանի համար աթոռն ավելի կարևոր է, քան, նույնիսկ, սեփական երեխաների կյանքը, եւ նա որքան հնարավոր է, ձգձգում է այդ պահը։ Սա իմ համոզմունքն է»,- ասում է ադրբեջանագետը։

Ո՞րն է Ալիևի մեծագույն վախը, որով պայմանավորված, նա ձգտում է օր առաջ իրականություն դարձնել, այսպես կոչված, Խաղաղության պայմանագրի ստորագրումը, Գառնիկ Դավթյանը պատասխանում է՝ ինչքան ձգձգվում է դրա վավերացումն, այնքան մեծանում է հավանականությունը, որ այստեղ կարող է իշխանություն փոխվել, որը կարող է սպասարկել ոչ թե Ադրբեջանի և Ալիևի, այլ Հայաստանի և Արցախի պետական և ազգային շահը։

Աղբյուր` Փաստինֆո