Փաստ ինֆո

ՄԻԵԴ-ի կողմից Եվրոպայի խորհրդի Նախարարների կոմիտեին դիմելուց հետո հարցն արդեն քաղաքական դաշտում է։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց միջազգային իրավունքի մասնագետ Արմեն Գալստյանը։

Ինչպես արդեն տեղեկացրել ենք՝ ավելի քան մեկ ամիս է, ինչ ադրբեջանցիները «բնապահպան-ակտիվիստների» քողի ներքո փակել են Արցախը Հայաստանին կապող միակ՝ Գորիս-Ստեփանակերտ ճանապարհը։ ՀՀ-ն դեռևս դեկտեմբերի 15-ին դիմում է ներկայացրել Արդարադատության միջազգային և Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարաններ։ ՄԻԵԴ հասցեագրված դիմումը, որի շրջանակներում ՀՀ-ն պահանջել էր հրատապ միջոց կիրառել Ադրբեջանի նկատմամբ, ներկայացվել է «Հայաստանն ընդդեմ Ադրբեջանի» չորրորդ գանգատի շրջանակներում։ Դեկտեմբերի 21-ին հայտնի դարձավ, որ ՄԻԵԴ-ը բավարարել է միջանկյալ միջոց կիրառելու միջնորդությունը՝ պարտավորեցնելով Ադրբեջանին ձեռնարկել բոլոր անհրաժեշտ և բավարար միջոցները՝ ապահովելու «Լաչինի միջանցքով» Հայաստանում բժշկական օգնություն ստանալու կարիք ունեցող ծանր հիվանդ անձանց տեղաշարժը, ինչպես նաև ճանապարհին անապաստան մնացած կամ ապրուստի միջոցների կարիք ունեցող անձանց անվտանգ տեղաշարժը: Միաժամանակ, Եվրոպական դատարանը որոշել է առաջնահերթություն տալ Հայաստանի ներկայացրած թիվ 4 գանգատին՝ Դատարանի կանոնակարգի 41-րդ կանոնի համաձայն:

Փաստացի առ այս պահն Ադրբեջանը չի կատարել ՄԻԵԴ պահանջները, ավելին՝ պահանջում էր վերացնել միջանկյալ միջոց կիրառելու որոշումը և հրատապ միջոց կիրառել Հայաստանի դեմ, ինչը ՄԻԵԴ-ի կողմից մերժվել է։ Երեկ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը հրատապ ծանուցում է ուղարկել Եվրոպայի խորհրդի Նախարարների կոմիտեին Լաչինի միջանցքը ապաշրջափակելու մասին իր՝ 2022 թվականի դեկտեմբերի 21-ի որոշման կատարումը Ադրբեջանի կողմից վերահսկելու նպատակով:

Միջազգային իրավունքի մասնագետ Արմեն Գալստյանը նշում է, այն, որ ՄԻԵԴ-ը դիմել է ՆԿ-ին, արդեն լուրջ է, ՄԻԵԴ-ը և մեր ներկայացուցչի գրասենյակն իրենց գործն արդել են՝ շատ լավ, Նախարարների կոմիտեում, սակայն, գործընթացն արդեն քաղաքական տիրույթում է։ Գալստյանի գնահատմամբ՝ չկա որոշակի հստակ ընթացակարգ, Նախարարների կոմիտեին են դիմում, կարող են նույնիսկ ամեն շաբաթ դիմել, նիստերի ընթացքում պետք է քննարկեն, սակայն հստակ գործողություն չկա, մեծ հաշվով՝ լավ ցանկության դեպքում ՆԿ-ի կողմից Ադրբեջանի նկատմամբ կարող են կիրառվել սանկցիաներ, ընդհուպ, մինչև անդամակցության դադարեցում, բայց կոնկրետ հստակեցում էլ չկա։

Գալստյանի խոսքով՝ շատ բան կախված է պետության ակտիվությունից, դիվանագիտական ջանքերից, ի վերջո, Նախարարների կոմիտեն դիվանագիտական դաշտն է արդեն. «Դա կարող են Նախարարների կոմիտեի ամեն շաբաթվա նիստին էլ ներկայացնել։ Դաշտը շատ վատն է և պարզ չէ, թե ինչի կարող է բերել։ Դաշտ է թողնված, որ անհրաժեշտության դեպքում ամեն ինչը սահուն ձևով կարողանան մարեցնել։ Ռուսաստանի դեպքում լիներ, վստահ եմ, անդամակցությունն անմիջապես կդադարեցվեր՝ եվրոպական իրենց հստակ, կուռ-երկակի ստանդարտների շրջանակներում»։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո