Փաստ ինֆո

ՄԻԵԴ-ը մասնակի բավարարել է Վանաձորում բնակվող քրեական հեղինակություն համարվող «Շալո»-ի՝ Շալիկո Մանուչարյանի, սպանության նախապատրաստման մեջ մեղադրվող Սամվել Այվազյանի դիմումը՝ արձանագրելով նրա իրավունքի խախտումը։

Հիշեցնենք, որ Վանաձորում բնակվող քրեական հեղինակության սպանությունը ծրագրվել էր իրականացնել 2017 թվականի գարնանը, ինչի համար Հայաստան է հրավիրվել նաև դիպուկահար, ով, լինելով ՀՀ քաղաքացի, վերջին տարիներին բնակվել է արտերկրում։ Վերջինս Հայաստան է ժամանել 2017 թվականի ապրիլի 19-ին և մի քանի օր նախ մնացել է օդանավակայանին հարակից հյուրատներից մեկում, ապա՝ հանցակցի հետ ապրիլի 24-ին տեղափոխվել Վանաձոր, որտեղ բնակվել են նախապես վարձակալված բնակարանում։ Սակայն, նախաքննության տվյալներով, մինչ դիպուկահարը կիրականացներ պատվերը ու կսպաներ քրեական հեղինակությանը, վարձակալված բնակարանում սպանվել է հենց նա։ Դիպուկահարի՝ Եվգենի Կաչակի դին հայտնաբերվել է 2017 ապրիլի 29-ին՝ Երեւանում, Սիլիկյան թաղամասում գտնվող գերեզմանատանը՝ բռնության բազմաթիվ հետքերով։ Հետագայում պարզվել էր, որ նա սպանվել է Վանաձորում՝ վարձակալված բնակարանում, իսկ հետքերը թաքցնելու համար նրա դին տեղափոխվել էր Երեւան։ Ընդ որում՝ նրա մոտ չի եղել որեւէ փաստաթուղթ եւ օրեր շարունակ ոստիկանությանը չէր հաջողվում պարզել նրա ինքնությունը, թեեւ նա նախկինում եղել է ոստիկանության 6-րդ վարչության աշխատակից։ Կաչակի սպանությունն առայժմ բացահայտված չէ, սակայն դրա քննության ընթացքում բացահայտվել է քրեական հեղինակության սպանության նախապատրաստությունը, որի համար մեղադրանք է առաջադրվել Երեւանի բնակիչ Սամվել Այվազյանին։ Ընդ որում, ըստ որոշ տեղեկությունների, Սամվել Այվազյանը ճանաչել է նաեւ Կաչակին եւ հենց նա էր նրան հրավիրել՝ Շ.Մանուչարյանին սպանելու համար։ Նշենք, որ նախաքննության փուլում մեղադրյալ Այվազյանի նկատմամբ որպես խափանման միջոց էր ընտրվել կալանավորումը, սակայն դատարանում այն փոխարինվել է ստորագրությամբ՝ չհեռանալու մասին։ Սամվել Այվազյանի դրվագով քրեական գործն ավելի քան երկու տարի է, ինչ գտնվում է դատարանի վարույթում, սակայն դատարանի կազմի փոփոխության պատճառով դեռևս գտնվում է դատաքննության նախապատրաստման փուլում։

Նախաքննության ընթացքում Այվազյանի նկատմամբ կալանավորումը որպես խափանման միջոց ընտրելու և հետագայում կալանավորման ժամկետը երկարացնելու հարցով նրա պաշտպանները դիմում էին ներկայացրել ՄԻԵԴ՝ գտնելով, որ Այվազյանին նախնական կալանքի տակ պահելու հիմքերը բացակայել են, իսկ կալանավորման ժամկետները երկարացնելիս կարծրատիպային բանաձև է կիրառվել, ինչով խախտվում է նրա ազատության և անձնական անձեռնմխելիության իրավունքը։ ՄԻԵԴ-ում գանգատը միացվել է Մանուկյանի գործին և քննվել մեկ վարույթում, քանի որ վիճարկվող խնդիրը նույնաբովանդակ էր։ Գործի քննության ընթացքում ՀՀ կառավարությունը դիտարկումներ է ներկայացրել, որում ուշադրություն է հրավիրվել այն հանգամանքին, որ Այվազյանի նկատմամբ նախնական կալանք կիրառելիս դատարանները հաշվի են առել մի խումբ անձանց կողմից սպանության նախապատրաստմանը նրա մասնակցության ողջամիտ կասկածը, մեղադրանքների ծանրությունը, դիմողի նախկին փորձը՝ կեղծ անձնագրով լքել երկիրը. ուրիշների վրա ազդելու ռիսկը՝ հաշվի առնելով, որ ենթադրյալ հանցագործությունը կատարվել է մի խմբի կողմից, և որ դիմումատուի համախոհները դեռևս չեն հայտնաբերվել։ ՄԻԵԴ-ի կողմից ընդունելի է համարվել այդ փաստարկը և այդ մասով Դատարանը հայցը մերժել է։ ՄԻԵԴ-ը, սակայն, խնդիր տեսել է կալանքի ժամկետների առնչությամբ։ Մասնավորապես, Դատարանն արձանագրել է, որ սույն գործում ներպետական դատարանները չեն ներկայացրել համապատասխան և բավարար պատճառներ դիմումատուների նախնական կալանքի ժամկետների վերաբերյալ:

Նշենք, որ սա առաջին դեպքը չէ, երբ ՄԻԵԴ-ն արձանագրում է նախաքննության ընթացքում անձանց նախնական կալանքի տակ պահելու հարցով իրավունքի խախտում, ինչը ոչ միայն վկայում է ՀՀ-ում կալանավորման՝ որպես խափանման միջոցի «ֆետիշացման» մասին, այլև փաստում է նախաքննության որակի խնդրահարույց լինելը։ Փաստացի, իրավապահները պատշաճ ջանասիրություն չեն ցուցաբերում՝ գործերով պատշաճ քննություն իրականացնելու, օրինական ճանապարհով մեղադրանքը հիմնավորող բավարար ապացույցներ ձեռք բերելու համար։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո