Փաստ ինֆո

59 տարի առաջ այս օրը ծնվել է Պետոն՝ Պետրոս Ղևոնդյանը, որը շատ կարճ ժամանակահատվածում պետք է աչքի ընկներ իր հրամանատարական տաղանդով, մասնակցեր Քարվաճառի ազատագրմանն ու դառնար Արցախի հերոս։

30-ամյակը բոլորելուց հաշված օրեր անց՝ 1994թ․ փետրվարի 14-ին՝ շտապօգնության մեքենայով անծանոթ ազատամարտիկին օգնության շտապելիս Պետոն զոհվում է։ Տղան, ում կյանքը փրկում է Պետոն, Արշավիր Ղարամյանի գումարտակի զինվոր Արմեն Մարտիրոսյանն էր։

«1994թ․ փետրվարի 14-ին մեր գումարտակով Քարվաճառի շրջանի Յանշաղ գյուղում էինք, մարտական առաջադրանք էինք կատարում՝ Արշավիր Ղարամյանի հետ։ Գյուղը մաքրում էինք, որպեսզի հետևակը մտնի ու որ հասանք գյուղի ծայրը, հասկացանք, որ միք անի տներում թուրքեր կան թաքնված։ Բավականին մոտեցել էի ու նկատեցի, որ ծածկոցներ են կախված պատուհաններից, մտածեցի՝ կարող է ներսում մարդ լինի, ապահովության համար մի քանի փամփուշտ արձակեցի, որից հետո դրանք կրակ բացեցին ինձ վրա։ Երկու տեղից վիրավորվեցի։ Մեր տղաներն անմիջապես շրջապատեցին տունը, նռնակով պայթեցրին, երկու հոգու էլ գերի վերցրեցին, որից հետո կապ տվեցին, որ շտապօգնության մեքենա մոտենա, որ ինձ հանեն։ Մի քանի անգամ կապ տվեցին, բայց մեքենա չէր մոտենում»,-«Փաստինֆո»-ին պատմում է Արմեն Մարտիրոսյանը։

Արնաքամ եղող անծանոթ զինվորի մասին Պետոն լսած է լինում (հրամանատարների մոտ կապի միջոցներ կային, լսել էր խոսակցությունը)։ Եղեգնուտ-Քարվաճառ խաչմերուկում հանդիպելով շտապօգնության մեքենայի վարորդին՝ հրամանատարը հարցնում է, թե ինչու չի մոտենում վիրավոր ազատամարտիկին հանելու։ Լսելով վարորդի պատասխանը, որ վախենում է առաջանալ, քանի որ թշնամին ականապատած կլինի դաշտը, Պետոն հրահանգում է իջնել մեքենայից ու ինքը նստելով ղեկին՝ շտապում է վիրավոր անծանոթ զինվորին օգնության։ Կես ճանապարհին ականի պայթյունից Պետոն զոհվում է։

«Այդ դեպքից անմիջապես հետո մեկ այլ շտապօգնության մեքենա է գալիս մեր ուղղությամբ։ Ինձ տեղավորում են մի կողմում, Պետոյի անշարժացած մարմինը՝ մյուս։ Ինձ տանում են ուղիղ Դրմբոն, որտեղ վիրահատում են։ Պետոյի զինվորներից մի քանիսն ինձ ուղեկցում էին․ նրանք են վիրահատությունից հետո ասում, որ իրենց հրամանատարը զոհվել է ինձ փրկելիս»,-հիշում է Արմենը։

Մեղքի զգացումն Արմենին երկար ժամանակ հանգիստ չէր տալիս՝ առավելևս, որ Պետոն տաղանդավոր կռվող էր ու իրեն անգամ չէր ճանաչում, բայց իր կյանքի գնով փրկել է իր պես շարքային ազատամարտիկի կյանքը։

Տարիներ անց, երբ Արմենն ամուսնանում ու որդի է ունենում, նրան կոչում է Պետո՝ ի պատիվ իր կյանքը փրկած հրամանատարի։ Լեգենդար Պետոյի անվանակիցը հիմա 20 տարեկան է և ծառայում է Արցախի պաշտպանության բանակում։

«Նախախնամություն էր, թե ինչ, երբ ծնվեց աղջիկս, նրան էլ Մարիամ կնքեցինք։ Հետո իմացանք, որ Պետոյի մոր անունն էլ էր Մարիամ․․․Այսինքն՝ ամեն օր մեր տանը հնչում են Պետո ու Մարիամ անունները»,-ասում է Պետոյի շնորհիվ ողջ մնացած Արմենն ու հավելում, որ լեգենդար հրամանատարի ընտանիքի հետ կապը երևէ չի ընդհատվել։ Պետոյի քույրերի ու եղբոր՝ Անահիտի, Գոհարի ու Գագիկի հետ Արմենի կապն ամուր պահողը երախտագիտությունն ու պարտքի անսահման զգացումն է՝ առ այդ ընտանիք․․․

Աղբյուր` Փաստինֆո