Փաստ ինֆո

Շատերի համար գուցե զարմանալի է ԱԺ մեծամասնական պատգամավոր Արսենյանի հայտարարությունը։ Կարծում եմ, տարօրինակ ոչինչ չկա, քանի որ 2005 թվականի ապրիլին էլ նա հայտարարություններ էր անում նույն մտայնությամբ։ Ասում էր՝ «Հակաթուրքական հիստերիա կա Հայաստանում, եւ չեմ ցանկանում, որ իմ երեխան մեծանա այդ հիստերիայի պայմաններում» /16 ապրիլ, 2005 թ, «Առավոտ/

Այն ժամանակ շատ էի զարմացել, հիմա արդեն չեմ զարմանում․․․ Բնականաբար, այն ժամանակ էլ Արսենյանը լուրջ հակահարվածի արժանացավ։ ԱԺ ճեպազրույցում ի պատասխան լրագրողի հարցի՝ Արսենյանը ողջունել էր այն ժամանակ՝ Թուրքիայի վարչապետ Էրդողանի՝ ՀՀ-ին արված առաջարկը՝ այն է՝ «Համատեղ քննություն անցկացնել 1915 թվականին Օսմանյան Թուրքիայում տեղի ունեցած իրադարձությունների վերաբերյալ»։

«Այսօր քպական-մեծամասնական, այն ժամանակ՝ ՄԱԿ-ական Արսենյանը հայ-թուրքական մերձեցման գծի կողմնակիցն էր, ասում էր՝ «Մենք գտնում են, թե չպետք է կորցնել հարեւանների հետ քաղաքական մերձեցման հնարավորությունը: Եվ ամեն ինչ պետք է անել, որ հարեւանների հետ ունենանք բարիդրացիական հարաբերություններ»:

Թե ինչ էր հասկանում Արսենյանն «ամեն ինչ»-ի տակ, այսօր արդեն շատ ավելի հստակ է, քանի որ 2005-ի իշխանությունը վերջինիս երազած «ամեն ինչին» ոչ միայն տոն տվող չէր, այլև՝ բացառող էր։ Այլ է այսօրվա թուրքադրբեջանական շահերին գերի իշխանությունը․․․

Իսկ Գ․Ա-ի այսօրվա՝ Արցախին և արցախցուն վերաբերող մտքերը՝ «Արցախի հարց կոչվածը լուծվել է ինքը: Էն մնացածը․․․դա տեխնիկական պրոցես է, որը որ կընթանա: Էդ տեխնիկական պրոցեսի ընթացքում քննարկումներ կլինեն՝ Արցախի հայկական բնակչության ներկայացուցիչների եւ Ադրբեջանի ներկայացուցիչների միջեւ և այլն»՝ փաշինյանական ապազգային, մեր հայրենիքի ու ազգի մի հատվածին գլխացավանք համարող թեզերի կրկնությունն են։

2005-ի ապրիլի 24-ին նախորդող շրջանն էր, այդ օրերին հերթական անգամ երբ հանդիպեցի Աղասի Այվազյանին, զրույցիս ընթացքում Արսենյանի տեսակետի մասին իր կարծիքն ուզեցի իմանալ։ Ասում եմ՝ այսպես ու այսպես, մի պատգամավոր ունենք, անուն-ազգանունն եմ նշում, որը խորհրդարանում ելույթ ունեցավ և հուզմունքով հայտարարեց, թե «Հակաթուրքական հիստերիա կա Հայաստանում, եւ ինքը չի ցանկանում, որ իր երեխան մեծանա «հակաթուրքական հիստերիայի մեջ»։

ՈՒ քանի որ մեր պետության կողմից տարվող՝ Ցեղասպանության ճանաչման քաղաքականության համատեքստում էր մեր զրույցը, հարցրեցի՝ որքանո՞վ կարելի է «հակաթուրքական հիստերիա» անվանել պետական քաղաքականությունը և արդյո՞ք մեզանում նման երևույթ կա, կամ՝ եղե՞լ է երբևէ․․․

Աղասի Այվազյանի խոսքն իր բառով կարելի է բնորոշել՝ «պատմակշիռ»․․․Պատմությամբ չափված ու կշռված, պատմությամբ՝ հաստատված․․․

«Հայաստանում նման բան չկա, ավելին, եթե թուրքը վաղը ձեռք մեկնեց, հայը կսիրի թուրքին։ Հայերը սիրելու թուլություն ունեն։ Սիրում ենք թշնամուն։ Վրացուն սիրում ենք մենք, բայց վրացին չի սիրում հային։ Ձևացնում է։ Հայը սիրում է ռուսին, հեշտ ռուսանում է։ Այդպես շատ հեշտ՝ մենք կարող ենք թուրքանալ։ Եվ այդպես էլ եղել է՝ թուրքացել ենք։ Էրզրումցիները թուրքերեն էին խոսում տանը։ Երգում էին թուրքերեն։ Ո՛չ, եղբայր, չկա այստեղ հակաթուրքական հիստերիա։ Ոչ մի հիստերիայի մասին խոսք չի կարող լինել։ Թուրքերը նենգ են, մենք սարսափելի տարբեր ենք, մենք անտիպոդներ ենք։ Սումգայիթի, Բաքվի ջարդերը ոչ միայն հիմա էին, 1918-20 թվին էին նաև, երբ 30 հազար հայ ոչնչացրին թուրքերը։ Բայց հայերը էլի գնացին ու էլի ապրեցին։ Էլի գնան, նույնն է լինելու։ Այսինքն, թուրքը մնում է թուրք, մենք որևէ երաշխիք չունենք, թե վաղը նույն բանը չի լինի»։ / «Հայոց Աշխարհ», 2005 թ․20 ապրիլ/

Սա ասում է Աղասի Այվազյանը։ Իր խոսքը ոչ միայն բազմաշերտ-բազմատաղանդ մտավորականի է, այլև ճակատագրորեն՝ Ցեղասպանությունը վերապրածի։ «Ես Էրզրումցի եմ։ Ցեղասպանության արդյունքն է իմ գաղթականությունը, ծնվել եմ Վրաստանում։ Մեր տունը այսօր կենդանի է մեր ուղեղներում»։

Նա վստահ էր ու հաճախ էր կրկնում՝ «Ցեղասպանության ճանաչման պահանջը մեր պաշտպանությունն է»։

Հեղինակ՝ Ա․Ե․

Աղբյուր` Փաստինֆո