Փաստ ինֆո

«Նիկոլ Փաշինյանն, ինչպես միշտ, իր հրապարակային խոսքով, հերթական անգամ, մանիպուլացիաների տեղ է թողնում։ Երբ նա հայտարարում է, թե Տեղ գյուղում ունենք 11 կմ, որից 5 կմ հատված համարվել է խնդրահարույց, այսօրվա դրությամբ էլ կարող է ասել, որ այդ խնդրահարույց հատվածը կրճատվել է ևս 1,4 կմ-ով, ինչպես նաև՝ հույս ունի, որ մնացած 3.6 կմ հատվածն էլ կճշգրտվի, ապա այստեղ ուզում եմ հստակեցնել՝ ի՞նչ նկատի ունի այդ մարդը՝ ճշգրտել կամ խնդրահարույց հատվածներ ասելով։ Կարող եմ ենթադրել, որ իր կողմից նշված՝ կրճատված 1,4 կմ հատվածում, արդեն իսկ, ադրբեջանցիներն են եկել, նստել։ Միգուցե ինքը խնդրի լուծում ասելով դա է համարում։ Ամենայն հավանականությամբ, այդպես էլ կա»,- «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասում է ռազմական փորձագետ Հայկ Նահապետյանը։

Հիշեցնենք, որ այսօր Ազգային Ժողովում, լրագրողների հետ ճեպազրույցի ընթացքում Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել էր, թե Տեղ գյուղում ունենք 11 կմ, որից 5 կմ հատված համարվել է խնդրահարույց, այսօրվա դրությամբ էլ ինքը կարող է ասել, որ այդ խնդրահարույց հատվածը կրճատվել է ևս 1,4 կմ-ով. «Դա նշանակում է, որ ևս այդքան սահման ճշգրտվել է, դա նշանակում է, որ և՛ մենք, և՛ ադրբեջանցիներն այդ կետի վերաբերյալ ունենք ընդհանուր կարծիք։ Դա նշանակում է նաև, որ հայաստանցի սահմանապահները տեղակայվում են այդ սահմանից որոշակի հեռավորության վրա, ադրբեջանցիները՝ նույնպես»,- ասել է Փաշինյանը։

Հայկ Նահապետյանը նկատում է՝ թե՛ դեմարկացիան, թե՛ դելիմիտացիան քարտեզների վրա կատարվող աշխատանք է, և ինքը չգիտի էլ, թե այդ ի՞նչ քարտեզներով է Փաշինյանի իշխանությունը դելիմիտացիա, դեմարկացիա իրականացնում. «Կա երեք պետությունների կողմից ստեղծված հանձնաժողով, որը պետք է զբաղվեր այդ հարցերով, սակայն, այն այս պահին չի գործում։ Հետևաբար, ես ենթադրում եմ, որ դա արվում է  ԵՄ դիտորդների մոտ եղած ինչ – որ քարտեզներով»։

Այն, ինչ հենց այս պահին տեղի է ունենում Սյունիքում՝ գետնի վրա կատարվող դեմարկացիոն աշխատանքներ են, որոնք, նորից եմ կրկնում, չգիտեմ, թե ի՞նչ քարտեզների հիման վրա է կատարվում։ Եթե այդ գործողությունները կատարվեին ռուսական կողմի հետ, ապա իրենք այդ մասին հրապարակավ կբարձրաձայնեին։ Այնինչ, մենք ականատես ենք մի իրավիճակի, երբ ռուսական կողմից, ապարդյուն կերպով, ամեն ձև փորձում են այս իշխանություններին հասկացնեն, որպեսզի ստորագրեն ՀԱՊԿ-ի համագործակցության պայմանագիրը, ինչը, համառորեն, անտեսվում է սրանց կողմից։ Հետևաբար, ես կարող եմ ենթադրել, որ Սյունիքում այս պահին տեղի ունեցող գործողությունները կատարվում են ԵՄ քարտեզներով, որը Փաշինյանն ի գիտություն է ընդունել և, ըստ այդ հիմքի՝ 100 դիտորդի մուտք է լիազորել դեպի Սյունիք»։

