Փաստ ինֆո

Խնդիր կա օրենքի հետադարձ կիրառության հարցում, իսկ ավելի լայն՝ իրավական որոշակիության, կանխատեսելիության իրավունքների հարցում։ Եթե այսպիսի օրենք է ընդունվել, ապա այդ օրենքը պետք է կիրառել օրենքի ընդունումից հետո ստեղծված իրավահարաբերությունների նկատմամբ, իսկ օրենքը հետադարձ կիրառելը՝ արդեն ընթացքի մեջ գտնվող գործերի նկատմամբ, դա խնդրահարույց է, նույնիսկ խախտում է մարդու հիմնարար իրավունքներ, որովհետև այդ մարդիկ դատավորներ դառնալու համար պետության հետ պայմանավորվածություն են ձեռք բերել և այդ պահին նրանց համար պետք է կանխատեսելի լիներ, որ նման հանգամանքներում լուծումը կարող էր լինել՝ ընդհուպ մինչև լիազորությունները դադարեցնելը։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց միջազգային իրավունքի մասնագետ, փաստաբան Արա Ղազարյանը։

Հիշեցնենք, որ ԲԴԽ-ն այսօր հայտնել էր՝ կասեցված լիազորություններով վեց դատավորի՝ դատավորներ Արա Կուբանյանի, Գևորգ Նարինյանի, Բորիս Բախշիյանի, Աղվան Պետրոսյանի, Դավիթ Գրիգորյանի ու Արուսյակ Ալեքսանյան լիազորությունները դադարեցնելու մասին: ԲԴԽ-ն դատավորների լիազորությունների դադարեցման որոշումները դեռևս չի հրապարակել։ Մամուլի հաղորդագրությունից հայտնի է դառնում, օրենսդրական փոփոխություններ են իրականացվել, համաձայն որի՝ այսուհետ 1 ամսից ավելի լիազորությունները կասեցված դատավորների փոխարեն հնարավոր կլինի կատարել նոր նշանակումներ։

Փորձագետ Արա Ղազարյանը խնդիր է տեսնում նշված օրենքի՝ հետադարձ կիրառման հետ, նշում է՝ դատավորների համար պետք է կանխատեսելի լիներ, որ նման հանգամանքներում լիազորությունների կասեցումը կարող է տանել լիազորությունների դադարեցման՝ առանց դատական ակտի առկայության կամ իրավական հիմքի։

«Բնականաբար՝ դա կանխատեսելի չէր կարող լինել։ Օրինակ՝ Արա Կուբանյանը նշանակվել է 10 կամ 15 տարի առաջ, այն պահին, երբ նշանակվել է, պետք է հստակ կանխատեսելի լինի, որ ապագայում նման հանգամանքներում լուծումը կարող է լինել ընդհանրապես լիազորությունների դադարեցումը։ Եթե կանխատեսելի չէ, իսկ այդ ժամանակ չկար օրենքը, ապա դա իրավական որոշակիության հիմնարար սկզբունքի մարդու իրավունքի խախտում է»,- նշեց Ղազարյանը։

Ինչ վերաբերում է սահմանադրականության հարցին, փորձագետը նշեց, որ սահմանադրականության հետ խնդիր ունենում են օրենքները, դատարանների որոշումները կամ պետական մարմինների որոշումները սահմանադրականության հետ խնդիր չունեն՝ բացառությամբ այն դեպքերին, երբ այդ որոշումների արդյունքում իրավական ակտին կամ օրենքի նորմին տրվում է նոր բովանդակություն։

«Այստեղ չկա սահմանադրականության հետ խնդիր, կա խախտում, որի արդյունքում խախտվել է այդ անձանց սահմանադրաիրավական երաշխիքները, որից մեկը՝ ամենակարևորը, որը Սահմանադրութան առանձին հոդվածով սահմանել ենք՝ օրինականության սկզբունքն է, իսկ օրինականության սկզբունքն ունի կարևորագույն բաղադրիչ՝ կանխատեսելիությունը։ Պատկերացրեք, Դուք՝ որպես լրագրող, պայմանագիր եք կնքում Ձեր գործատուի՝ խմբագրի հետ, պայմանագրում նշված է, թե որ դեպքում կարող է դադարեցնել Ձեր պայմանագիրը, հետո պակմանագրից դուրս նոր կետ է ընդունում գործատուն և լիազորությունները դադարեցնում»,- նշեց փորձագետը՝ հավելելով, որ մարդը իր կյանքն է կառուցում, ցանկանում է, որ իր ճակատագիրը կանխատեսելի լինի առնվազն առաջիկա 20 տարին, իսկ երբ նոր օրենք են ընդունում 15 տարի հետո ու հետադարձ կիրառում՝ դա արդեն խզում է առաջացնում, մարդու իրավունքների կոպիտ ոտնահարում է։

Կոնկրետ դատավորների նկատմամբ թիրախավորված մոտեցում փորձագետը տեսնում է, հատկապես այն դատավորների նկատմամբ, որոնց ենթարկում են կարգապահական պատասխանատվության կայացված որոշումների համար, այլ ոչ թե՝ վարքագծի։
«Խնդիրն այն է, որ որոշ դատավորների նկատմամբ թիրախավորման նշաններ կան, երկրորդ՝ դատավորներին չի կարելի պատասխանատվության ենթարկել իրենց կայացրած որոշումների համար»,- նշեց Ղազարյանը։

Հ.Գ. Հրապարակումն արդեն պատրաստ էր թողարկման, երբ հայտնի դարձավ, որ ԲԴԽ պաշտոնական հաղորդագրությունը խմբագրվել է, համաձայն որի՝ «Բարձրագույն դատական խորհրդի որոշմամբ՝ 6 դատավորների լիազորությունները դադարեցվել են» վերտառությամբ վերնագիրը փոխվել է՝ «Բարձրագույն դատական խորհրդի որոշմամբ՝ 6 դատավորներ դադարել են պաշտոնավարել» վերնագրով։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո