Փաստ ինֆո

Հասարակության մեջ դեռևս առկա է թե՛ անհավասարությունը, թե՛ խտրականությունը կանանց նկատմամբ, թե՛ որոշակի վերահսկողական վարքը, ինչի պատճառով դեռևս առկա է ընտանիքում բռնության դեպքեր։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց իրավապաշտպան Զառա Հովհաննիսյանը՝ անդրադառնալով ընտանիքում կանանց նկատմամբ բռնության դեպքերին։

Նշենք, որ 2022թ. ընթացքում ՀՀ քննչական կոմիտեի վարույթում քննվել է ընտանեկան բռնության վերաբերյալ 960 քրեական վարույթ, 122-ն ավարտվել է մեղադրական եզրակացությամբ և 126 անձի վերաբերյալ ուղարկվել է դատարան։ Համեմատության համար նշենք, որ 2019թ ՔԿ-ում քննվել է 635 քրեական գործ, 2020թ՝ 730 քրեական գործ, 2021թ.՝ 556 քրեական գործ։

Իրավապաշտպանը դեպքերի աճը պայմանավորեց ինչպես հասարակության շրջանում վերաբերմունքի, այնպես էլ՝ կանանց կողմից ստացվող ահազանգերի աճով։ Հովհաննիսյանի խոսքով՝ առկա է ազդարարման դեպքերի աճ։

«Թեժ գծերին ստացված հեռախոսազանգերը դիտարկելով՝ կարելի է ասել, որ կանայք առավել իրազեկված են իրենց իրավունքների մասին և ազդարարում են, բարձրաձայնում, փորձում են նույնիսկ երկարատև՝ 25-30 տարվա հարաբերությունները վերանայել»,- նշեց Հովհաննիսյանը։

Հատկանշական է, որ տարիներ շարունակ քաղհասարակությունն ահազանգում էր ոչ միայն ընտանիքում բռնության դեպքերի, այլև՝ բռնության ենթարկված կանանց իրավապահների վերաբերմունքի, ոչ պատշաճ հետևողականության հարցերի շուրջ։ Այս առումով իրավապաշտպանը լրջագույն բացթողումներ թեև տեսնում է, այդուհանդերձ, դրական փոփոխություններ նկատում է։

«Ամենօրյա ռեժիմով աջակցման կենտրոններն աշխատում են իրավապահների հետ, փորձում են թե՛ աջակցել այն կանանց, որոնց իրավապահներն ուղորդում են աջակցման կենտրոններ, թե՛ դիտարկել որպես ամենօրյա մոնիթորինգային արդյունք՝ ինչպես է իրականացվում ընտանեկան բռնության ենթարկված անձանց պաշտպանությունը ոստիկանության կողմից։ Այսօրվա իրավիճակում դեռևս առկա են խնդիրներ, որը կա նաև հասարակության մեջ այն կարծրատիպերը,  խտրական վերաբերմունքը, որին կարող են հանդիպել կանայք՝ նույնիսկ ոստիկանությանն ահազանգելուց հետո, սակայն ամենօրյա աշխատանքը, ամենօրյա շփումը կանանց իրավունքներով զբաղվող ՀԿ-ների հետ՝ թույլ է տալիս մտածելու, որ ապագայում աստիճանաբար կունենանք փոփոխություններ և իրավապահ համակարգն ավելի զգայուն կլինի կանանց խնդիրների նկատմամբ, թեև այսօր արձանագրում են լրջագույն բացթողումներ»,- նշեց Հովհաննիսյանը։

Իրավապաշտպանի խոսքով՝ էլեկտրոնային վերահսկման գործիքները, որոնք պետք է ներդրվեն  Հայաստանում, հնարավորություն կտան վերահսկելու բոլոր պաշտպանական միջոցները, որոնք իրականացվում են ոստիկանության կողմից, սակայն անվերահսկելի են, թե ինչպես կարող է բռնարարը հեռու մնալ բռնության ենթարկվողից, այդպիսով, գործիքակազմը գնալով զարգանում է, ինչը պետք է որ դրական ազդեցություն ունենա։ 

Ինչ վերաբերում է այն դեպքերին, երբ անձի նկատմամբ պաշտպանական միջոցներ են կիրառված եղել, որոնք պատշաճ չեն կատարվել, ինչի հետևանքով սպանություն է տեղի ունեցել, Հովհաննիսյանը նշեց, որ դեռևս կա հսկողության խնդիրը՝ կնասպանության առնվազն երկու դեպքով։ Մասնավորապես, կնասպանության երկու դեպքով կանայք  եղել են Կանանց աջակցման կենտրոնի շահառուներ, ունեցել են բարձր ռիսկայնության վտանգ, առաջարկվել էր նույնիսկ ապաստարան գնալ, կար որոշումների չկատարման կամ որոշումների ժամկետների ավարտվելուց հետո կրկին բռնության բարձր ռիսկայնության խնդիր, որի  վերաբերյալ դեռևս ոստիկանությունը հստակ քայլեր չէր կիրառել, ինչը պաշտպանական միջոցների կիրառումների բացակայությունն էր, ոստիկանության թերությունը։ Նշենք, որ օրենսդրական փոփոխություններից հետո ընտանեկան բռնության դեպքերով մասնավոր գանգատն այլևս պարտադիր պայման չի լինելու, դատախազությունը կարող է հանրային քրեական հետապնդում իրականացնել՝ առանց բռնության ենթարկված անձի բողոքի, իրավապաշտպանի դիտարկմամբ՝ նոր օրենսդրական փոփոխություններով առաջիկա տարում կունենանք բոլորովին այլ քրեական գործերի պատկեր, մասնավորապես, կարճված գործերի թիվն ավելի քիչ կլինի, ոչ ռեաբիլիտացիոն հիմքով կարճման գործերը փաստացի կբացառվեն։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո