Փաստ ինֆո

Արցախում երիտասարդությունը տարբեր կերպ է նայում ստեղծված իրավիճակին ու շատ տարբեր են նաև նրանց պատկերացումները՝ իրավիճակից դուրս գալու հնարավորությունների մասին։  «Ես» հիմնադրամի տնօրեն և «Մունք» տեխնոդպոցի համահիմնադիր Աշոտ Ավանեսյանը, ով ծնվել ու ապրում է Արցախի Մարտունու շրջանի Մուշկապատ գյուղում, «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասում է՝ համայնքից համայնք ահագին տարբերություն կա այդ առումով․ տրամադրությունների ձևավորման հարցում էական դերակատություն ունենում են կարծիք ձևավորող երիտասարդները։

«Եթե կարծիքի առաջնորդները գաղափարապես ամուր են, ունեն վերլուծական միտք ու սթափ դատողություն, ապա նրանց շուրջ համախմբվողները՝ նրանք, ովքեր արժեք են ստեղծում, բավականին վճռական են տրամադրված՝ Արցախը կարող է ու պետք է դիմադրի։  Զիջումը հարցի լուծում չէ։ Որոշակի տրամադրությունների ձևավորման համար համակարգված աշխատանքի զգալի կարիք կա։ Այնպես չի, թե այդ ուղղությամբ չեն փորձում աշխատել կառավարման համակարգում, ուղղակի արդյունավետության խնդիր կա, ու բոլորս մեր հնարավորությունների սահմանում պետք է օգնենք արդյունքի հասնել»,-ասում է Աշոտը։

Արցախում մարդկանց հետ պարզ խոսել է պետք, որպեսզի կուտակված անորոշությունը ցրվի։ Թե ինչու պարզ չի ասվում մարդկանց հնարավոր սցենարների մասին, Աշոտի կարծիքով, մի քանի պատճառներ կան․ նախ՝ չկա հստակ դիրքորոշում, թե որ դեպքում ինչ պետք է արվի։ Բացի այդ, իրավիճակի լրջությունն ու անկանխատեսելիությունը հաշվի առնելով,  ոչ մեկը չի ուզում պատասխանատվություն ստանձնել և ժողովրդի հետ լրիվ անկեղծ ու հստակ խոսել։

«Օրինակ, կարելի է մարդկանց հստակ  ասել, թե ինչ է ուզում Ադրբեջանը, և որ մենք չենք պատրաստվում բավարարել նրանց պահանջները։ Մարդկանց հետ որ անկեղծ ու պարզ խոսվի, ասվի, թե ինչ հետևանքներ է ունենալու մի զիջումը, նույնիսկ շատ սահմանափակ մտածողության տեր մարդը կկարողանա հետևություններ անել։ Առանձնապես բարդ բան չկա այստեղ․ ուղղակի պետք է ասել, թե որ դեպքում ինչ զարգացումներ են հնարավոր ու լսել պատասխանը՝ պատրա՞ստ են մարդիկ սպասվող դժվարություններին, կորուստներին, թե ոչ։ Համոզված եմ, որ ժողովրդի գերակշիռ մասը կընտրի առաջին տարբերակը՝ զրկանքներով, դժվարություններով լի, բայց արժանապատիվ ճանապարհը։ Թեկուզ որոշները միջանցքը բացվելու դեպքում կհեռանան, բայց նրանց մի մասն էլ որոշ ժամանակ անց, այլ վայրում իր տեղը չգտնելով, չհարմարվելով՝ հետ է գալու։ Ես դրանում ավելի քան վստահ եմ »,-ասում է Աշոտը։

Ոչ հստակ զրույցներն ու ակնարկներն Աշոտին 30 տարի շարունակ հնչած անիմաստ ու փուչ կենացներն են հիշեցնում։ Ասում է՝ կառավարման համակարգի նկատմամբ վստահությունը վերականգնելու բացառիկ հնարավորություն կա հիմա Արցախում, ինչը նաև երկու տարի առաջ հասարակության մեջ բույն դրած պարտվողական հոգեբանությունից ազատվելու հնարավորություն կտա։

«Մարդիկ ուզում են, որ իրենց հետ խոսեն պարզ, հստակ ու անկեղծ։  Պետք է անկեղծ ասել, որ եթե, օրինակ, հանքը տանք՝ ճանապարհը բացելու դիմաց, Երևանից լոլիկ կբերեն, բայց հաջորդ ամիս աշխատավարձ չեն ստանալու, որովհետև բյուջեի մուտքերը կրճատվելու են ահագին և ամենակարևորը՝ անվտանգային խնդիրներն էլ ավելի են խորանալու»,-ասում է Աշոտն ու կրկնում՝ ճիշտ աշխատանքի դեպքում եզակի հնարավորություն ունենք հաղթահարելու պարտողի հոգեբանությունն ու արագ ինքնակազմակերպվելու։

Ի դեպ, ադրբեջանցի սադրիչների կողմից Արցախը Հայաստանին կապող միակ ճանապարհը փակելու հետևանքով կիսվել է նաև  «Ես» հիմնադրամի թիմը։  Կրթական ծրագրի աշխատողների մի մասը՝ այդ թվում ծրագրի ղեկավարը, ադրբեջանցիների կողմից Լաչինի միջանցքի արգելափակումից հետո մնացել են մյուս կողմում ՝ Շուշիի շրջանի Մեծ Շեն գյուղում։ Խմբակավարների մի մասը ևս մնացել են ճանապարհի մյուս կողմում։

Մի քանի օրում վերադասավորել են ուժերը, վերանայել գրաֆիկն ու կրկին անցել նորմալ աշխատանքային ռեժիմի, բայց արդեն՝ գրեթե կրկնակի ծանրաբեռնվածությամբ։

«Եթե սովորաբար շաբաթական 40 ժամ էր աշխատում մեկը, ապա հիմա 70 ժամ է աշխատում՝ շաբաթական յոթ օր՝ առանց հանգստի։ Դիզվառելիքի որոշակի պաշար ունենք դեռ․ մինչև տարվա վերջ կհերիքի։ Դեկտեմբերի 26-ին արձակուրդ ենք գնում։ Եթե Նոր տարուց հետո էլ ճանապարհը փակ մնա, չենք կարողանալու վերսկսել դասերը»,-ասում է Աշոտն ու ավելացնում՝ «Մունք» տեխնոդպրոցը նորմալ աշխատում է․ վառելիք դեռ կա, ավտոբուսը գյուղերով շրջում, աշակերտներին հավաքում ու Հաղորտի՝ տեխնոդպրոց է հասցնում։

Աղբյուր` Փաստինֆո