Ռազմական փորձագետն ահազանգում է՝ խնդիրն այստեղ միայն Սյունիքը կամ Տեղ համայնքը չեն, որքան այն, որ այս քայլերով ադրբեջանական կողմն ամբողջությամբ փակում է Արցախը. «Ադրբեջանը կարող է, նույնիսկ, ամենամոտ ապագայում այդ հատվածում մի անցակետ դնել և թեման փակել՝ վերջ։ Այսպիսով, ցանկացած անձ, ով Հայաստանից դեպի ադրբեջանական կողմ կանցնի, ստիպված կլինի այդ հատվածում անձնագրային և մաքսային ստուգում անցնել, նրանց կարող է նաև ԱԱԾ-ն և բանակը ստուգել, այդ թվում նաև՝ ստուգումների կարող են ենթարկվել այդ հատվածով անցնող տրանսպորտային միջոցները»։

Նահապետյանը նկատում է՝ Սյունիքի խնդրահարույց հատվածներում՝ ադրբեջանական կողմից ոչ թե սահմանապահ զորք է տեղակայված, այլ բանակային ստորաբաժանումներ. «Սահմանապահ զորքի մոտ ականանետ զենք չի կարող լինել։ Սակայն, ապրիլի 12 միջադեպի ընթացքում հակառակորդի դիրքերից՝ հայկական կողմի ուղղությամբ, ականանետ է օգտագործվել։ Եթե մեր դիմաց բանակային ստորաբաժանում է կանգնած, ապա հայկական կողմը, նույնպես, պետք է համալրված լինի բանակային ստորաբաժանումներով, ոչ թե սահմանապահ զորքով, որովհետև սահմանապահ զորքի գործառույթն այլ բան է ենթադրում։ Հիմա ուզում եմ հասկանալ՝ այդ ի՞նչ տրամաբանությամբ է Փաշինյանը թշնամու բանակային ստորաբաժանման դիմաց սահմանապահ զորք կանգնացրել, որ ի՞նչ անեն, կամ չանեն, կամ չգիտեմ, չեմ հասկանում՝ թե ո՞վ է դրան այդպիսի խորհուրդ տվել»,- ասում է ռազմական փորձագետը։

Անդրադառնալով փաշինյանական գործելաոճին և տրամաբանությանը, Հայկ Նահապետյանն առաջարկում է ուշադրություն հրավիրել, հատկապես, հետևյալ հանգամանքի վրա. «Բոլոր ժամանակներում, բացառության մեկ դրվագի՝ Սոչիի հանդիպմանը, երբ խոսք է գնացել սահմանների դեմարկացիայի և դելիմիտացիայի մասին, Փաշինյան Նիկոլն օգտագործել է՝ սկզբում դեմարկացիա, հետո դելիմիտացիա եզրույթները։ Ինչո՞վ է այդ դրվագը հատկանշական՝ նա շատ լավ տեղյակ է, որ դելիմիացիան քարտեզների վրա կատարվող աշխատանքն է, որից հետո, ստեղծված համապատասխան հանձնաժողովների մասնակցությամբ, այդ քարտեզների հիման վրա կատարված աշխատանքները կիրառում են, արդեն, գետնի վրա։ Ինչո՞ւ է Փաշինյանը, բացառությամբ մեկ դրվագի, եռակողմ բոլոր պաշտոնական հանդիպումների ընթացքում օգտագործում դեմարկացիա, հետո նոր՝ դելիմիտացիա եզրույթները։ Ես հասկացա խնդիրը՝ Փաշինյանը՝ գործնականում և փաստացի, հանձնելու է տարածքները, որն իրենից ներկայացնում է դեմարկացիայի պրոցես, որից հետո, այդ դեմարկացիան անցկացվելու է քարտեզների վրա, որն էլ, իր հերթին՝ դելիմիտացիան է։ Ինչն էլ հենց այս պահին կատարվում է Սյունիքում, որի համար էլ ադրբեջանական բանակային ստորաբաժանումների դիմաց Փաշինյանը կանգնեցրել է գործառույթներով և լիազորություններով խիստ անհամաչափ հայկական սահմանապահ զորքը։ Ահավասիկ, Սյունքիում Փաշինյանն արդեն սկսել է դեմարկացիոն աշխատանքները, այսինքն՝ գետնի վրա Ադրբեջանը վերցնում է այն հատվածները, ինչ իրեն պետք է, որից հետո, առանց այդ հատվածների էլ կկազմվի Հայաստանի նոր քարտեզը, այսինքն՝ տեղի կունենա դելիմիտացիայի պրոցես»,- ահազանգում է ռազմական փորձագետը։

Երբ Փաշինյանը հայտարարում է, թե ՀԱՊԿ-ի պատասխանատվության գոտիներն այստեղ ճշգրտված չեն, այդ պատճառով Սյունքիում տեղի ունեցողի ֆոնին ՀԱՊԿ-ի դիտորդներ չկան, սրանով նա արդարացնում է  ԵՄ դիտորդների ներկայությունն այդ տարածքներում։ Ինչ վերաբերում է ԵՄ դիտորդներին, ապա այստեղ Փաշինյանը հայտարում է՝ վերջիններիս դիտորդական առաքելությունը թույլատրվել է, որովհետև նրանք 1991 թվականին ճանաչել են Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը։ Եթե ճանաչել են, նշանակում է՝ ինչ – որ մի քարտեզով է ճանաչվել մեր պետության տարածքային ամբողջականությունը։ Ո՞րն է եղել այդ քարտեզը՝ այն, որով հենց հիմա Փաշինյանը Ադրբեջանին է զիջում հայկական տարածքները»։

Հարցին՝ հնարավո՞ր է արդյոք, որ այդ քարտեզը, նույնպես, համաձայնեցված է թշնամու հետ, ինչպես որ վերջին շրջանում հայկական և ադրբեջանական ղեկավարների բոլոր գործողություններն են խիստ սինքրոնիզացված, ռազմական փորձագետը չի բացառում։ Այդ համաձայնեցումը կարող է տեղի ունեցած լինել՝ ինչպես  ԵՄ դիտորդների միջոցով, այնպես նաև՝ Փաշինյան - Ալիև օպերատիվ կապի միջոցով, որի մասին ոչ մեկ անգամ հայտարարվել է Փաշինյանի բերանով։

Հատկանշական է, սակայն, մի հանգամանք, որ բոլորովին վերջերս՝ Տեղի ռազմական ագրեսիայից հետո, Ադրբեջանի Արտաքին գործերի նախարար Բայրամովի բերանով հայտարարվեց, որ Փաշինյան - Ալիև օպերատիվ կապն, այլևս, ընդհատվել է։ Սա նշանակում է, որ Ադրբեջանն, այլևս, ոչինչ չունի քննարկելու այս իշխանությունների հետ, իսկ սրան հաջորդող քայլը անխուսափելի պատերազմն է, որ բոլոր կանխատեսումներով, սպասվում է առաջիկա ապագայում։ Թե ի՞նչ պետք է անի Հայաստանը ստեղծված իրավիճակում, երբ չունի օգնության որևէ շանս՝ սեփական նախաձեռնությամբ մերժելով Իրանի Իսլամական Հանրապետության ռազմական օգնության պայմանագրի ստորագրումն ու անտեսելով ռուսական կողմի բազմաթիվ հորդորենը՝ կնքելու ՀԱՊԿ պայմանագիրը, խիստ մտահոգիչ իրավիճակ է ստեղծում։ Փաստացի ստացվում է, որ սպասվող պատերազմին Հայաստանը բացարձակ մենակ է մնում Ադրբեջանի դեմ։

Աղբյուր` Փաստինֆո