Փաստ ինֆո

«Ազգայնականությունը, համենայն դեպս, որոշակի դեր խաղաց Թուրքիայում՝ երեկ տեղի ունեցած համապետական ընտրությունների հարցում, որովհետև այդ հասարակությունն, ամեն դեպքում, տուրք է տալիս ազգայնականությանը։ Հենց դրա վրա խաղալով էլ՝ Էրդողանը, կարծես, փորձեց մոռացության մատնել վերջին շրջանի իր լուրջ բացթողումները, մասնավորապես, աղետալի երկրաշարժն ու դրա հետևանքները, որի պատճառների մեջ ինքը մեղքի շատ մեծ բաժինն ունի»,- «Փաստինֆո» լրատվականի հետ զրույցում ասել է ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի տնօրեն Աշոտ Մելքոնյանը։

Ինչպես արդեն տեղեկացրել ենք՝ մայիսի 14-ին Թուրքիայում տեղի են ունեցել նախագահական ընտրություններ, որի արդյունքներով գործող նախագահին չի հաջողվել հաղթել։ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը ստացել է ձայների 49,24 տոկոսը, իսկ նրա հիմնական մրցակից Քեմալ Քըլըչդարօղլուն՝ 45․06 տոկոսը, հետեւաբար տեղի կունենա երկրորդ փուլ։

Խոսելով նախագահ Էրդողանի մրցակից՝ Թուրքիայի ընդդիմության նախագահի թեկնածու Քեմալ Քըլըչդաչօղուի՝ երկրորդ փուլում սպասվելիք հնարավորությունների մասին՝ Աշոտ Մելքոնյանը նկատում է՝ դժվար պատկերացնելի է ընդդիմադիր կողմի հաղթանակի տարբերակը, որովհետև ազգայնականությունը, Թուրքիայում, այնուամենայնիվ, անպայմանոր իր դերը խաղալու է. «Կարծում եմ Թուրքիայի հարևաններ՝ Հայաստանի կամ Հունաստանի վերաբերյալ Քըլըչդաչօղլուի արած հայտարարություններն, ընդամենը, պատահականություն էին, որով ընդդիմադիր թեկնածուն փորձում էր միավորներ հավաքել։ Ամենակարևորը՝ Քըլըչդաչօղլուն, ձեռնոց նետելով Արևմուտքին, տպավորություն էր ստեղծում, թե իրենք Թուրքիայի սուվերեն կարգավիճակի և անկախ քաղաքականության կողմնակից են և որևէ կախում չունեն Արևմուտքից։ Նա անընդհատ մատնանշում էր Եվրոպային, որը, բնականանաբար, աջակցում է իրեն, բայց արդյունքում՝ բիրտ ասիականությունը Թուրքիայում, կրկին, գլուխ բարձրացրեց»,- ասում է պատմաբանը։

Ինչ վերաբերում է ընտրությունների երկրորդ փուլին արդյունքներին, պատմաբանը ենթադրում է՝ ընտրակեղծքներ, այնուամենայնիվ, այնտեղ եղած կլինեն, որովհետև վարչական ռեսուրսի ահռելի օգտագործում է եղել, սակայն, կարծում է՝ Էրդողանն ու իր աջակիցները թույլ տվեցին երկրորդ փուլի անցկացում՝ տպավորություն ստեղծելու համար, թե Թուրքիայում օբեկտիվ և ժողովրդավար ընտրութուններ են ընթացել, բացառապես և միայն՝ Արևմուտքի կրքերը հանդարտեցնելու նկատառումով։

Երկրորդ փուլում Աշոտ Մելքոնյանը շատ հավանական է համարում Էրդողանի հաղթակը. «Նորից եմ կրկնում, թուրքական հասարակությունը շատ հեռու է եվրոպական հասարակությունից, այնտեղ ազգայնականությունը խիստ կարևոր դերակատարում ունի։ Ընդդիմադիր թեկնածու Քըլըչդաչօղլուի ալավի լինելու հանգամանքը, բնականաբար, իր դեմ է աշխատում։ Նրա փոխանցմամբ՝ ալավիների մի զգալի մաս, ժամանակին, ծագումով հայեր են եղել։ Ուրեմն, և՛ այս, և՛ նրա, իբր, ազգությամբ ծագումով հայ մայր ունենալու հանգամանքը Թուրքիայում, միանշանակ, իր դեմ է աշխատում՝ էլ ավելի բարելավելով Էրդողանի շանսերը երկրորդ փուլում հաղթանակ գրանցելու համար»։

Խոսելով այն մասին, թե Թուրքիայում Էրդողանի՝ նախագահի պաշտոնում վերընտրությունը կարող է հարմար առիթ հանդիսանալ՝ ռազմական ագրեսիայի նոր թափին, այդ թվում նաև՝ Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ, Աշոտ Մելքոնյանը քիչ հավանական է համարում. «Կարծում եմ, Էրդողանի վերընտրմամբ ազգայնական ալիքն այդ երկրում մի քիչ կնվազի, որովհետև, ի վերջո, այդպիսի ագրեսիան լավ տեղ չի տանում։ Ողջ աշխարհը նկատելիորեն բացասաբար է արձագանքում ազգայնականությանը, հետևաբար, կարծում եմ, իշխանության ղեկին վերընտրվելուց հետո, Էրդողանն իր վերաբերմունքն այդ հարցում կարող է ինչ – որ չափով փոխել։ Ինչ վերաբերում է Թուրքիայի կողմից՝ Հայաստանի նկատմամբ ռազմական ագրեսիա կիրառելուն, ես դրան չեմ հավատում։ Թուրքիան ցույց տվեց, որ ինքն այդպիսի հարցերը լուծում է իր կրտսեր եղբոր՝ Ադրբեջանին, կոպիտ ասած, քսի տալով Հայաստանի վրա։ Մյուս կողմից, չեմ կարծում, թե Արդբեջանում այնքան ոգևորվեն Էրդողանի հավանական հաղթանակով, որ նոր ռազմական ագրեսիա նախաձեռնեն Հայաստանի դեմ։ Կյանքը ցույց է տվել, որ Ադրբեջանը, համենայն դեպս, գիտակցում է, որ կան զսպող հանգամանանքեր, իսկ այս ոսկորը շատ սուր է ու կարող է Ադրբեջանի կոկորդին կանգնել։ Ինքը հասկանում էէ, որ կարող է նաև չմարսել այդ ավանտյուրան, որ կան ուժեր, որոնք դա իրեն թույլ չեն տա։ Վերջապես, գոյություն ունի ամենակարևոր հանգամանքը՝ Սոթքում տեղի ունեցած վերջին դեպքերը ցույց տվեցին, որ հայկական բանակը, դեռևս մարտունակ է և կարող է արժանի հակահարված տալ թշնամու սադրանքներին, անգամ, եթե դրանք լայնամասշտաբ գործողությունների տեսքով լիեն»։

Աղբյուր` Փաստինֆո