Փաստ ինֆո

«Տնտեսական ակտիվությունը, որն այսօր նկատելի է, բացառապեռս պայմանավորված է ՌԴ-ից մարդկանց մեծ ներհոսքով, որն իր հետ նաեւ կապիտալի ներհոսք է ապահովել եւ բնականաբար, այդ էֆեկտի ազդեցությունը ընդհանուր տնտեսության վրա գերակշռող է»- «Փաստինֆո»-ին ասաց տնտեսագետ Կառլեն Խաչատրյանը՝ անդրադառնալով Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությանը, թե այսօր Հայաստանի տնտեսությունը բում է ապրում ու երկիրը 2022 թվականի արդյունքներով մենք հաղթահարված համարում է 2020 թվականին համավարակի ու պատերազմի հետևանքով առաջացած տնտեսական դժվարությունները։ Փաշինյանը հպարտացավ 14 տոկոսանոց տնտեսական ակտիվության ցուցանիշով, որին շարունակեց Էկոնոմիկայի նախաար Քերոբյանը, հայտարարելով, թե միջին քաղաքացին 14,1 տոկոսով ավելի լավ է ապրում։

Ոչ միայն տնտեսագետները, այլեւ սեփական թիմակիցները համաձայն չեն այս պնդման հետ, ինչը դրսեւորվեց այսօր խորհրդարանոււմ Խաչատուր Սուքիասյան-Վահան Քերոբյան վեճի ժամանակ, երբ Սուքիասյանը նախարարին մեղադրեց, թե մարդիկ միլիոններ են կորցնում , իսկ այդ տնտեսական աճի ցուցանիշը գիտենք՝ ինչի հաշվին է։

ՌԴ-ից քաղաքացիների ներհոսքի արդյունքում , օրինակ ծառայությունների ոլորտը աճել է 28 տոկոսով։ Խոսքը հյուրանոցային, ռեստորանային բիզնեսի , բանկային ծառայությունների մասին է, ինչը, մասնագետի խոսքով հասկանալի է։ «Առեւտրային բանկերի հասույթի շահութաբերությունը վերջին տասը տարիներին նման ցուցանիշ չի գրանցել, դա առավելապես պայմանավորված է այն միջնորդային ծառայություններով, որը բանկային համակարգը մատուցում է ՌԴ-ից եկած քաղաքացիներին ու նրանց բիզնեսներին։ Հետեւաբար, պնդումները, թե այս աճը կառավարության ջանքերով է, իրականության հետ որեւէ աղերս չունի եւ այն մարդիկ, ովքեր նման պնդումներ են անում, լավ կլինի մատնանշեն կոնկրետ ծրագրեր ու քայլեր, որոնց արդյունքում տնտեսության մեջ դրական տեղաշարժ է գրանցվել»,-ասում է Կառլեն Խաչատրյանը։

Նրա խոսքով, տնտեսական ակտիվությունը որոշակիորեն պայմանավորված է նաեւ շինարարության ոլորտում ընթացող պրոցեսներով։ Քաղաքացիները ձգտում են օգտվել հիփոթեկային վարկի տոկոսագումարի հետվերադարձի ծրագրից, որը Երեւան քաղաքում մինչեւ 2025 թվականը դադարեցվելու է։ Կառուցապատողներն իրենց հերթին, քաղաքացիները՝ իրենց, փորձում են օգտվել հնարավորությունից։ Աճ ապահովող այլ պատճառ, ըստ մասնագետի, գոյություն չունի։ Եվ, սրանով է բացատրվում , որ տնտեսական աճին զուգահեռ, մարդկանց կենսամակարդակը որեւէ կերպ չի ավելանում։ Փոխարենը աղքատության ցուցանիշն է աճում։

Ի դեպ, նախարար Քերոբյանը այս փաստն ընդունում է։ Քերոբյանը չի ժխտում, որ տարվա վերջում կարող է լինել աղքատության ավելի բարձր ցուցանիշ, այն կարող է բարձրանալ 27-ից 42 տոկոսով, իսկ պատճառը բարձր գնաճն է։

Մասնագետը նկատում է՝ երկու տարի է, ԿԲ-ն ինչ գործիք ասես, փորձեց կիրառել, բայց գնաճը շարունակվում է ու դժվար է ասել, թե ինչպիսին կլիներ այն, եթե ԿԲ-ն 2,5 անգամ չբարձրացներ վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը կամ մի քանի անգամ ինտերվենցիաներ չաներ։ «Խնդիրը նրանում է, որ կառավարությունն անելիք ունի միջավայրի ու սպասումների տեսանկյունից եւ սպասել, որ բացառապես ԿԲ-ն պետք է դրամավարկային քաղաքականության գործիքներով գնաճը կայուն պահի, իսկ կառավարույթունը նայի, թե ինչպես է ԿԲ-ն միայնակ պայքարում, բնականաբար, այն չի նահանջի»։

Ամփոփելով խոսքը՝ Կառլեն Խաչատրյանն րձանագրեց, որ զուտ թվերով տնտեսական ակտիվությունը հանգեցրել է նրան, որ ֆորմալ առումով հասնենք նախաքովիդյան ցուցանիշներին, բայց իրականում ակնհայտ է, որ տնտեսության մեջ հսկայական խնդիրներ կան, որովհետեւ աղքատության ցուցանիշն է ավելանում եւ հասարակությունն ավելի լավ չի ապրում։ «Այո, որոշակիորեն տնտեսությունն աճել է, բայց դրան զուգահեռ բարեկեցության մակարդակը, մարդկանց կենսամակարդակը չի ավելացել, որովհետեւ մի կողմից մարդկանց եկամուտները էապես չեն փոխվում, մյուս կողմից, գնաճը չի դանդաղում։

Եկամուտները կայուն են մնում եւ որոշ ոլորտներում, անգամ նվազում են, զուգահեռաբար գները աճում են, ինչը, հասկանալիորեն , բերելու է սոցիալական լարվածության։ Աշխատող աղքատների թվաքանական է մեծանալու։ Պատահական չէ, որ արդեն նոյեմբեր ամիսն է, իսկ վիճակագրական ծառայությունը դեռ չի հրապարակել աղքատության ցուցանիշները, ինչը օբյեկտիվորեն տալիս է հիմք ենթադրելու, որ այդ ցուցանիշները հայտարարվող տնտեսական աճի հետ համահունչ չեն։ Այստեղ օբյետիվ հարց է առաջանում, եթե ամեն ինչ այդքան լավ է, աղքատության մակարդակն ինչու՞ է ավելանում»,-ասում է տնտեսագետը։

Աղբյուր` Փաստինֆո