Փաստ ինֆո

Ազգային անվտանգություն կուսակցության նախագահ Գառնիկ Իսագուլյանը ռիսկեր է տեսնում այսօր խորհրդարանում քննարկվող փոփոխություններում, որոնցով ԱԱԾ-ին հնարավորություն կտրվի արխիվային նյութերը ոչնչացնելլ՝ առանց գաղտնազերծման։

«Եթե փաստաթուղթն արդեն գաղտնազերծվել է, այլ բան է, բայց ո՞նց կարող են ոչնչացնել փաստաթուղթը, որը չի գաղտնազերծվել։ Եթե փաստաթուղթը չի գաղտնազերծվել, ոչնչացնել չի կարելի որեւէ կերպ։ Ամեն մի իշխանության կառավարման տարիներին ստեղծված որեւէ փաստաթուղթ տվյալ իշխանության օրոք չի կարելի ոչնչացնել»- «Փաստինֆո»-ին ասաց Իսագուլյանը։

Նա շեշտեց՝ օրվա իշխանությունը չի կարող ոչնչացնել իր իշխանության ժամանակահատվածի արխիվային նյութերը, դա կարող է տեղի ունենալ միայն հաջորդ իշխանության օրոք, այն էլ, այն դեպքում, երբ տվյալ նյութերի համար չկա ժամանակային սահմանափակում։

ԱԺ-ն առաջին ընթերցմամբ ընդունել է «Ազգային անվտանգության մարմինների մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին նախագիծը, որը ներկայացնողները միայն կադրային փոփոխությունների մասին են խոսել ԱԺ ամբիոնից, մինչդեռ մյուս հարցը վերաբերում էր արխիվներին։ Սրա շուրջ քննարկում է ծավալվել խորհրդարանական ընդդիմության հարցադրումներից հետո միայն։

«Դա իր մեջ մեծագույն ռիսկեր է պարունակում, ենթադրենք, իշխանությունը, իր ղեկավարման առաջին տարիներին կատարել է մեծագույն հանցագործություններ, որոնք ինչ-որ կերպ կարող են արխիվային փաստաթղթերում լինել կամ այդ իշխանությունը հատուկ ծառայությունն օգտագործել է իր քաղաքական շահերի ու իր իշխանությունը պահելու համար եւ հանձնարարություններ է տվել, օրինակ, Իսագուլյանի նկատմամբ միշտ իրականացնել արտաքին զննում, լսել հեռախոսները, որոնք արել է հակաօրինական ձեւով։ Ենթադրենք , տվյալ իշխանությունը իր հաջորդ հնագամյա շրջանում բոլոր այդ փաստաթղթերը ոչնչացնում է, որոնք քրեական հանցագործութուններ են պարունակում, հետո ո՞վ է իմանալու, թե իրենք ինչ են արել։ Դա հնարավորություն կտա ցանկացած իշխանության հատուկ ծառայությություններն օգտագործել բացառապես սեփական կամ կլանային շահերի համար եւ հետո այդ ամբողջ փաստաթղթերը վերացնել»,-բացատրում է Իսագուլյանը։

Իսագուլյանը խնդիր է տեսնում նաեւ «այլ իրավական ակտերով» ձեւակերպման մեջ եւ նշում է, որ այն, առհասարակ, պետք է հանել, որովհետեւ արխիվը ոչնչացնելու որոշում կարող է լինել բացառապես կառավարության կամ ԱԺ-ի որոշմամբ, բայց բացառապես այն դեպքում, երբ տվյալ իշխանության պաշտոնավարումն ավարտված է եւ դրանից անցել է, դիցուք, տասը տարի, ինֆորմացիան գաղտնազերծվել է։ Միայն դրանից հետո, Իսագուլյանի խոսքով, կարելի է որեւէ փաստաթուղթ ոչնչացնել, հակառակ դեպքում, դա կծառայի այլ նպատակի։

Նկատենք, որ կառավարության ներկայացրած օրենսդրական փաթեթով առաջարկվում է. «Լիազորված մարմնի արխիվի նյութերը գաղտնազերծվում կամ ոչնչացվում են օրենքով և այլ իրավական ակտերով սահմանված կարգով»։ Իսկ 2001 թ. օրենքում գրված է. «Լիազորված մարմնի արխիվի նյութերը գաղտնազերծվում են օրենքով սահմանված կարգով»:

«Կարող է լինել իրավիճակ, որ փաստաթղթեր են հավաքվել, որոնք իրենցից որեւէ արժեք չեն ներկայացնում եւ ժամանակի ընթացքում այդ կատարած աշխատանքը որեւէ արդյունք չի տվել, օրինակ, արտաքին տարբեր օպերացիաներ են կազմակերպել, որը հաջողություն եւ հետեւանք չի ունեցել։ Այդ թղթերը պահելը բավականին լուրջ գործ է։ Եթե դրանց քանակը շատ է, պետք է նոր արխիվարաններ ստեղծել, պահել, եթե որեւէ նյութական արժեք են ներկայացնու, բայց պետք է գաղտնազերծել, ապա ոչնչնացնել կամ այդ ամբողջը կրիչներով արխիվացնել, բայց ոչ՝ վերացնել անհետեւանք։ Պատկերացնու՞մ եք, որ հարյուր տարվա վաղեմության գենշտաբի քարտեզները ոչնչացված լինեին ժամանակին։ Օրինակ, 44-օրյա պատերազմին վերաբերող որեւէ փաստաթուղթ, երբեւէ չի կարելի ոչնչացնել ՝ հազար տարի հետո էլ չի կարելի, հինգ հազար տարի հետո էլ չի կարելի»,-շեշտում է Իսագուլյանը՝ հավելելով, որ չափազանց կարեւոր է հասկանալ, թե գաղտնիության գրիֆը եւ փաստաթղթի պարունակությունը ինչին է վերաբերում։

«Դա շատ լուրջ աշխատանք է, ինչ-որ մեկը չի կարող որոշել, որ արխիվները վերացնում են»,-եզրափակում է Գառնիկ Իսագուլյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո