Փաստ ինֆո

Ոստիկանի և քննիչի նկատմամբ իբրև սուտ մատնություն կատարելու մեջ մեղադրվող Ալինա Օհանջանյանը մեղադրանքը չի ընդունում, հանցագործության դեպք էլ չկա, որ մեղադրանք ընդունի։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց Ալինա Օհանջանյանի պաշտպան Գեորգի Մելիքյանը։

Հիշեցնենք, օրեր առաջ ՀՀ քննչական կոմիտեն հայտարարեց, թե Գորիսի համայնքապետ Առուշ Առուշանյանի գործով վկա Ալինա Օհանջանյանի նկատմամբ քրեական հետապնդում է հարուցվել՝ քննիչի դեմ սուտ մատնություն անելու համար։ Խնդիրն այն է, որ Առուշ Առուշանյանի գործով դատաքննության ընթացքում վկան հերքել էր իրեն ընտրակաշառք տալու հանգամանքը, որպիսի ցուցմունք տվել էր նախաքննության ընթացքում՝ նշելով, որ Առուշանյանն իրեն ընտրակաշառք չի տվել՝ չհաստատելով նախաքննության ընթացքում տրված ցուցմունքը։

Վկայի այս հայտարարության հիման վրա ՀՀ ԱԱԾ-ում քրեական գործ էր հարուցվել, ապա՝ կարճվել՝ հանցագործության դեպքերի բացակայության հիմքով, փոխարենը՝ քրեական գործ է հարուցվել կնոջ նկատմամբ՝ սուտ մատնության հատկանիշներով։ Նկատենք, որ դատարանը հիմնավորված չի համարել ընտրական հանցավոր ենթադրյալ արարքների դրվագով Առուշ Առուշանյանին առաջադրված մեղադրանքն ու արդարացրել նրան, սակայն դատախազությունը վերաքննիչ բողոք է ներկայացրել։

Պաշտպան Գեորգի Մելիքյանը Օհանջանյանի նկատմամբ հետապնդումը բացահայտ պատվիրված գնահատեց՝ միևնույն ժամանակ նշելով, որ սույն մեղադրանքով թերեւս իրավապահ մարմինները նպատակ ունեն ազդել նաեւ Առուշ Առուշանյանի գործով հետագա դատական գործընթացների, վերաքննիչ քրեական դատարանի դատական ակտի վրա։

Ալինա Օհանջանյանի մեղադրանքը երկու դրվագով է, որից մեկը վերաբերում է Գորիսի հետաքննիչի կողմից որոշակի դատավարական կարգավիճակ ունեցող անձանց նկատմամբ բացատրություն և հաղորդում տալուն հարկադրելուն, իբրև Օհանջանյանը սուտ ցուցմունք է տվել դատարանում՝ հայտնելով, որ ոստիկանության Գորիսի բաժնում իր նկատմամբ հոգեբանական ճնշում է եղել, հարկադրել են բացատրություն և հաղորդում տալ, իսկ երկրորդ մեղադրանքը վերաբերում է ՀՔԾ, այժմ՝ ՀԿԿ ՀԿԳ ավագ քննիչ Արման Մանուչարյանի կողմից կեղծվել է իր ցուցմունքը։

«Ամբողջ զավեշտն այն է, որ մենք բազմիցս փորձեցինք մեր հարգարժան դատախազության և քննչական մարմինների իրավասու պաշտոնատար անձանց հասանելի դարձնել, որ դատաքննական ցուցմունքների տառացի շարադասության մեջ հարկադրանք բառն ընդհանրապես չկա, այսինքն, հարկադրելու գործողություն, որ ինքը ցուցմունք տա, որ իրեն հարկադրել են ոստիկանները՝ չկա որևէ ձևակերպում, այնինչ, «մերոնք անկոտրուն» են շարունակում են ապօրինի մեղադրանքի ստեղծագործական գործընթացը»,- նշեց փաստաբանը՝ հավելելով, որ դիմել է նաև գլխավոր դատախազին՝ հայտնելով, որ Սյունիքի դատախազությունը, քննչական մարմիններն իրավաբանական աճպարարությամբ են զբաղվում. «Մասնավորապես, երբ ԱԱԾ-ն գործ է հարուցում ՀՀ ՔՕ (2003թ) 341-րդ հոդվածով, հետո կարճում, գոնե հոդվածը կարդացեք, որտեղ նշված է՝ վկային, կասկածյալին, մեղադրյալին, ամբաստանյալին կամ տուժողին ցուցմունք տալուն հարկադրելու գործողության մեջ կարող է մեղադրել, որ հետո էլ՝ սուտ մատնություն կատարվեր պայմանական։ Մեր դեպքում հաղորդում և բացատրությունն է վերաբերում, որտեղ անձը ո՛չ վկայի, ո՛չ էլ՝ այլ կարգավիճակ չունի, հետևաբար, ինչպե՞ս կարող է այդ հոդվածի հետ կապված սուտ մատնություն կատարել»։ Ինչ վերաբերում է քննիչի կողմից ցուցմունք կեղծելու դրվագին, փաստաբանը նշեց, որ ամբողջ դատաքննական ցուցմունքի մեջ Ալինա Օհանջանյանը որևէ տեղ որևէ ձևակերպմամբ չի նշել, որ քննիչը իր ցուցմունքը կեղծել է. «Նման պայմաններում ինչպե՞ս կարելի է պարզապես պնդել, որ պայմանական, Ալինա Օհանջանյանը սուտ կամ կեղծ տեղեկություն է կատարել՝ իբրև քննիչը կեղծիք է կատարել» Նույն այդ քննիչի հետ առերես հարցաքննության ժամանակ պաշտպանը հարց է ուղղել քննիչին՝ նշելով, որ ինքը սովորական քաղաքացի չէ, որ ինչ-որ կարծիք կամ դիրքորոշում հայտնտնի՝ ասելով, որ դատախազը կամ քննիչը պարզեն, ինքը մասնագիտությամբ քննիչ է, թող Օհանջանյանի դատաքննական ցուցմունքից գոնե մեկ ձևակերպում ցույց տալ, որով գոնե իմաստից կարելի է ենթադրել, որ իրեն մեղադրել են ապացույց կեղծելու մեջ։

«Ասաց՝ դատախազն է մեղադրանք առաջադրողը, ինձ էլ՝ քննիչն է տուժող ճանաչել, իրենք են որոշում կայացրել, ես ձեռնպահ եմ մնում։ Ամոթ էլ է, ասացի՝ ամոթ է, դրանից հետո պետք է գնաս քեզ քննիչ կոչես, դու անգամ նորմալ տուժող չես կարողանում դառնալ։ Այս մեղադրանքի ստեղծագործական խումբը իրավաբանությունից հեռու է»,- ասաց Գեորգի Մելիքյանը։

Այդուհանդերձ, Օհանջանյանի նկատմամբ իրականում ճնշումներ, ապօրինի գործողություններ եղել են Առուշ Առուշանյանի գործով նախաքննության ընթացքում, ինչի մասին Օհանջանյանը բարձրաձայնել էր դատաքննության ընթացքում, սակայն ճնշումները եղել են որպես իրավապաշտպան ներկայացող Ներսես Խաչատրյանի և Մարգարիտա Հովսեփյանի կողմից։ Ընդ որում, պարզվում է, որ նշված իրավապաշտպանների կողմից ճնշումներ եղել են ոչ միայն Օհանջանյանի, այլև՝ Առուշանյանի դեմ նախաքննության ընթացքում ցուցմունք տված 7 վկաների նկատմամբ, ինչն էլ արձանագրվել է այդ դրվագով արդարացման դատական ակտում։

«Դատարանը ոչ միայն Ալինա Օհանջանյանի խոսքերով է նման եզրահանգման եկել, այլ՝ յոթ ընդհանուր վկաներ, որոնք Առուշանյանի դեմ ցուցմունք էին տվել, այդ վկաների ընդհանուր ցուցմունքների և հաղորդումների ուսումնասիրությամբ դատարանը հատուկ եզրահանգման է եկել, որ վերջիններիս կողմից՝ Առուշ Առուշանյանի կողմից կաշառք տալու վերաբերյալ հայտնած տեղեկությունները ոչ թե նրանց խոսքի արտահայտությունն է, այլ՝ նախապես Ներսես Խաչատրյանի և Մարգարիտա Հովսեփյանի կողմից իրենց այցելելու, տեղի ունեցած խոսակցությունների արդյունք»,-ասաց փաստաբանը՝ ընդգծելով, որ իր պաշտպանյալը՝ Օհանջանյանը, հստակ նշել էր, որ ընտրակաշառքի վերաբերյալ խոսքերը Մարգարիտա Հովսեփյանն է անձամբ նախապես ասել. «Ասել է, որ քեզ բանկային փոխանցումով ուղարկված գումարն ընտրակաշառք է, եթե չասես, դու կդատվես, երեխեքդ՝ որբ կմնան։ Դատարանի նույնիսկ նման եզրահանգման պայմաններում մեր դատախազությունն անկոտրուն է՝ իրավական անգրագիտության տեսանկյունից»։

Դիտարկմանը, որ այն հանգամանքը, որ փաստացի նախաքննության ընթացքում վկաները իրավապահ մարմինների ներկայացուցիչների ներկայությամբ՝ նրանց աշխատասենյակներում, փակ սենյակում կարող են ճնշումների ենթարկվելով ցուցմունք տալ, հետագայում, արդեն դատաքննության փուլում դատարանում ճշմարտությունը հայտնել, արդյունքում՝ ենթարկվել քրեական պատասխանատվության սուտ մատնության հատկանիշներով, ինքնին վկաների դատավարական կարգավիճակ ունեցող անձանց նկատմամբ նոր ճնշումների գործիք չէ՝ Գեորգի Մելիքյանն ընդգծեց՝ դա ճնշման գործիք է։ Փաստաբանը հայտնեց, որ ի սկզբանե, երբ իրենց հրավիրել էին ԱԱԾ՝ իբրև դատաքննական ցուցմունքի հետ կապված հաղորդում տալու նպատակով, ինչից Ալինա Օհանջանյանը հրաժարվել է, քանի որ գիտակցում էին, որ դա ձևական նկատառումներ ունի, քննիչն էլ՝ ինքն իրենով գործ էր քննել, արդյունքում՝ որոշում էր կայացրել կարճելու հանցադեպի հիմքով։ Փաստաբանի խոսքով՝ ի սկզբանե ձևական բնույթ էր կրում գործի հարուցումը, օբյեկտիվ գործ քննել չէին ցանկանում, նպատակ ունեին վերջնական որոշում կայացնելու՝ ասելու համար, որ իբրև Ալինա Օհանջանյանի կողմից դատարանում տված ցուցմունքները սուտ են եղել՝ Առուշանյանի դատավճռի վրա ազդեցություն թողնելու համար։ Փաստաբանը սուտ մատնության վերաբերյալ վարույթի շրջանակներում բարձրացրել է այն խնդիրը, որ իրականում Ալինա Օհանջանյանի նկատմամբ ճնշումներն իրավապահների կողմից դրսևորովել է նրանով, որ հաղորդում և բացատրություն վերցնելու արձանագրություններում հետաքննության մարմինը չի պարզաբանել Օհանջանյանի իրավունքները՝ փաստաբանի ծառայությունից օգտվելու, լռելու, ավելին, այնտեղ գտնվում է նաև Ներսես Խաչատրյան իրավապաշտպան կոչվող անձնավորությունը, որն ապօրինի ձևով ձայնագրել է այդ ընթացքը, պարզվում է՝ հետաքննիչն ապահովել է նրա և ոստիկանապետի ներկայությունը հաղորդում տալու արձանագրության գործընթացում, չի տեսել, որ գաղտնի ձայնագրել է այդ ընթացքը։

«Ընդ որում, ձայնագրում են այն հատվածը, երբ Ալինա Օհանջանյանն արդեն գրել ու վերջացրել է, նրան առաջարկում են՝ կարդալ գրածը, որ ձայնագրեն ու ինչ-որ մարդկանց ցույց տալու համար, որ Առուշանյանի դեմ նման հաղորդում են ստացել, իսկ երբ Ալինա Օհանջանյանն ասում է, որ ախր ինքը դա գրել է նրանց՝ Ներսես Խաչատրյանի և Մարգարիտա Հովսեփյանի թելադրանքով, այդքանը ձայնագրված չէ»,- ասաց փաստաբանը՝ տեղեկացնելով, որ միջնորդել էր քննիչին՝ վերցնելու Ներսես Խաչատրյանի հեռախոսը, ստանալու ամբողջական ձայնագրությունը, արդյոք չկա ձայնագրության այն հատվածը, թե ինչպես են Օհանջանյանին համոզում, ապօրինի ազդեցություն գործադրում, որ վերջինս «ընտրակաշառք» ձևակերպումն օգտագործի և ստացված օգնությունը ներկայացնի որպես ընտրակաշառքի դեպք, սակայն քննիչը մերժել է այդ միջնորդությունը։

Քրեական վարույթի շրջանակներում քննիչը որոշել էր առերես հարցաքննություն իրականացնել Մարգարիտա Հովսեփյանի և Ներսես Խաչատրյանի մասնակցությամբ, ընդ որում, Ներսես Խաչատրյանին առերեսման հրավիրելու համար միջամտել է մարզային քննչական վարչության պետի միջնորդությամբ, սակայն, նրանք չեն ներկայացել առերեսումներին՝ «արհամարհելով», անգամ առերեսման համար Երևանից Կապան տեղափոխված փաստաբանի զանգը։

«Այսօր այս ազդեցության ոլորտը՝ վկաների և տուժողների նկատմամբ, հատկապես, երբ քաղաքական պատվերների գործերին է վերաբերում, անցել է մեկ այլ փուլի։ Ծնվում են կեղծ իրավապաշտպաններ, իրենց ներգրավվում են որոշակի գործողությունների, ընդ որում, թե բացատրությունների, թե հաղորդման ընդունմանը, սակայն այդ կեղծ իրավապաշտպանը ներկա գտնվելով հանդերձ չի «մասնակցում», այսինքն՝ մասնակցությունը չի արձանագրվում քննիչի կողմից, նա ներկա է, մասնակցում է, ազդում է, բայց չի արձանագրվում նրա ներկայությունը»,- ասել է փաստաբանն ու ընդգծել. «այսօր վկաների նկատմամբ ազդեցության նոր ոլորտ ենք մտնում՝ ավելի զարգացած։ Սա է իրողությունը»։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո