Փաստ ինֆո

Գեղարքունիքի մարզում կարտոֆիլի բերքահավաքը մոտենում է ավարտին։ Հիմնականում կարտոֆիլի մշակությամբ զբաղվող Սոթք բնակավայրում այս տարի աննախադեպ ցածր բերքատվություն է գրանցվել՝ մեծ վնաս հասցնելով հատկապես խոշոր ֆերմերային տնտեսություններին։ Տեղեկությունը «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում հայտնեց Գեղամասար համայնքի նախկին ղեկավար, Սոթք գյուղի բնակիչ Հակոբ Ավետյանը։

Ցածր բերքատվության պատճառն այս անգամ ոչ թե եղանակային վատ պայմաններն են, այլ սեպտեմբերի 13-14-ին ադրբեջանական կողմի սանձազերծած պատերազմական գործողությունները։ Ադրբեջանական ագրեսիայի հետևանքով գյուղացիներն ու ֆերմերային տնտեսությունները չեն կարողացել բերքահավաքից առաջ ջրել մի քանի հազար հեկտարի հասնող կարտոֆիլի ցանքատարածությունները, ինչն էլ էապես կրճատել է ստացվող բերքի քանակը։

«Պատերազմը սկսվեց, դաշտերը չկարողացանք ջրել, էլեկտրականությունը վարի էր գնացել, նասոսներով ջրել հնարավոր չէր, ով էլ գետով պետք է ջրեր, այդ մարդիկ ուղղակի չէին կարող գնալ, ջրել, որովհետև գյուղն ու դաշտերն անընդհատ ռմբակոծվում էր․․․ դաշտերն էլ այնպես է, որ եթե չհասցրիր ջուրը ժամանակին անել, ամբողջը վարի է գնում։ Կարելի է ասել՝ կարտոֆիլի տնտեսություն ունեցող բոլոր ֆերմերները հսկայական վնասներ են կրել»,- նշեց Ավետյանը։

Տուժածներից մեկն էլ Ավետյանն է, որը սեփական օրինակով է հաշվարկել տնտեսություններին պատճառված վնասի չափը։ Ասում է՝ 1 հա-ից միջինում 40 տոննա ակնկալվող կարտոֆիլի փոխարեն՝ այս տարի 7-8 տոննա են հավաքել։

«Տեսեք՝ ինչ չափի մեծ վնասներ ենք կրել։ Ես, օրինակ, 40 հա դաշտ եմ ցանել, որի միջին բերքը կարող էր 1600 տոննա լինել, հիմա իմ միջին բերքը 300-400 տոննա է, ես 1200 տոննա բերք եմ կորցնում արդեն։ Բոլոր ֆերմերների մոտ է այդպես, այս տոկոսային հարաբերությամբ Սոթքում նույն կորուստն ունեցել են բոլորը»,- ասաց նա։

Իրավիճակը փոքր-ինչ այլ է հացահատիկային մշակաբույսերի առումով։ Մինչև պատերազմական գործողությունները Սոթքում հասցրել են հավաքել, ամբարել գարնանացան գարու, ցորենի պաշարները, բայց պատերազմն այստեղ էլ է իր սև գործն արել․ աշնանացանի ցանքատարածությունները մոտ 50 տոկոսով ամայի են մնացել, քանի որ անորոշության մեջ ապրող գյուղացիների մի մասը հրաժարվել է պատերազմող գյուղի դաշտերում ներդրում անել։

․․․Վերջին պատերազմից հետո մեկուկես ամիս է անցել։ Ավետյանի խոսքով՝ գյուղն ու գյուղացին աստիճանաբար սկսում են բնականոն կյանքով ապրել։ Պատերազմի ժամանակ տեղահանված համագյուղացիների մոտ 80 տոկոսն արդեն վերադարձել են, կառավարության ու բարերարների աջակցությամբ վերականգնել, նորոգել են ռմբակածություններից ավերված տները։ Փլատակների վերածված տների սեփականատերերին կառավարությունը խոստացել է հիմքից նորը կառուցել։

Գործող իշխանություններին հաճախ քննադատող նախկին համայնքապետն արձանագրում է՝ այս անգամ կառավարությունը աչքաթող չի արել թուրքի շնչառության տակ ապրող գյուղացիների սոցիալական խնդիրները։ Պատկան մարմինները եկել, տեղում գույքագրում են արել, վնասի մի մասն արդեն իսկ փոխանցել են, մյուս մասը երկրորդ փուլով կփոխհատուցեն։ Սոցիալական աջակցության ծրագրերից անմասն չեն մնացել նաև գործարարները։ Ռուսաստանաբնակ հայ գործարարներից մեկի (խոսքը Սամվել Կարապետյանի մասին է) ֆինանսավորմամբ, օրինակ, այս պահին իրականացվում է գյուղի 140 տների վնասված տանիքների ամբողջական վերականգնումը։

Ու թեև Սոթքը փորձում է ևս մեկ անգամ վերածնունդ ապրել, սակայն ամեն օր գյուղի մոտակա բարձունքներում ադրբեջանական զինուժի ներկայությանն առերեսվող գյուղացու թիվ մեկ առաջնահերթությունը շարունակում է մնալ անվտանգությունը՝ երկրորդ պլան մղելով սոցիալական խնդիրները․․․

Աղբյուր` Փաստինֆո