Փաստ ինֆո

Զինծառայողներին Խուռհատ սար են ուղարկել դիրքավորվելու՝ առանց բահի և դիրքավորման համար այլ պարագաների։ Զինվորի շորի մասին մտածող եղել է, բայց զինվորի անվտանգության համար խրամատ փորելու սարքավորում տալու հրաման ոչ ոք չի տվել։ Այս մասին հայտնի դարձավ մարտադաշտն ինքնակամ լքելու մեջ մեղադրվող Իշխան Վահանյանի գործով նիստի ընթացքում։

«Փաստինֆո»-ի թղթակցի հաղորդմամբ՝ Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանում՝ դատավոր Ջոն Հայրապետյանի նախագահությամբ, այսօր կայացել է մարտադաշտն ինքնակամ լքելու մեջ մեղադրվող հրամանատար Իշխան Վահանյանի գործով դատական նիստը։

Այսօր հարցաքննվեց վկա Մոնթե Պողոսյանը, որը Խուռհատ սարում ճակատի շրջանում վնասվածք ստանալուց հետո տեղափոխվել էր հոսպիտալ և գտնվել Իշխան Վահանյանի հետ նույն հիվանդասենյակում, սակայն խուսափում էր նիստի ընթացքում նշել, թե ինչ հարցեր է քննարկել Վահանյանի և վիրավորում ստացած մյուս համածառայակիցների հետ՝ հիվանդանոցում, ինչն անգամ գործով նախագահողի մոտ կասկածներ առաջացրեց։

Մասնավորապես, վկան, որը պատերազմի ժամանակ լինելով երկու ամսվա զինվոր և ծառայելով որպես «ПК»-իստի օգնական, հայտնեց, որ Խուռհատ սարում վիրավորում է ստացել՝ գլխի շրջանում, ինչից հետո տղաների օգնությամբ իջել է սարից և նստել «Կամազ» ավտոմեքենան, որով վիրավորներ են տեղափոխվել։ Վկան նշեց, որ վիրավորումը ստացել է ճակատային հատվածում՝ քերծվածքի տեսքով, արնահոսության հետևանքով այդ պահին այլևս դադարել էր տեսնել և լսել, կարծում է՝ դիպուկահարի կրակոցից է վիրավորում ստացել, քանի որ այդ ժամանակ փոխհրաձգություն էր տեղի ունենում, իր՝ մարտադաշտում գտնվելու ընթացքում նռնականետ, ԱԹՍ կամ հրետանի չի աշխատել։ Թեև գործի նյութերով նշվում է, որ ավտոմեքենայում, որով վկան տեղափոխվել է սարից, գտնվել է նաև Իշխան Վահանյանը, վկան շարունակեց պնդել, որ ավտոմեքենայում եղել է մոտ ութ զինծառայող, սպա չի եղել, մեքենայի ղեկին նույնպես ժամկետային զինծառայող էր՝ նորակոչիկ։

Ճանապարհին «Կամազ»-ի ուղղությամբ սարի հատվածից կրակել են, չգիտի՝ մերոնք էին, թե ոչ, միայն նշեց, որ խուճապահար գնացել են կողքի գյուղ, որտեղ հանդիպել են երկրապահի, որն էլ «Օպել» մակնիշի ավտոմեքենայով վիրավորներին տեղափոխել է Խնձորեսկ՝ հոսպիտալ, վիրավորներից մեկի վիճակը ծանր էր, արնաքամ էր լինում։ Վկայի ցուցմունքի համաձայն՝ Խնձորեսկի հոսպիտալում արդեն հաջորդ օրն է հանդիպել Իշխան Վահանյանին, որը կաղալով էր քայլում, սակայն ինքնուրույն էր տեղաշարժվում՝ առանց ձեռնափայտի և սայլակի, ու վստահեցնում, թե Վահանյանի հետ չի զրուցել։ Դատավորի դիտարկմանը, որ երբ Վահանյանին հոսպիտալում տեսել է՝ արդյո՞ք չի մոտեցել պարզելու նրա որպիսությունը, կամ, նկատի ունենալով, որ վկան նույնպես թեթև վիրավորում էր ստացել, ասելու, որ արդեն լավ է, կարող է մեկնել մարտադաշտ, կամ գուցե գումարտակի հրամանատարն իր օգնության կարիքն ուներ, թե թաքնվել է, որ գումարտակի հրամանատարն իրեն չտեսնի, վկան նշեց, որ այդ ժամանակ չի տեսել, սակայն հայտնեց, որ հաջորդ օրը Վահանյանին պառկեցրել են իր կողքի մահճակալին, պարզվեց՝ միասին էին գնում ճաշարան, բայց շարունակեց պնդել, որ խոսակցություն չեն ունեցել, ինչն էլ դատավորի դիտարկմամբ անհավանական է, քանի որ նույնիսկ բոլորովին անծանոթ մարդիկ հիվանդանոցում միմյանց տեսնելիս, առավել ևս՝ իրար կողքի գտնվող մահճակալին պառկած լինելու դեպքում զրուցում են, քննարկում, հարցնում որպիսությունը, հնարավոր չէ, որ պատերազմական դրության պայմաններում վիրավորում ստացած և հոսպիտալում գտնվող անձինք չզրուցեն։ Հոսպիտալում վկան տեսել է մեկ այլ սպայի՝ Քոչարյանի, որը նույնպես ուսումնական գումարտակից էր, սակայն հոսպիտալ էր տեղափոխվել ոչ թե վիրավորման, այլ՝ աղիների հետ կապված խնդիրներով պայմանավորված, սակայն այս սպայի հետ վկան, ըստ իր խոսքերի, նույնպես չի շփվել, միայն տեսել է։ Վահանյանը հետագայում տեղափոխվել է նշված սպայի կողքի մահճակալին։

Վկան իր ցուցմունքում պատմեց նաև զորքի ցրվածության, խուճապի և այլ հանգամանքների մասին։ Մասնավորապես, պատասխանելով տուժողների իրավահաջորդների ներկայացուցիչ, փաստաբան Գուրգեն Գրիգորյանի հարցադրումներին, նա նշեց, որ իրենց տեղափոխել են Խուռհատ սար՝ հրամայելով դիրքավորվել, սարում բաց տարածություն էր, մի կողմից՝ անտառ, որևէ խրամատ չի եղել, երեք հոգով դիրքավորվել են, բայց ինքը, լինելով «ПК»-իստի օգնական, չգիտես ինչու, չի դիրքավորվել նրա հետ, գտնվել է նրանից 15 մետր հեռավորության վրա, իսկ մարտական գործողությունների ընթացքում չի նկատել, որ այդ զենքից կրակ արձակեն, անձամբ ինքը ինքնաձիգից էր կրակում։ Նա նաև նշեց, որ «9-րդ կիլոմետրում» զորքն արդեն ցրված է եղել, ինքը Հադրութի դպրոցում է իմացել, որ պետք է դիրքավորվել Խուռհատում։ Տուժողների իրավահաջորդների ներկայացուցչի դիտարկմամբ՝ զորքն ի սկզբանե բարոյալքված վիճակում է եղել, մինչդեռ քննությունը տարվել է միայն Վահանյանի կողմից Խուռհատ սարն ինքնակամ լքելու դրվագով, ուստի, պետք է քննել ամբողջ բարոյահոգեբանական վիճակը, արդյո՞ք Վահանյանն անգործություն չի ցուցաբերել, երբ նման վիճակում գտնվող զորքին թողել է բարձրանալ Խուռհատ։ Ցուցմունքի համաձայն՝ Իշխան Վահանյանը, հրաման տալով զինվորներին դիրքավորվել Խուռհատ սարում, նշել էր, որ այնտեղ ավելի ապահով էր, իսկ փաստաբան Գուրգեն Գրիգորյանի արձանագրմանը, որ հրամանը մնում է հրաման, այն պետք է կատարել, ինչու՞ է Վահանյանը հատուկ նշել, որ այնտեղ ապահով է՝ վկան խուսափողական պատասխան տվեց։

Վկայի ցուցմունքով ևս մեկ անգամ հաստատվեց, որ զինվորներն անտերության են մատնված եղել ռազմական գործողությունների ժամանակ ու ոչ մի հրահանգավորում կամ թշնամուն դիմակայելու համար զենք, դիրքավորման համար անհրաժեշտ որևէ պարագա չեն տվել։ Մասնավորապես, Խուռհատ բարձրանալուց առաջ զինվորներին նոր հագուստ են տվել, սակայն բահ և այլ պարագաներ՝ ոչ։
«Այսինքն՝ զինվորի շորի մասին մտածող եղել է, բայց զինվորի անվտանգության համար խրամատ փորելու հսարքավորում տալու հրաման ոչ ոք չի տվել»,- ասաց Գրիգորյանը, ապա դիմելով վկային հետաքրքրվեց, թե ով է տալիս այդ հրամանները, ինչին ի պատասխան վկան նշեց՝ գումարտակի հրամանատարը։ Այլ խոսքով՝ Իշխան Վահանյանը պետք է հրամայեր տրամադրելու զինծառայողներին բահեր կամ այլ միջոցներ, որը չի կատարել։

«Եթե գումարտակի հրամանատարն իր պարտավորոթյունը չի կատարում, նա մեղավո՞ր է հետագա գործողությունների ընթացքում հասցված վնասի համար, տղաների զոհվելու, վիրավորվելու համար»,- ասաց Գուրգեն Գրիգորյանը՝ դիմելով վկային, ինչին արձագանքելով վկան պատասխանեց. «Դե, եթե չի կատարել, ուրեմն այո»։

Զոհված զինծառայող Նարեկ Ղազարյանի հայրը՝ Գեղամ Ղազարյանը, հարց ուղղելով վկային, հետաքրքրվեց, թե արդյո՞ք Հադրութի դպրոցում՝ մինչև Խուռհատ բարձրանալը, երբ հրաման էր տրվել բարձրանալու Խուռհատ, վիճաբանություն չի եղել զինվորների և սպաների միջև, արդյո՞ք զինծառայողները չեն հրաժարվել բարձրանալ Խուռհատ, զինվորականներն արդյո՞ք չեն ասել, որ պետք չէ նորակոչիկներին տեղափոխել այնտեղ, պահանջել են զենք տրամադրել, բահեր՝ խրամատ փորելու համար, վկան նախ նշեց, որ մեծ վեճ չի եղել, ապա հաստատեց, որ նման խոսակցություն եղել է, խոստացել են զենք տալ։

Ի դեպ, նշված վկան տևական ժամանակ խուսափում էր ներկայանալ դատական նիստին, դատարանի աշխատակազմին պատասխան նամակներով հայտնում էր, թե ինչու են ընկել իր հետևից, ինքը հայրենիքի համար շատ բան է արել և այլն, իսկ այսօր ստիպված է ներկայացել նիստին, քանի որ ոստիկանության ծառայողներն այցելել են նրա բնակության վայր։

Դատակոչված մյուս վկաները հիմնականում գտնվում են Արցախում և չեն կարող ներկայանալ նիստերին։ Անհրաժեշտության դեպքում կփոխվի ապացույցների հետազոտման հաջորդականությունը և կհարցաքննվեն տուժողների իրավահաջորդները։ Դատական նիստը հետաձգվեց՝ մինչև մարտի 2-ը, ժամը՝ 13.00-ը։

Հիշեցնենք, որ Իշխան Վահանյանին մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 356-րդ հոդվածի (հրամանը չկատարելը) 3-րդ մասով և 380-րդ հոդվածի (մարտադաշտն ինքնակամ լքելը կամ զենքով գործելուց հրաժարվելը) 1-ին մասով: Նրա նկատմամբ որպես խափանման միջոց էր ընտրվել կալանավորումը։ Ըստ ՔԿ-ի՝ Վահանյանը, Ադրբեջանի Հանրապետության կողմից Արցախի Հանրապետության դեմ սանձազերծված ագրեսիվ պատերազմի և 2020թ. սեպտեմբերի 27-ին հայտարարված ռազմական դրության ժամանակ զբաղեցնելով ԱՀ պաշտպանության բանակի զորամասերից մեկի ուսումնական գումարտակի հրամանատարի պաշտոնը, հանդիսանալով իր ենթակա անձնակազմի պետը, մարտական գործողությունների ընթացքում չի կատարել իր անմիջական պետի հրամանը, ինչպես նաև ինքնակամ լքել է մարտադաշտը, որի արդյունքում զորամասի ուսումնական գումարտակի անձնակազմից զոհվել, տարբեր աստիճանի մարմնական վնասվածքներ են ստացել և գերեվարվել պարտադիր ժամկետային զինծառայողներ՝ այդ կերպ առաջացնելով ծանր հետևանքներ: Նշենք, որ այս գործով անցնող միակ մեղադրյալը Իշխան Վահանյանն է։ Քրեական գործն ի սկզբանե մակագրվել էր Սյունիքի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Լ․ Սեփխանյանին, սակայն հետագայում գործի ընդդատությունը փոխվել է՝ պայմանավորված միջադեպով։ Գործն այժմ Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ջոն Հայրապետյանի վարույթում է։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո