Փաստ ինֆո

«Անգամ խոսքը մեսիջների մասին չէ, պարզ տեքստով է ամեն ինչ արվում եւ ասվում։ Նորություն չէ, որ սրանք լինելով արեւմտյան ուժային կենտրոնների խամաճիկներ, ոչ միայն ունակ չեն, այլեւ ցանկություն էլ չունեն ընդվզելու հակահայկական այդ արեւմտյան «Խաղաղության պայմանագիր» կոչվածի դեմ եւ հակառուսական շատ խորամանկ կոմբինացիա են խաղարկում»- «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց ռազմական փորձագետ Դավիթ Ջամալյանը՝ Վաշինգտոնում ՀՀ եւ Ադրբեջանի ԱԳ նախարարների հանդիպմանն ընդառաջ անդրադառնալով ԱԺ փոխնախագահ Ռուբինյանի հայտարարությանը, թե Սոչիի հայտարարությունից առաջընթաց չի երերում։

Ռուբինյանը, հիշեցնենք, հայտարարել էր․ «Հայկական կողմը առաջարկել և պնդել է, որ Լեռնային Ղարաբաղին անդրադարձ լինի, կամ Լեռնային Ղարաբաղ տերմինը նշվի, և խաղաղապահների մանդատի երկարացման հարցն է բարձրացրել, բայց համաձայնության հասնել բոլոր հարցերով հնարավոր չի եղել, ինչն էլ արտահայտված է ընդունված հայտարարության մեջ, որը ընդհանուր հայտարարություն է, և առաջընթաց չի երևում այդ հայտարարությունից»։ Դրանից առաջ պատասխանատվության սլաքները Ռուսաստանին ուղղող հայտարարություն էր արել ԱԽՔ-ը։ Նշենք, որ նաեւ Ամերիկյան կողմի նախաձեռնությամբ, նոյեմբերի 7֊ին Վաշինգտոնում տեղի է ունենում Հայաստանի ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանի, ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Ջեյհուն Բայրամովի հանդիպումը։

«Այս իշխանությունն անելու է հնարավորը, որ ստորագրվի այսպես կոչված խաղաղության պայմանագրի արեւմտյան տարբերակը, նրանք հենց այդ նպատակով են բերվել իշխանության, դա հետեւողականորեն իրականացրել են ՝ բանակը ջարդելու միջոցով տարածքները հանձնել են թշնամուն եւ միամտություն կլինի մտածել, որ իրենք վերջին րոպեին սթափվելու են ու հայամետ, Հայաստանակենտրոն որոշում են կայացնելու »,- կարծում է Ջամալյանը։

Փորձագետը նշեց, որ այս իշխանության քաղաքկանության մեջ մեծ խարդավանք կա այն իմաստով, որ Սոչիում Փաշինյանը գուցե հնչեցրել է այդ առաջարկը, բայց չի պնդել։ «Դատելով ողջ այս հետպատերազմյան ընթացքից՝ Ալիեւ-Փաշինյան փոխհամաձայնեցված տանդեմից, ենթադրում եմ, որ կրկին խաղարկվել է այդ կոմբինացիան։ Հայկական կողմը հնչեցրել, բայց չի պնդել այդ հարցը, ադրբեջանական կողմը կտրուկ մերժել է եւ ամբողջ պատասխանատվության բեռը թողել են Ռուսաստանին, որը, տեսնելով, որ հայկական կողմի դիրքորոշումը սկզբունքային չէ, իր համար մաքսիմալն է շահել իրավիճակից եւ անուղղակիորեն ընդգծել է ռուս խաղաղապահների անհրաժեշտության հանգամանքը։ Քննարկման առիթ է դարձել նաեւ Ալմա-Աթիի դեկլարացիոն, բայց այստեղ ես Նաիրի Հոխիկյանի տեսակետի կողմնակիցն եմ՝ Արցախի վերջնական կարգավիճակի եւ ռուս խաղաղապահների ներկայությունը տեւական դարձնելու համար մի փոքրիկ իրավաքաղաքական հիմք է ստեղծվել»,-ասաց Ջամալյանը՝ միեւնույն ժամանակ փաստելով, որ իր աշխարհաքաղաքական տերերի ուղղորդմամբ Փաշինյանը պետք է ամեն կերպ բեկանի ռուսական նախաձեռնությունը, ինչը մենք տեսնում ենք, որ մեծ արագությամբ ընթանում եւ վարկաբեկվում է Սոչիի գործընթացը։

Մասնագետն, օբյեկտիվ լինելու համար արձանագրում է, որ Սոչիում արդյունքը չնչին էր, այն ավելի մեծ չէ, որովհետեւ խաղարկվել է Ալիեւ-Փաշինյան կոմբինացիան։

Հաշվի առնելով ուկրաինական ճակատում դեռ առկա խնդիրները, ըստ Ջամալյանի, Ալիեւը իրեն կտրուկ հակառուսական քայլեր է թույլ տալիս։ «ՀԻմա էլ ռուս խաղաղապահների հետ կապված պրոցեսներ են ընթանում, Ադրբեջանը, որքան հասկանում եմ, նախաձեռնություններով է հանդես եկել եւ ռուս խաղաղապահների դեմ արշավ է սկսվել։ Մոսկվան տեսնում է եւ չի ներելու այս ամենը։ Մենք ունենք Արցախի հստակ ՈՉ-ը արեւմտյան տարբերակին եւ ցանկացած փաստաթղթի, որը կարող է լեգիտիմացնել Արցախն Ադրբեջանի կազմում։ Մենք ունենք հայության ՈՉ-ը, ստեղծված իրավիճակում շատ կարեոր էր շաբաթ օրվա հանրահավաքը, այն առումով, որ Հայաստանում կան ուժեր, որոնք կարող են ընդվզել։ Եվ ՌԴ-ի դիրքերը , թեեւ սանդաղ բայց ամրապնդվում են ուկրաինական ճակատում, ուստի, ՌԴ-ը իր խոսքն ասելու է այս հարցում եւ նախ եւ առաջ ասելու է՝ իր իսկ շահերից ելնելով։ Արցախի հայկականության կորուստը ՌԴ-ի համար էքսիստենցիալ վտանգ է ստեղծելու եւ այստեղ մեր շահերրը լիովին համընկնում են»,-վերլուծեց Ջամալյանը։

Մասնագետը շեշտում է, որ կարեւորությունը, որ ամեն անգամ Արցախը իր սուբյեկտայնությունն ընդգծի եւ հասարակության լայն շերտերն էլ, ի վերջո, միավորվեն հանուն պետականության պահպանման։

Ինչ վերաբերում է Նյու-Յորքում հանդիպան արդյունքներով հնարավոր առաջընթացին, Ջամալյանը կարծիք հայտնեց, որ, իհարկե, իշխանությունը կփորձի հաջողություն ցույց տալ, բայց իրենք ամեն կերպ կշարունակեն վարկաբեկել առհասարակ Ռուսաստանի միջնորդությունը այս գործընթացում։ Ջամալյանի խոսքով, Փաշինյանի ռեժիմը մանեւրելու շատ մեծ տեղ չունի եւ շարունակելու է զարգացնել այն միտքը, թե, իբրեւ, ռուսներրը տեր չկանգնեցին իրենց առաջարկներին։

«Ես վստահ եմ, որ ռուսասկան կողմը չի զիջի իր դիրքերը կան այլ մեխանիզմներ եւս, նախ եւ առաջ՝ կա Արցախը, իբրեւ սուբյեկտ, որն իր խոսքը հնչեցրել է։ Հենց Արցախի՝ սուբյեկտ լինելու հանգամանքն է, որ, ի վերջո, վճռորոշ դեր է խաղալու Արցախի՝ Ադրբեջանի կազմում չլինելու հանգամանքը լեգիտիմացնելու հարցում»,-եզրափակեց Դավիթ Ջամալյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո