Փաստ ինֆո

Այն փաստը, որ կառավարությունը Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատում իր ունեցած 21.9% բաժնետոմսերի կառավարումը ԱԻՆՖ-ից փոխանցեց պետական գույքի կառավարման կոմիտեին՝ փաստում է ԱՆԻՖ-ում առկա դժգոհությունը։ «Փաստինֆո»-ի տեղեկություններով՝ այն հասունացել էր մեր հարցումներից հետո։

Ի դեպ, որոշումը ներառված էր կառավարության այսօրվա նիստի օրակարգում՝ չզեկուցվող հարցերի թվում և սահմանում էր, որ Կոմիտեն իր գործողություններն այդ մասով պետք է համաձայնեցնի ՀՀ փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանի հետ, քանզի նախագծով ուղղակի ամրագրվում է՝ կոմիտեի կողմից Ընկերության բաժնետոմսերի կառավարման լիազորություններն իրացնելիս կայացվելիք որոշումները նախապես պետք է տեղեկացնեն Մհեր Գրիգորյանի գրասենյակին, ինչը նշանակում է, որ համակարգումը փոխանցված է փախվարչապետ Գրիգորյանին։

Փաստենք նաև, որ զուգահեռաբար պետական հետաքրքրությունների ֆոնդը՝ ԱՆԻՖ)-ն է իր հանրային կապերի գրասենյակի միջոցով շտապեց հաղորդագրություն տարածել, որ ԱՆԻՖ-ն այսուհետ չի կառավարելու «Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատ» ՓԲԸ-ի (ԶՊՄԿ) ՀՀ կառավարության բաժնեմասը, որն ԱՆԻՖ-ի կառավարմանն էր հանձնվել 2022 թ. ՀՀ կառավարության որոշմամբ։ Եվ որ ՀՀ կառավարության նոր որոշմամբ ԶՊՄԿ-ի ՀՀ կառավարությանը պատկանող բաժնեմասը կառավարման կհանձնվի ՀՀ պետական գույքի կառավարման կոմիտեին։

«Փաստինֆո»-ի տեղեկություններով՝ ԱՆԻՖ-ում ԶՄՊԿ-ի կառավարման հետ կարպված հարցերն առավել սրվել են «ԱՆԻՖ-ի տնօրենների խորհրդի օտարերկրացի անդամներին մեկուսացրել են իրենց վստահված՝ ԶՄՊԿ-ի բաժնետոմսերի կառավարումից» վերտառությամբ մեր հրապարակումից հետո։

Հիշեցնենք՝ փորձել էինք ԱՆԻֆ-ի տնօրենների խորհրդի իտալացի ու ֆրանսիացի անդամներից, ներդրումային կոմիտեի օտարերկրացի նախագահ Խալեդ ՀԵԼԻՈՈՒԻց ստանալ մի շարք վիճահարույց հարցերի պատասխաններ՝ կապված ԶՄՊԿ-ի գործարքի հետ, ինչը պարզվեց դա այդքան էլ հեշտ բան չէր։ Մասնավորապես՝ կոպտորեն խախտելով «Տեղեկատվության ազատության մասին» ՀՀ օրենքի 7-րդ հոդվածի պահանջները, ԱՆԻՖ-ը գաղտնի է պահում Տնօրենների խորհրդի օտարերկրացի անդամների կոնտակտային տվյալները. աշխատանքային հեռախոսահամարներն ու էլեկտրոնային հասցեները հրապարակված չեն կայքում ու ԱՆԻՖ-ից պնդել էին, որ հարցումներն ուղարկվեն իրենց միջոցով։ Իսկ ինչ հարցեր էինք խնդրել տնօրենների խորհրդի անդամներին ու ներդրումային կոմիտեի նախագահին՝ պատասխանել։ Դրանք են՝ Ինչու՞ է ԶՊՄԿ-ն մերժում բաժնետիրոջը, որպեսզի վերջինս իրականացնի ընկերությունում ստուգում: Արդյո՞ք սա պայմանավորված է տվյալ տեղեկատվություն պահանջող բաժնետիրոջ անձով (նրա կողմից բերված հայցերով) թե ոչ, կամ արդյո՞ք իրենք դիմել և/կամ նախաձեռնել են ստուգման կամ աուդիտի անցկացում և ԶՊՄԿ-ն Հայաստանի Հանրապետության էլ է մերժել ստուգման կամ աուդիտի անցկացումը, թե Հայաստանի Հանրապետությունը ունեցել է հնարավորություն ԶՊՄԿ-ում ստուգում կամ աուդիտ իրականացնել:

Եթե նման դիմում չեք ներկայացրել, հաշվի առնելով վերջին ժամանակների բացահայտումները (մոտ 15 մլրդ դրամի վնասի փոխհատուցում ԶՄՊԿ-ի կառավարման մարմինների կողմից) արդյո՞ք նման անհրաժեշտություն չեք տեսնում, իսկ եթե իրականացրել եք ստուգում՝ ինչպիսի խախտումներ են հայտնաբերվել:

Հարցերը, որոնք, ըստ էության, հանրության հետաքրքրությունների տիրույթում են, տևական ժամանակ անպատասխան մնալուց հետո կարելի է ասել առկախվել են, քանի որ խմբագրությունն ԱՆԻՖ-ից ստացավ անստորագիր նամակ, թե «ԶՊՄԿ-ի վերաբերյալ Ձեր հարցադրումներին ի պատասխան, տեղեկացնում ենք, որ ԱՆԻՖ-ը, որպես փոքրամասնային բաժնետիրոջ բաժնեմասի կառավարիչ (ինչպես ցանկացած փոքրամասնային բաժնետիրոջ բաժնեմասի կառավարիչ) չի մասնակցում ընկերության, տվյալ դեպքում՝ ԶՊՄԿ-ի ամենօրյա կառավարման խնդիրների մեծ մասին: Ձեր հարցերի մեծ մասը, կարծում ենք, ուղղված են ընկերությանը»։

ԶՊՄԿ-ի մութ ու կոռուպցիոն գործարքի մասին հրապարակումը դուր չի եկել ԱՆԻՖ-ին. Տեղեկատվություն տրամադրելու փոխարեն փորձում է դատական կարգով զրկել «Փաստինֆո»-ին՝ գնահատողական կարծիք հայտնելու իրավունքից

Պատասխան-նամակի բովանդակությունից կարծիք էր ձեւավորվում, որ մեր հարցումները չեն հասել օտերարերկրացի հասցեատերերին, ինչի մասին դեռեւս հունիսի 25-ին հանդես եկանք հրապարակմամբ՝ «ԱՆԻՖ-ի տնօրենների խորհրդի օտարերկրացի անդամներին մեկուսացրել են իրենց վստահված՝ ԶՄՊԿ-ի բաժնետոմսերի կառավարումից» վերտառությամբ։

Զուգահեռ՝ փորձեցինք գտնել այլ տարբերակներ՝ մեզ հետաքրքրող հարցերը նրանց փոխանցելու համար, ինչը գտանք ու հարցումներն ուղարկվեցին։

Արդյունքում լուրջ քննարկումներ են ծավալվել ԱՆԻՖ-ում, քանզի օտարերկրացի առանձին փորձագետներ անհանգստացել են, որ իրենց անունները շոշափվում են կոռուպցիայի առումով կասկածելի խիստ գործարքի արդյունքում ձեռք բերված բաժնետոմսերի կառավարման գործում, ինչը կարող է բացասական ազդեցություն ունենալ իրենց վարկանիշի վրա։

Հիշեցնենք, որ 2021 թվականի սեպտեմբերի 30-ին կառավարությունը որպես նվիրատվություն էր ստացել ՉՄՊԿ-ի բաժնետոմսերի 15 տոկոսը։ Իսկ այս տարվա մարտի 24-ից հետո կառավարությունն արդեն ուներ շուրջ 21,8 տոկոս բաժնեմաս, որի կառավարումն իրականացնում է ԱՆԻՖ-ը։ Ընդ որում, բաժնետոմսերի ձեռքբերման ընթացքում առկա են եղել կոռուպցիոն ռիսկեր, ասել թե՝ պետական մակարդակով «ռեկետ»։ Խնդիրն այն է, որ ԶՊՄԿ բաժնետոմսերի 12.5 տոկոսի սեփականատեր Ռուսաստանի առողջապահության ու սոցիալական զարգացման հարցերի նախկին նախարար Միխայիլ Զուրաբովը հայցադիմում էր ներկայացրել դատարան՝ ԶՊՄԿ բաժնետոմսերը ձեռքբերելու նախապատվությունն իրեն տալու մասին։

Օգոստոսի 2-ին ներկայացված հայցադիմումը դատարանը ոչ միայն վարույթ էր ընդունել, այլ նաեւ կիրառել հայցի ապահովման միջոց՝ արգելանքի տակ դնելով Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի ընդհանուր բաժնետոմսերի 75%-ի վրա։ Սյունիքի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանը սեպտեմբերի 30-ին որոշում էր կայացրել՝ հայցի ապահովման միջոցը վերացնելու մասին, ինչից ժամեր անց բաժնետոմսերը գնել է ռուս միլիարդատեր Ռոման Տրոցենկոյին պատկանող «Գեոպրոմայնինգ» ՍՊԸ դուստր ընկերությունը՝ «Արդյունաբերական ընկերություն» ԲԸ-ն։ Գործարքից անմիջապես հետո գնված բաժնետոմսերի 15 %-ը Տրոցենկոն նվիրաբերել է ՀՀ կառավարությանը։

Նկատենք, որ բաժնետոմսերի վաճառքի գինը սահմանվել է բավական ցածր, այդուհանդերձ, անգամ այդ գումարը Տրոցենկոն դեռեւս չի կարողացել վճարել ու պայմանագրում նախատեսվել է հետաձգվող վճարման պայման։ Բացի այդ, խնդիրներ են առաջացել գործարքի վարկավորման համար եւս, քանի որ որոշ բանկեր ռիսկեր են տեսել բաժնետոմսերի ձեռք բերման օրինականության առումով ու խուսափում են վարկ տրամադրել։ Ժամանակը ցույց տվեց, որ բանկերի մտահոգություններն արդարացված էին ու գործարքն անվավեր ճանաչելու ռիսկերն առավել քան առարկայական են։

Փաշինյանը ԱԺ նիստում հպարտությամբ էր խոսել խիստ կասկածելի՝ կոռուպցիոն այս գործարքի մասին՝ նշելով, թե «Գեոպրոմայնինգ» ընկերությունը նոր ներդրումներ է իրականացնելու, այն է՝ կկառուցի պղնձաձուլարան եւ նոր ատոմակայան։ Սակայն խոստումներն այդպես էլ մնացին խոստումների մակարդակում։ Անգամ Փաշինյանի քաղաքական համախոհ Արամ Զավենի Սարգսյանն է ոչ վստահելի համարել գործարքը. «Ռուս ներդրողը եկել է Քաջարան՝ ասում է 3 մլրդի ներդրում եմ անելու ու էն դեպքում, որ մետաղաձուլական գործարան կառուցելու համար մաքսիմում 800 մլն փող է պետք»,- հայտարարել էր նա։

«Փաստինֆո»-ի հրապարակումներից կարճ ժամանակ անց՝ բաժնետոմսերի կառավարումը դուրս հանվեց օտարերկրացիների հնարավոր վերահսկման տիրույթից ու կոռուպցիոն գործարքի հետեւանքների կառավարման ողջ պատասխանատվությունը փոխանցվեց փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանի տիրույթ։

ԱՆԻՖ-ի տնօրենների խորհրդի օտարերկրացի անդամներին մեկուսացրել են իրենց վստահված՝ ԶՄՊԿ-ի բաժնետոմսերի կառավարումից

Աղբյուր` Փաստինֆո