Փաստ ինֆո

Երբ տարբեր հարթակներում ազարբայջան սարքովի պետության հետ խաղաղության պայմանագրի կնքումից է խոսում  ՀՀ վարչապետի աթոռից  կառչած անձը, ամեն անգամ նրան պիտի հիշեցնել 2004 թվականի փետրվարի 19-ի գիշերվա մասին։ Հենց այդ օրն էր, որ Թուրքիայում հատուկ պատրաստություն անցած Ադրբեջանի զինված ուժերի  սպա ռամիլ սաֆարովը, որը 2004թ. փետրվարին մասնակցում էր ՆԱՏՕ-ի «Գործընկերություն հանուն խաղաղության»  ծրագրի շրջանակում անգլերենի դասընթացներին, թաքուն մտավ նույն ծրագրի շրջանակում Հունգարիայում գտնվող Գուրգեն Մարգարյանի սենյակը և կացնահարեց քնած հայ սպային:

Այսինքն, այսօր խաղաղասիրական տրակտատներ արտասանողի համար պարզ է, չէ՞, որ «հանուն խաղաղության գործընկերությունը» թուրքազերի բորենու  համար բառախաղ էր ուղղակի։ Այս բորենին, ազարբայջանում բնականաբար, եզակի չէ։ Դրանում մենք բազմիցս ենք համոզվել։ Դարերի խորքը չգնանք, միայն հիշատակենք ազարբայջանի՝ Բաքվի, Սումգայիթի, Մարաղայի և այլն, հայերի հանդեպ ցեղասպանությունը 20-րդ դարավերջին, 2016-ի  ապրիլյան քառօրյայի և  2020 թ․ 44-օրյա պատերազմի ընթացքում և հրադադարից հետո նրանց վանդալությունները՝ մեր զինվորների և ռազմագերիների, Արցախի Հանրապետության քաղաքացիական բնակիչների հանդեպ։ Ի վերջո, ազարբայջանցի հրոսակների՝ 2022 թվականի սեպտեմբերին Ջերմուկ քաղաքի վրա հարձակման ժամանակ գործած բարբարոսությունները։ Այս բոլորը մեկ  բառով է բնորոշվում՝ ցեղասպանություն։   Իսկ ի՞նչ բնորոշում կարելի է տալ «Մուսա լեռան 40 օրը» կրկնապատկած՝   Բերձորի միջանցքն ատամներով փակած ազարբայջանական նորատիպ բորենիներին՝ որ բնապահպան են հորջորջում իրենց։

Արդ, հարց է ծագում՝ ինչու՞է  ՀՀ վարչապետի աթոռն զբաղեցնողը այսքանից հետո  խաղաղասերի դիմակի տակ մտել ու դուրս չի գալիս։ Եվ արդյո՞ք այս խղճուկ դերը կանխավ հորինելով այն  ինքն իր համար փրկօղակի չի՞  վերածել։

90-ականներին արցախյան առաջին պատերազմում հայությունը միայնակ և  միանշանակ հաղթեց պատերազմը սկսած ազարբայջանին՝ ազատագրելով Հայոց հայրենիքի մի հատվածը։ Արևմտյան հայտնի պետության օգնությամբ  կապիտուլյացիոն պարտությունը  զինադադարով  փոխարինած ազարբայջանը պարտությունից անմիջապես հետո  է սկսել պատերազմի պատրաստությունը։ Սկսել է և՛ զինվելով, և՛ ստի ու կեղծիքի տիրաժավորմամբ, տեղեկատվական պատերազմների հրահրմամբ, և, բնականաբար՝ իր քաղաքացիների շրջանում հայության հանդեպ հիվանդագին ատելության և ագրեսիայի քարոզչությամբ։

Պատահական չէ, որ տարբեր ազգերի հոգեկերտվածքը հասկանալու համար հոգեբանները խորհուրդ են տալիս՝ ուսումնասիրել, հետազոտել, նայել տվյալ ազգի հերոսներին։ ՈՒ՞մ է հերոսացրել ազարբայջանցի կոչված ազգը՝  պետական մակարդակով։ Քնած  մարդուն սպանած մարդասպան ռամիլ սաֆարովին։

«Բերանն արնոտ մարդակերը էն անբան, հազար դարում հազիվ դառավ մարդասպան»՝ Թումանյանի խոսքերը ճիշտ ազարբայջանցիների մասին է։ Նորմալ ազգը՝ այսօրինակ կերպար ունենար՝ պիտի ամոթահար լիներ աշխարհի առաջ, բայց տեսեք, որ այս ազգի նախագահը սաֆարովին հերոսացնում է՝ այդպիսով իր ազգի մնացած մասին մեսիջ հղելով, թե՝ կենդանական ատելությունը հայերի հանդեպ ողջունելի է, թե ինքը դա ողջունում է և պատրաստ է այսօրինակ արարք կատարած իր ազգի ցանկացած անդամի պարգևատրել  ու հերոսացնել։ Ասել է՝ ազարբայջանում պետականորեն բուծվում են հայության հանդեպ ատելությամբ լցված մարդասպաններ։   

Ի դեպ, հիշում եմ՝ սաֆարովի գազանաբարո արարքից հետո նրանց  էլեկտրոնային լրատվամիջոցներում շատ ցայտուն էր արտացոլվում, որ ազգովի կենդանական հրճվանք են ապրում։ Այսինքն, այսպիսի հանրույթի հետ գործ ունենք։

Հիմա՝ հարց է ծագում, Մյունխենում այս ամենի մասին չի՞ կարող խոսել ՀՀ վարչապետի աթոռն զբաղեցնող անձը, երբ Հայաստանն իբրև ագրեսոր է ներկայացնում կրտսերալիևը, թե՞ թույլտվություն չունի։

Մեկ այլ հարց՝ սաֆարովներ բուծող և սաֆարովներին պետականորեն հերոսացնող ազգի հետ խաղաղության դարաշրջան ո՞նց են բացելու, ո՞նց է ՀՀ իշխանությունը պատրաստվում ազարբայջանցիներ ընդունել։ Ի վերջո, հայերը ո՞նց են պատկերացնում իրենց կողք-կողքի կյանքը ազերիների հետ։ Արցախցի հայը  չի պատկերացնում այլևս, քանզի սեփական մաշկի վրա զգացել է դրա անհնարինությունը և բազում զրկանքների գնով թեկուզ՝ իր «ոչ»-ն է  ասում։ Մեծ հաշվով, Արցախում այս համատեքստում պետական այրերն էլ, պարզ արցախցին էլ նույն կերպ են մտածում։ Հայաստանում ՝ վստահաբար, մեծամասնությունը գիտակցում է, իսկ օրվա իշխանությունը բացառապես իր իշխանությունը երկարաձգելու մասին է մտածում։

Հաղթող լինի, թե պարտվող  ազարբայջանը, մեկ է, բարբարոսությունն ու ագրեսիան, հայության հանդեպ ատելությունը նրա բնորոշիչն է, ընդ որում,  դա պետականորեն է քարոզվում։ Իսկ Հայաստանում այսօր պետականորեն հակառակ քարոզ է արվում՝ հային դաժանաբար սպանողի, ցեղասպանի  հետ խաղաղ ապրելու,  դրկից հարևան խաղալու  քարոզ․․

Բայց՝ ինչպե՞ս․․․

2006թ. ապրիլին  սաֆարովը Բուդապեշտի դատարանի կողմից ցմահ ազատազրկման էր դատապարտվել` 30 տարի առանց ներման իրավունքի: Հունգարական դատարանը բազմիցս հայտարարել էր սաֆարովի` հայրենիքին արտահանձնելու անհնարինության մասին, սակայն 2012թ. օգոստոսի 31-ին սաֆարովին արտահանձնեցին Ադրբեջանին, որտեղ մարդասպանին նախագահ ալիևն անմիջապես ներում շնորհեց, զինվորական բարձր կոչում տվեց և միանվագ վճարեց  8 տարվա աշխատավարձը: Նույն օրը պաշտոնական Երևանը կասեցրեց դիվանագիտական հարաբերությունները Բուդապեշտի հետ:

Սա՝ ի գիտություն ՀՀ ներկա իշխանության և դիվանագիտության․․․

Հեղինակ՝ Ա․Ե․

Աղբյուր` Փաստինֆո