Փաստ ինֆո

ՍԴ-ն կարճել է Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանի նախկին դատավոր Սիմա Իսկանդարյանի դիմումի հիման վրա գործի քննությունը։

Հիշեցնենք, որ մարտի 14-ին ԲԴԽ-ն բավարարել է Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Սիմա Իսկանդարյանին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու մասին միջնորդությունը և կիրառել ամենախիստ պատժատեսակը՝ դադարեցնելով դատավորի լիազորությունները՝ էական կարգապահական խախտում կատարելու հիմքով։

Սիմա Իսկանդարյանի նկատմամբ վարույթը հարուցվել էր դատավորի մասնակցությամբ ավտովթարից հետո տեղի ունեցած միջադեպի համար։ Մասնավորապես, ըստ ՀՀ արդարադատության նախարարության ներկայացրած միջնորդության, դատավորը վթարի ենթարկվելուց հետո պատշաճ վարքագիծ չի դրսևորել իրենց պաշտոնեական լիազորություններն իրականացնող ոստիկանների նկատմամբ, վիրավորել նրանց՝ չենթարկվելով ոստիկանների օրինական պահանջներին։ Ոստիկանության ծառայողները փորձել են բերման ենթարկել նրան, ինչի ընթացքում Իսկանդարյանը ոստիկանին անվանել է «ոչխար», ապա պարզաբանել՝ «ոչխար ես, որովհետև ցավեցնում ես»։ Դատավոր Իսկանդարյանն ինքը չի ընդունում, որ ավտովթարի ժամանակ եղել է ոչ սթափ վիճակում, ինչի համար էլ կազմվել է արձանագրություն։

Դատավորը ՍԴ դիմումներ էր ներկայացրել՝ վիճարկելով « ՀՀ դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքի 147-րդ հոդվածի 6, 7 և 8-րդ մասերի, 69-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետի՝ «բոլոր հանգամանքներում» դրույթի և 142-րդ հոդվածի 6-րդ մասի 2-րդ կետի՝ «պայմանավորված կատարման հանգամանքներով և/կամ առաջացրած հետևանքներով՝ համատեղելի չէ դատավորի կարգավիճակի հետ» դրույթի՝ Սահմանադրությանը համապատասխանության հարցը։ Նշենք, որ նույն փաստական հանգամանքների վերաբերյալ Սիմա Իսկանդարյանի նկատմամբ կարգապահական վարույթ հարուցվել էր Դատավորների ընդհանուր ժողովի Էթիկայի և կարգապահական հարցերի հանձնաժողովի կողմից, որը կարճվել էր, ինչից հետո վարույթ էր հարուցվել նաև ՀՀ արդարադատության նախարարության կողմից, ինչի հիման վրա դադարեցվել են Իսկանդարյանի լիազորությունները։ Այս առնչությամբ Իսկանդարյանը ՍԴ ներկայացված դիմումով բարձրացրել էր իրավական որոշակիության սկզբունքի խախտման խնդիրը։ Դիմողը գտնում է, որ օրենսդրի կողմից անորոշ իրավական հասկացություններով էական կարգապահական խախտումը սահմանելը լայն գնահատողական ազատություն է շնորհել դատավորի կարգավիճակի հետ ոչ համատեղելի լինելու պայմանները սահմանելու համար, ինչը հակասում է դատարանների անկախության սկզբունքին:

Ըստ նախկին դատավորի՝ «Պարզ է, որ ցանկացած խախտում կարող է առաջացնել կամ առաջացնում է ինչ-որ հետևանքներ, սակայն, թե որ հետևանքներն են, որ կարող են դիտվել դատավորի կարգավիճակի հետ ոչ համատեղելի, մնացել են անորոշ մի կողմից այն պատճառով, որ որոշակիացված չեն հենց հետևանքները, մյուս կողմից էլ նույն կետում որոշակիացված չէ, թե որ հետևանքը դատավորի կարգավիճակի որ բաղադրիչի հետ պետք է լինի անհամատեղելի»: ՍԴ-ն, քննելով նշված դիմումի ընդունելիության հարցը, դեռևս հոկտեմբերին որոշել էր մասամբ մերժել այն, իսկ մյուս մասով քննություն է նշանակվել, Ազգային ժողովը ներգրավվել է որպես պատասխանող։ Սիմա Իսկանդարյանն արձանագրել էր, որ հիմքեր են ստեղծվել իր պաշտոնավարմանը միջամտելու և հանրային ծառայությանը մասնակցելու իրավունքից իրեն զրկելու համար: Պատասխանող կողմն՝ ԱԺ-ն, դիրքորոշում ներկայացնելով՝ նշել է, որ դատավորի նկատմամբ կարգապահական պատասխանատվության միջոցների ընտրությունը ոչ թե սուբյեկտիվ կամքի դրսևորում է, այլ օրինական տարբերակներից մեկի իրավաչափ ընտրության հնարավորություն: Անդրադառնալով դիմողի պնդումներին՝ նորմի անորոշության վերաբերյալ, ինչի հետևանքով դրույթները կարող են արժանանալ հայեցողական գնահատականների, Պատասխանողը նշել է, որ տվյալ պնդումն անհիմն է, չի բխում առկա իրավակարգավորումների հիմքում ընկած իրավաչափ նպատակներից:

Ուսումնասիրելով և վերլուծելով դիմումը, ներկայացված տվյալները, պատասխանողի դիրքորոշումը՝ ՍԴ-ն ընդգծել է, որ դատավորների նկատմամբ կարգապահական վարույթի շրջանակներում կիրառվող իրավադրույթներում առկա ընդհանրական ձևակերպումներին հստակություն հաղորդելու և այդպիսով իրավական որոշակիության սահմանադրական հրամայականը կենսագործելու խնդրում հիմնարար դերակատարություն ունի Բարձրագույն դատական խորհուրդը, որն իրեն վերապահված լիազորությունների շրջանակում ի զորու է համապատասխան իրավանորմերի, տվյալ դեպքում՝ դատական մեկնաբանման միջոցով դրանց հաղորդել անհրաժեշտ որոշակիություն։ Այդ առումով, Սահմանադրական դատարանի գնահատմամբ՝ Բարձրագույն դատական խորհուրդը պետք է առաջնորդվի դատավորների նկատմամբ կարգապահական վարույթի շրջանակներում միասնական իրավակիրառ պրակտիկա ձևավորելու հրամայականով, ինչը կնպաստի իրավական կանխատեսելիության մակարդակի բարձրացմանը և վերացական հասկացությունների գնահատման հայեցողության սահմանների հստակեցմանը։ ՍԴ-ն որոշում է կայացրել գործի վարույթը կարճելու մասին՝ նշելով, որ դիմողը, ձևականորեն բարձրացնելով իրավական ակտի նորմերի սահմանադրականության հարցեր, իրականում առաջ է քաշում Բարձրագույն դատական խորհրդի՝ 2022 թվականի մարտի 14-ին ընդունված թիվ ԲԴԽ-24-Ո-Կ-6 որոշման իրավաչափության հարց, որի քննությունը դուրս է Սահմանադրական դատարանի իրավասությունից։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո