Փաստ ինֆո

Արդեն 12 օր է, ինչ Ադրբեջանի «էկոակտիվիստները» փակել են Լաչինի միջանցքն ու Արցախն առել բլոկադայի մեջ։ Արցախի Հանրապետության 120.000 բնակիչ՝ այդ թվում 30.000 երեխա, փաստացի պատանդի կարգավիճակում են՝ զրկված առաջին անհրաժեշտության միջոցներից։ Ներկայումս ամբողջությամբ դադարեցված է սննդի, բժշկական պարագաների և վառելիքի մատակարարումն Արցախ, ինչը ոչ թե կարող է հումանիտար աղետ առաջացնել, այլ, մեր կարծիքով, արդեն իսկ առաջացրել է։ Ու նման պայմաններում առաջին հերթին զգացվեց Արցախի հետ օդային հաղորդակցության ծայրաստիճան անհրաժեշտությունը։

Դեկտեմբերի 12-ին Արցախի պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանը հայտարարեց՝ «Ադրբեջանին այլեւս ոչինչ չի մնում, քան ճանապարհը բացելը, քանի, որ Արցախը չկոտրվեց, մի շարք երկրներ էլ արդեն պատրաստ էին ավիաբեռներ տեղափոխել Արցախ»։

Այսինքն՝ օդային հաղորդակցությունն Արցախի հետ ծայրահեղ անհրաժեշտություն է։ Հարցի կարևորությունն այնքան մեծ է, որ անգամ Արցախի հոգևոր դասն է բարձրաձայնում դրա մասին։ Մասնավորապես՝ խնդրին անդրադարձավ նաև Արցախի թեմի առաջնորդ Տեր Վրթանես եպիսկոպոս Աբրահամյանը։ «Պահն է, որ Արցախի և Հայաստանի իշխանություններն ամեն ինչ անեն, որ եթե ցամաքային ճանապարհը փակ է, գոնե օդային ճանապարհը բացվի, որպեսզի դրանով գոնե կարողանանք հաղորդակցվել: Գազատարը, հոսանքը, ինտերնետը և ենթակառուցվածքները պետք է լինեն առանձին և անվտանգ, որպեսզի նորից նման դժվարությունների չհանդիպենք »,- «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում շեշտեց Արցախի թեմի առաջնորդը:

Ու անմիջապես հարց է առաջանում, իսկ ինչպե՞ս պետք է այդ երկրները հումանիտար ավիաբեռներ տեղափոխեն Արցախ, և ո՞րն է խնդիրը, որ դա չի արվում։

Ստեփանակերտի օդանավակայանը վերանորոգվել և պատրաստ էր ինքնաթիռներ ընդունել դեռևս 2012 թվականից: Սակայն Բաքվի հակազդեցության պատճառով օդանավակայանն այդպես էլ չգործեց։ Այդ օդանավակայանը տեխնիկապես լիովին պատրաստ է օդանավեր ընդունել և ճանապարհել նաև այսօր, այսինքն՝ շահագործելու համար տեխնիկական որևէ խնդիր կամ խոչընդոտ չունի։ Միակ խոչընդոտը քաղաքական է՝ Ադրբեջանը չի թողնում, որ այն գործի, և ունի իր այդ կամքը գործադրելու հնարավորություն։
«Այստեղ հազար ու մի խնդիրներ կան՝ ո՞վ է թռիչքներ իրականացնելու, ե՞րբ, ինչպե՞ս, ինչպե՞ս է օգտագործվելու օդանավակայանը, և այլն, և այլն։ Նաև զուտ մասնագիտական բազմաթիվ հարցեր կան, որոնց շուրջ պայմանավորվածություններ պետք է ձեռք բերվեն։

Բայց այստեղ քաղաքական հարց է՝ Ադրբեջանն ամեն ինչ արել է և ամեն ինչ անելու է, որ Արցախի հետ օդային հաղորդակցություն չլինի։ Իհարկե, չեմ կարծում, թե Ադրբեջանը կխոցի քաղաքացիական ինքնաթիռները՝ էդպիսի բան անեն աշխարհն այնպես «բլոկ» կանի իրենց, որ էլ խելքի չեն գա։ Բայց դա Ադրբեջանի օդային տարածք է համարվում, ու ներկայիս դառը իրականությունից ելնելով ինչպե՞ս կարող ես այդ տարածքում թռիչքներ իրականացնել՝ առանց Ադրբեջանի համաձայնության։ Այստեղ տեխնիկական խնդիրներ չկան, զուտ քաղաքական հարցեր են։ Ու նման հարցերը պետք է կարգավորվեն միջպետական պայմանագրերով, կանոններով։ Այստեղ արդեն ՀՀ կառավարությունն անելիքներ ունի։ Խնդրեմ՝ փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանը Ադրբեջանի փոխվարչապետի հետ բանակցում է, չէ՞, ա՛յ նա կարող է նման խնդիր բարձրացնել․ թող փորձի խոսել, պայմանավորվել։ Առավել ևս՝ իրենց ինքնաթիռներն ազատորեն թռչում են մեր օդային տարածքով՝ ինչպես Ադրբեջանից դեպի Նախիջևան են թռիչքներ իրականացնում, այնպես էլ միջազգային թռիչքներն էլ են մեր տարածքով անում։ Մեր ինքնաթիռներն էլ իրենց տարածքով են թռչում։ Քաղաքացիական ավիացիան լրիվ ուրիշ հարթություն է, այլ տիրույթում են քաղավիացիայի հարցերը կարգավորում։ Ոչ ոք չի կարող Ադրբեջանին ստիպել ու ասի՝ պիտի Արցախի օդային սահմանը բացես։ Այստեղ պետք է փոխըմբռնման հիման վրա պայմանավորվել, որը պետք է Հայաստանի Հանրապետության կողմից բանակցողն անի։ Բայց կարծում եմ, որ այս դեպքում Ադրբեջանը կպահանջի ճանաչել ու ընդունել իր սահմանները»,-

«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ներկայացրեց նախկին օդաչու, ԱԺ նախկին պատգամավոր Արմեն Հակոբյանը։

Ակնհայտ է, որ Ադրբեջանը, որն անգամ Արցախի «ոտքի ճանապարհն» է փորձում փակել ու Արցախն առնել բլոկադայի մեջ, ինչո՞ւ պիտի համաձայնվի, որ Արցախն օդային հաղորդակցություն ունենա՝ թեկուզ միայն Հայաստանի հետ։ Խնդրին անդրադառնալով՝ «Ապրելու երկիր» կուսակցության նախագահ Մանե Թանդիլյանը ֆեյսբուքյան գրառմամբ ուշագրավ միտք հայտնեց։

«Ստեփանակերտում պատրաստ է ամբողջովին գործառնող օդանավակայան, որն այս պահին հնարավորություն ունի մարդասիրական օգնությամբ ինքնաթիռներ ընդունելու: Փրկության այս ճանապարհը գործածելու համար անհրաժեշտ է միայն միջազգային հանրության վճռականությունը։ Որպեսզի հումանիտար ինքնաթիռները թռիչքներ կատարեն Արցախ, աշխարհը պետք է դրսևորի համամարդկային արժեքներին հետևելու կամքն ու հստակ որոշումը։

Այս ուղղությամբ դիվանագիտական դաշտում տարվող աշխատանքներն ավելի ինտենսիվ բնույթ պետք է կրեն։ Անհրաժեշտ է գործածել բոլոր ջանքերը, ձեռք բերել անհրաժեշտ պայմանավորվածությունները, օգտագործել բոլոր ռեսուրսներն ու միջոցներն այդ վճռական որոշմանը հասնելու համար։

Որպեսզի Ադրբեջանի սադրանքներն այլևս ճգնաժամերի չբերեն, որպեսզի նման կոլապսային իրավիճակներում չհայտնվենք, Արցախում հումանիտար օդային միջանցքի բացումը պետք է դառնա օրակարգային և հրատապ լուծում։ Արցախը, որպես առանձին համայնք պահպանելու համար, օդային ճանապարհն անհրաժեշտություն է»,- իր ֆեյսբուքյան էջում գրել էր Թանդիլյանը։

Եռակողմ պայմանավորվածությունները խախտելու Ադրբեջանի վարքագիծը հիմք է տալիս փաստելու, որ Արցախի ցամաքային կապը չի կարող երաշխավորել նրա պարենային անվտանգությունը եւ օդային հաղորդակցության վերականգնումն ուղղակի անհրաժեշտություն է։ 120 հազար մարդ չի կարող ամեն վայրկյան լինել հումանիտար աղետի վտանգի տակ։ Միայն աշխատել է պետք։

Աղբյուր` Փաստինֆո