Փաստ ինֆո

Թշնամին պաշարել է Արցախը ու հոգեբանական պատերազմ էվարում մեր դեմ։ Խմբակային մակարդակում մեզ պարբերաբար հարվածներ են հասցնում՝ փորձելով ընկճել, հուսահատեցնել ու տագնապ առաջացնել։ Դրան դիմակայելու համար անհրաժեշտ է ուժեղացնել «մենք»-ի զգացողությունը։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նման տեսակետ հայտնեց հոգեբան Կարինե Նալչաջյանը։

«Պատահական չէ, որ տարբեր մեթոդներով թշնամին փորձում է պառակտել մեզ, քանի որ ես-ը երբ տարանջատվում է «մենք»-ից, շատ հեշտ է հանձնվում, հուսահատվում։ Ըստ այդմ՝ ամեն կերպ պետք է դիմակայել դրան, պառակտում թույլ չտալ։ Այսօր Արցախի պետական համալսարանի դասախոսության և ուսանողության հետ առցանց քննարկում ունեինք, ու երիտասարդներից մեկը հարցադրում արեց, թե ինչպես կարող ենք հաղթահարել հուսահատությունը։ Դրա լուծումը ևս «մենք»-ի ընկալման զարգացումն է։ Երբ դժվար իրավիճակում հայտնված մարդն իրեն մենակ է զգում, հուսահատվում է, իսկ եթե կողքին, թիկունքին մեկը լինում է, ուժ է ստանում։ Արցախի մեր հայրենակիցները հիմա պաշարված են ու շատ կարևոր է, որ զգան մեր աջակցությունը, զգան, որ մենակ չեն, բոլորս միմյանց թև ու թիկունք ենք կանգնած։ Այդ քննարկման ժամանակ, անկեղծ կլինեմ, ես փախուստի տրամադրվածություն չտեսա, զգացի, որ ատամները սեղմած դիմակայում են այնտեղ։ Հարցերը, որոնք հնչեցին, հիմնականում ազգային, գլոբալ հարցեր էին․ մարդկանց ավելի շատ մտահոգում է այն, որ ազգը փորձում են պառակտել, և շատ ավելի քիչ են հնչել անձնական բնույթի հարցերը»,-ասում է հոգեբանը։

Տիկին Նալչաջյանը նկատում է՝ ցանկացած մարդուն բնորոշ է տագնապը, բայց շատ կարևոր է դա կառավարել կարողանալը։ Ասում է՝ տագնապային ապրումներին պետք է հաջորդի դա հարուցող պատճառների վերացումը, այսինքն՝ խնդիրների լուծումը։ Զոհի հոգեբանությունից ձերբազատվելու հրատապ անհրաժեշտություն է տեսնում մասնագետը։

«Ինտենսիվորեն աշխատում են մեզ վիկտիմիզացնելու ուղղությամբ։ Փորձում են հասարակության մեջ անզորության զգացողությունն արմատավորել։ Շատ ենք լսում՝ «ինձնից ի՞նչ է կախված, ես ոչ մի բան չեն կարող փոխել»։ Դա շատ վտանգավոր երևույթ է։ Հենց մեզնից յուրաքանչյուրից է կախված շատ բան։ Դե թող 70-80 հազար մարդ դուրս գա հրապարակ, ու կտեսնենք՝ կախվա՞ծ է, թե՞ ոչ։ Ի դեպ, որևէ պարագայում անթույլատրելի է Արցախը Հայաստանից տարանջատելը, հասարակությանը բաժանելը»,-մանրամասնում է հոգեբանը և ավելացնում, որ օջախային պոռթկումները, ընդվզումները ևս նպաստում են դուրս գալ զոհի հոգեբանությունից և օգնում են «մենք-ի գաղափարի զարգացմանը։

Շրջափակման առաջացրած հոգեբանական խնդիրներին անդրադառնալով՝ մասնագետը նկատում է՝ տագնապային տրամադրությունները նաև երեխաների վրա են ազդում՝ որքան էլ ծնողները փորձում են հեռու պահել փոքրիկներին սթրեսներից։ Այդուհանդերձ, տիկին Նալչաջյանը չի կարծում, թե անդառնալի հետևանքներ կունենա ստեղծված վիճակը երեխաների հոգեկան առողջության վրա։

«Մեր հոգեկան աշխարհն ինքնապաշտպանական հատկություն ունի․ այն թույլ չի տալիս ամբողջությամբ տագնապներին տրվել։ Եթե այդ ինքնապաշտպանական մեխանիզմը չաշխատեր, շատ արագ կքայքայվեր մարդու հոգեկան աշխարհը»,-ասում է հոգեբանն ու հավելում՝ երեխաների մոտ այդ մեխանիզմն ավելի զարգացած է։

Նալչաջյանը կրկին ընդգծում է՝ հոգեբանական պատերազմի շրջանակում ամենատարբեր գործիքներ են կիրառվում, ու հասարակությունը հաղթահարել դրանք կարող է, եթե թույլ չտա իրեն պառակտել, «մենքը» մասնատել «ես»-երի։

Աղբյուր` Փաստինֆո