Փաստ ինֆո

«Այդ նախագիծը պարունակում է վտանգներ։ Ես մշտապես դեմ եմ արտահայտվել այս փուլում ՀՀ-ում եկամուտների համատարած հայտարարագրմանը»,- «Փաստինֆո»-ին ասաց Աուդիտորների պալատի նախագահ Նաիրի Սարգսյանը՝ անդրադառնալով կառավարության այսօրվա նիստին հրապարակված նախագծին, որով Հայաստանում 2023 թվականից մինչև 2025 թվականը կներդրվի քաղաքացիների եկամուտների համընդհանուր հայտարարագրման համակարգ։

Նաիրի Սարգսյանի խոսքով, մեծ է ռիսկը, որ այդ համակարգի ներդրումից հետո արդեն ոչ միայն պետական պաշտոնյաները, որոնք այժմ էլ պարտավոր են հայտարարագրել իրենց եկամուտները, այլեւ հանրային գործիչները, բիզնես ոլորտի ներկայացուցիչները եւ մեծ հաշվով, բոլոր նրանք, ովքեր, կոպիտ ասած, օրվա իշխանությունների դուդուկի տակ չեն պարի, կարող են թիրախավորվել։

Մյուս կողմից, Նաիրի Սարգսյանը տեղեկատվության անվտանգության ապահովման տեսանկյունից է ռիսկեր մատնանշում։ «Փոքր երկիր ենք, շատ մարդիկ են իրար ճանաչում եւ դեռեւս այդ էթիկան գոյություն չունի, որ ինֆորմացիային տիրապետող պետական մարմինները կարողանան դրա գաղտնիությունը ապահովել։ Որպես օրինակ կարող եմ բերել բանկային, պետական հարկային մարմինների կողմից ինֆորմացիայի արտահոսքերը։ Օրինակ՝ մրցակից կազմակերպությունները կարողանում են ծանոոթների միջոցով փաստացի հասանելիություն ունենալ ե՛ւ բանկային հաշիվներին, ե՛ւ ներմուծվող ապրանքների անվանացանկին, ե՛ւ գումարներին եւ այլն։ Եթե այս ինֆորմացիայի գաղտնիությունը չի պահպանվում, մյուսինը եւս չի պահպանվելու եւ տեղեկատվությունը արտահոսելու է՝ իր հետ բերելով նաեւ հանցագործությունների ավելացման ռիսկեր»-բացատրում է Նաիրի Սարգսյանը։

Նրա խոսքով, օրինակ, կարող են ավելանալ բնակարանային գողությունները։

Մասնագետը, բացի նշված ռիսկերը, հեռահար նպատակներ էլ է տեսնում՝ նշելով, որ կառավարության նպատակը ֆիզիկական անձանց եկամուտների հարկումն է։

«Մենք դեռեւս ունենք 50 տոկոս աղքատության մակարդակ, տրանսվերտների հաշվին գոյատեւող ազգաբնակչություն եւ շատ դեպքերում՝ ընտանիքի մեկ անդամի վերաբաշխում ընտանիքի անդամների միջեւ։ Այս հանգամանքը լուրջ բարդություններ է առաջացնում»։ Նաիրի Սարգսյանը նշում է, որ անկանխիկ գործարքների միջոցով, առանց այն էլ, դրամական շարժը սահմանափակված է, օրինակ, փոխառությունները, եւ, եթե որոշ դեպքերում, մարդիկ միմյանց վստահելով կարողանում են այն իրականացնել կանխիկ, ապա եկամուտների հայտարարագրման դեպքում ցանկացած ծախսի վերաբերյալ քաղաքացին պետք է բացատրություն ներկայացնի , ինչը հանգեցնելու է հարկման։

Նաիրի Սարգսյանի խոսքով, վերահսկողության խնդիր էլ է առաջանալու, օրինակ, եթե մարդը գյուղատնտեսական եկամուտ է ստանում, որը համարվում է նվազեցվող եկամուտ, մի դեպքում ռիսկ կա, որ իրական ստացված եկամուտները կարող են , օրինակ, գյուղատնտեսականի անվան տակ թաքցվել եւ չհարկվել, մյուս կողմից, իրական գյուղատնտեսական չհարկվող եկամուտը հարկվի, քանի որ քաղաքացին իշխանությունների համար ոչ ցանկալի անձ է։

«Բացի այս, արդյո՞ք մենք ունենք այդքան ռեսուրս վերահսկողություն իրականացնելու համար եւ արդյո՞ք մեր բնակչությունը ֆինանսական գրագիտության առումով պատրաստ է դրան։ Կարծում եմ՝ ոչ։ Այս նախագիծը կարելի է իրականացնել, երբ պետությունը թիրախավորում է եկամուտներից հարկերի հիմնական հավաքագրում, իսկ Հայաստանի Հանրապետությունում եկամուտբերի հիմնական հավաքագրումը ԱԱՀ-ն է»,-եզրափակում է Նաիրի Սարգսյան

Աղբյուր` Փաստինֆո