Փաստ ինֆո

Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանում՝ դատավոր Ջոն Հայրապետյանի նախագահությամբ, ապրիլի 5-ին կայացել է մարտադաշտն ինքնակամ լքելու մեջ մեղադրվող Իշխան Վահանյանի գործով դատան նիստը։

«Փաստինֆո»-ի թղթակցի հաղորդմամբ՝ նիստի ընթացքում շարունակվել է տուժող կողմի հարցաքննությունը։ Մասնավորապես, հարցաքննվել է տուժող Արման Արմաղանյանը, որն Արցախյան երրորդ՝ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ նորակոչիկ էր, իսկ Խուռհատ սարից նահանջելուց հետո հայտնվել է ադրբեջանական շրջափակման մեջ և 70 օր անտառում մնալուց հետո իր հինգ համածառայակիցների հետ հայտնաբերվել է։

Մինչև Խուռհատ սարի դրվագին անդրադառնալը, տուժողը պատմեց, որ մի քանի օր մնացել են Հադրութի դպրոցում, որտեղ տարբեր խոսակցություններ են եղել, քանի որ իրենց վաշտը նահանջել էր, իրենց հրամանատարներից Վարդերեսյանն ասել է Իշխան Վահանյանին՝ «Եթե տեսնում ես ինչ-որ մեկը փախչում է, կարող ես մեջքից կրակել», դրանից հետո խոսակցություն է լինում, Վահանյանն ասում է, որ, թեև ոտքը վիրավոր է, ինքը կմնա տղաների կողքին, իսկ իրենց խոստացել էին, որ ապահով վայր են տանում՝ երրորդ կամ չորրորդ գիծ, սակայն դիրքավորվելուց հետո հակառակորդը հարձակվել է, կրակել՝ նռնականետով և ինքնաձիգերով, իսկ զինծառայողներից շատերը չէին անցել մարտական պատրաստություն, աջուձախ էին կրակում, մարտերի ժամանակ վիրավորներ և զոհեր ենք ունեցել։ Այդ հատվածից նահանջելուց հետո զանգել են Վահանյանի հեռախոսահամարին, որը զանգերին չի պատասխանել, տեղափոխվել են Հադրութի զորամաս, ապա բարձրացել ու դիրքավորվել Խուռհատ սարի վրա, որտեղ ենթարկվել են հարձակման։ Իրավիճակը, տուժողի դիտարկմամբ, քաոսային էր, քանի որ իրենք դեռևս մարտական պատրաստություն չէին անցել, չէին կարողանում զենքից օգտվել, չէին տիրապետում հրամաններին, հրամանատարներն էլ տարբեր հրամաններ են տվել, մեկն ասել է՝ կրակել, մյուսը՝ չկրակել, մերոնք են, մյուսը՝ անցնել շրջանաձև պաշտպանության և ինքը՝ որպես զինծառայող, չի իմացել, թե ինչ է պետք անել։ Նահանջելուց հետո զինծառայողն իմացել է, որ Իշխան Վահանյանը թողել և փախուստի է դիմել։
Կամավոր «Քեռին» և զինծառայողների հետ մնացած միակ սպան՝ կապի հրամանատար Հովհաննես Մուրադյանը զոհվել են նահանջի ճանապարհին. ձորակով անցնելիս հարձակման են ենթարկվել, որի ժամանակ, տուժողի խոսքով, զոհերը և վիրավորները շատ են ունեցել։

«Զանգել եմ Վահանյանին, ասել, որ նման իրավիճակում ենք՝ ունենք շատ զոհեր, շատ վիրավորներ, մեզ վրա կրակում են, մի բան պետք է անենք, Վահանյանն ասել է՝ ես հիմա հիվանդանոցում եմ, ոչինչ էլ չեմ կարող անել, դուք կարող եք ճանապարհը շարունակել, այդտեղ եկեղեցի կա, եկեղեցին անցեք, դրանից հետո տեղ կա, որտեղով կարող եք դուրս գալ, բայց մենք ունեինք վիրավորներ, որոնք նույնիսկ չէին կարողանում շարժվել, որոնց օգնում էինք մի փոքր տեղաշարժվել, ցավից այնպես էին գոռում, որ անհնար էր այդպես տեղափոխվել։ Որոշեցինք, որ այն մարդիկ, որոնք հնարավորություն ունեն տեղաշարժվելու, վիրավորները, որոնց հնարավոր է տեղաշարժել, առողջ մարդիկ, որոնք ոչնչով չէին կարող օգնել, իրենց հետ ուղարկում ենք ներքև։ Մնում ենք երևի 25-30 հոգով, որից 10-ը վիրավոր էր, երեք գիշեր այդտեղ ենք մնում, երեք գիշերվա ընթացքում վիրավորներից մնացել են ընդամենը երեք հոգի։ Հասկացանք, որ առանց սնունդ, առանց ջուր չենք կարող երկար մնալ այդտեղ»,- նշեց տուժողը՝ պատմելով, որ տղաներից մեկի հետ իջել են ներքև, տեսել, որ գյուղ կա, կոմպոտ և որոշակի սնունդ են վերցրել, բարձրացրել տղաներին, երբ ուժ են հավաքել վիրավորների հետ իջել են ներքև։ Հետո արդեն հայտնվում են շրջափակման մեջ, կապ են հաստատել Վարդերեսյանի հետ։

Զինվորը պատմել է, որ որոշ ժամանակ անց դեպք է տեղի ունեցել, ու իրենց տեղը պարզում են՝ տղերքից մեկի անուշադրության պատճառով։ «Դրսից ձայն ենք լսում՝ ռուսերենով, ասում են՝ գիտենք, որ այդտեղ եք, մի որոշ ժամանակ անց ադրբեջաներեն են խոսում, հետո կրակում են շների-հավերի ուղղությամբ, հետո քար են գցում երկրորդ հարկ, բերում են մեծ տեխնիկա, որով վառոդներ են պայթեցնում, բայց ներս չեն մտնում։ Երկու-երեք օր հետո, երբ արդեն հանգստացած ենք լինում ու հասկանւոմ, որ մենք իրենց այդքան էլ չենք հետաքրքրում, որ ներս գան, ինչ-որ ադրբեջանցի սպա է գալիս վարորդի հետ՝ ասել-խոսել, ծիծաղելով, ներս են մտնում, մենք այդ ժամանակ խփում ենք սպային, վարորդը փախչում է։ Այդ ժամանակ որոշում ենք, որ պետք է վերցնենք մեր իրերը և տեղափոխվում այլ վայր»,- նշեց նա՝ հավելելով, որ շարժվում են դեպի անտառ, որտեղ մնալուց հետո շրջափակման մեջ հայտնված մյուս տղաները խմբերի են բաժանվում, քանի որ յուրաքանչյուրն իր պատկերացումն է ունենում, թե ինչպես կարող են դուրս գալ, իսկ ինքը գտնում է, որ պատերազմի ընթացքում չեն կարող դուրս գալ, պետք է զինադադար լինի, հակառակ դեպքում՝ ամեն սարի վրա մարդիկ կան, որոնք հետևում են տարածքին, տղաներից Հարութն իր պատկերացումն ուներ, քանի որ տեղանքին ծանոթ էր, բաժանումը լավ տրամադրությամբ է լինում, հեռախոսահամարներով փոխանակվել են, որ շրջափակումից դուրս գալուց հետո հանդիպեն, ինչպես նաև՝ հայտնեն մյուսների գտնվելու վայրը։ Տուժողը նշեց, որ ինքը որոշել էր, որ պետք է շարժվել Իրանի ուղղությամբ և Իրանի «ռոումինգով» զանգահարել, հայտնել իրենց գտնվելու վայրը, որոշ ժամանակ անց` դեկտեմբերի 10-ին ռուս խաղաղապահները հայտնաբերել են իրենց` 70 օր շրջափակման մեջ գտնվելուց հետո։
Հիշեցնենք, որ Իշխան Վահանյանին մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 356-րդ հոդվածի (հրամանը չկատարելը) 3-րդ մասով և 380-րդ հոդվածի (մարտադաշտն ինքնակամ լքելը կամ զենքով գործելուց հրաժարվելը) 1-ին մասով: Նրա նկատմամբ որպես խափանման միջոց էր ընտրվել կալանավորումը։ Ըստ ՔԿ-ի՝ Վահանյանը, Ադրբեջանի Հանրապետության կողմից Արցախի Հանրապետության դեմ սանձազերծված ագրեսիվ պատերազմի և 2020թ. սեպտեմբերի 27-ին հայտարարված ռազմական դրության ժամանակ զբաղեցնելով ԱՀ պաշտպանության բանակի զորամասերից մեկի ուսումնական գումարտակի հրամանատարի պաշտոնը, հանդիսանալով իր ենթակա անձնակազմի պետը, մարտական գործողությունների ընթացքում չի կատարել իր անմիջական պետի հրամանը, ինչպես նաև ինքնակամ լքել է մարտադաշտը, որի արդյունքում զորամասի ուսումնական գումարտակի անձնակազմից զոհվել, տարբեր աստիճանի մարմնական վնասվածքներ են ստացել և գերեվարվել պարտադիր ժամկետային զինծառայողներ՝ այդ կերպ առաջացնելով ծանր հետևանքներ: Նշենք, որ այս գործով անցնող միակ մեղադրյալը Իշխան Վահանյանն է։ Քրեական գործն ի սկզբանե մակագրվել էր Սյունիքի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Լ․ Սեփխանյանին, սակայն հետագայում գործի ընդդատությունը փոխվել է՝ պայմանավորված միջադեպով։ Գործն այժմ Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ջոն Հայրապետյանի վարույթում է։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո