Փաստ ինֆո

Ներկա դրությամբ միայն Գորիսում ավելի քան 150 արցախցի կա, ովքեր չեն կարողանում տուն վերադառնալ, իսկ ՀՀ-ում գտնվող արցախցիների թիվը, ովքեր սպասում են տուն վերադառնալու օրվան, մի քանի հարյուր է։ Այդ մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց Արցախի ՄԻՊ Գեղամ Ստեփանյանը։

«Այդ մարդկանց վերադարձը հնարավոր չի լինում կազմակերպել անգամ Կարմիր Խաչի միջոցով։ Ադրբեջանն անթաքույց մերժում է թե՛ խաղաղապահներին, թե՛ Կարմիր Խաչին՝ ավելի բարդացնելով իրավիճակը։ Անգամ Արցախում բուժման հնարավորություն չունեցող հիվանդներն են մեծ դժվարությամբ տեղափոխում Հայաստան։ Ի դեպ, դրա կարիքն ունեցող հիվանդների մի մասին չի էլ հաջողվում տեղափոխել։ Եթե մինչև անցակետի տեղադրումը այդ խնդիրը կար, այսինքն՝ խիստ սահմանափակ թվով հիվանդներ էին Կարմիր Խաչի միջոցով տեղափոխվում, ապա անցակետի տեղադրումից հետո վիճակն ավելի է բարդացել։ Իմ ունեցած վերջին տվյալներով՝ ապրիլի 23-ից մինչև հիմա մեկ անգամ է հիվանդների տեղափոխում իրականացվել»,-ասաց Արցախի ՄԻՊ-ը։

Շեշտելով, որ հսկիչ անցագրային կետի տեղադրումով Ադրբեջանը ֆորմալիզացրել է Արցախի շրջափակումը՝ Գեղամ Ստեփանյանը նշեց՝ այդ քայլով Ադրբեջանը բացահայտեց իր իսկ կողմից հորինված կեղծիքը, թե, իբր, բնապահպաներն էին փակել Լաչինի միջանցքը։

«Անցակետի տեղադրումը բացահայտեց, որ Արցախի շրջափակումն Ադրբեջանի կողմից պետականորեն կազմակերպված գործողություն է։ Իր քայլերով Ադրբեջանն ապացուցում է, որ 120 հազար մարդու թակարդի մեջ պահելով ու նրանց համար անելանելի պայմաններ ստեղծելով՝ նպատակ ունի հպատակեցնել նրանց կամ ստիպել, որ դուրս գան իրենց տներից։ Երկու դեպքում էլ դրանք անբարո, հանցավոր արարքներ են»,-շեշտեց Ստեփանյանը։

Շրջափակման օրվանից սկսած Արցախի ՄԻՊ գրասենյակն ամենօրյա ռեժիմով արձանագրել է դրա հետևանքով առաջացած իրավիճակը, մարդու իրավունքների բազմապիսի խախտումները և միջազգային համապատասխան կառույցներին պարբերաբար զեկուցել իրավիճակի մասին։

Հերթական ամենամսյա զեկույցը՝ շրջափակման 150–րդ օրվա ամփոփումով, կհրապարակվի մայիսի 12-ին, որում ներառված կլինեն նաև շրջափակումից տուժած մարդկանց վկայություններ։

«Շրջափակումը տարբեր ոլորտներում բազմաթիվ խնդիրներ է առաջացրել։ Անցակետի տեղադրումով հումանիտար, առողջապահական խնդիրներն ավելի են խորացել։ Շրջափակման 143 օրերի ընթացքում Արցախ ներկրվել է մոտ 5 հազար տոննա առաջին անհրաժեշտության ապրանք, մինչդեռ նորմալ պայմաններում 60 հազար տոննա պետք է ներկրվեր։ Մարդիկ ունեն կտրոններ, որով կենսական նշանակության ապրաքներ կարող են ձեռք բերել, բայց գործնականում չեն կարողանում դրանք իրացնել, քանի որ խանութներում համապատասխան ապրանքները չկան»,-նշեց ՄԻՊ-ը։

Դեղորայքի՝ հատկապես սպեցիֆիկ հիվանդությունների ժամանակ անհրաժեշտ դեղամիջոցների մասով իրավիճակն ավելի տխուր է։

Անցակետի տեղադրումից հետո լիակատար երկկողմանի շրջափակման մեջ հայտնված Շուշիի շրջանի չորս համայնքների բնակիչները նաև առաջին բուժօգնություն ստանալու հնարավորություն չունեն։

«Այս համայնքներում հատկապես առաջին բուժօգնության հետ կապված խնդիրը շատ սուր է։ Փաստացի, եթե այս գյուղերի բնակիչներից որևէ մեկը, Աստված մի արասցե, ունենա բուժօգնության կարիք, ապա անելանելի վիճակում կհայտնվի։ Ցանկացած պահի նման իրավիճակ կարող է ստեղծվել, ուստի առաջնահերթ որևէ լուծում պետք է գտնել, ինչ-որ մեխանիզմ մշակել՝ այդ մարդկանց օգնելու համար»,-ասաց Գեղամ Ստեփանյանը։

Անդրադառնալով արցախահայության նկատմամբ Ադրբեջանի կողմից պետական մակարդակով իրականացվող էթնիկ զտման քաղաքականության մասին փաստող արձանագրումներին և դրանց՝ միջազգային հանրության արձագանքին՝ Արցախի ՄԻՊ-ը նշեց․

«Իմ տպավորությամբ՝ հաջողվել է ճեղքել Արցախում տիրող իրավիճակի վերաբերյալ Ադրբեջանի կոմից տարածվող նարատիվները, և որևէ մեկն արդեն չի կասկածում, որ Ադրբեջանը հետևողականորեն իրականացնում է Արցախի ժողովրդին ճնշելու, նրան որոշակի քայլեր պարտադրելու գործողություններ։ Դա երևում է նաև վերջին շրջանում տարբեր երկրներից հնչող հայտարարությունների մեջ, որոնք արդեն հասցեական են․ Ադրբեջանին հստակ կոչ է արվում դադարեցնել Արցախի շրջափակումը։ Բայց այդ կոչերը պետք է վերածվեն կոնկրետ քայլերի, քանի որ Ադրբեջանը քաղաքակիրթ արված կոչերը չի ընդունում ու չի կատարելու»,-նկատեց Արցախի ՄԻՊ-ն ու հավելեց, որ իրենց առջև դրված հաջորդ նպատակ հասնելն է նրան, որ միջազգային դերակատարները դուրս գան որդեգրած կրավորական կեցվածքից և անցնեն իրական գործողությունների։

Աղբյուր` Փաստինֆո