Փաստ ինֆո

Չի բացառվում, որ մոտ ապագայում հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման մասով երրորդ առաջարկը լինի՝ Արևմուտքի կողմից, և փորձ արվի դրա մեջ սինթեզել ռուսական և արևմտյան արդեն հայտնի առաջարկներից որոշ դրույթներ, որպեսզի այն դարձնեն ավելի մրցունակ: «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասել է քաղաքագետ Արա Պողոսյանը:

Այս պահին գոյություն ունի հարաբերությունների կարգավորման վերաբերյալ երկու առաջարկ՝ ռուսական և արևմտյան, որն ընդունված է համարել «վաշինգտոնյան»: Ըստ քաղաքագետի, հատկապես Արցախի մասով՝ Հայաստանի համար ավելի ընդունելի է ռուսական տարբերակը, որտեղ առաջարկվում է Արցախի կարգավիճակի հարցը թողնել ապագային՝ ի հակադրություն արևմտյան առաջարկին, որի պարագայում միայն արցախահայության իրավունքների պաշտպանության մասին խոսք կա, իսկ Արցախի կարգավիճակի մասով լռություն է.

«Տպավորություն է, որ Արևմուտքը և Ռուսաստանը փորձում են որոշակի բանաձևի մեջ տեղավորել Հայաստանի և Ադրբեջանի հարաբերությունները: Ռուսական կողմի բանաձևը մեզ համար ամենանպաստավորն է, բայց, միևնույն ժամանակ, Ադրբեջանի նախագահը հստակ հայտարարում է, որ Արցախի կարգավիճակի հետ կապված ինքը որևէ բան չի ուզում լսել, որ Լեռնային Ղարաբաղ միավոր գոյություն չունի, և առավելագույնը կարող է լինել Արցախի հայության իրավունքների երաշխավորումը: Այստեղ հարց է առաջանում՝ արդյո՞ք Ռուսաստանն ունի այն ներուժը՝ հակազդելու Ադրբեջանի վրա, որպեսզի ադրբեջանական կողմն ընդունի ռուսական տարբերակը, որի դեմ այդքան խոսում է Ալիևը: Այստեղ մենք բախվում ենք Ռուսաստանի ունեցած գործիքակազմին, ազդեցության լծակներին»,-ասում է քաղաքագետը:

Այս առումով հետաքրքիր էին, մասնավորապես, Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի՝ նախօրեին «Վալդայ» միջազգային քննարկման ակումբի լիագումար նիստում արած հայտարարությունները:

ՌԴ նախագահը, մասնավորապես, հայտարարել էր, որ այսպես կոչված խաղաղության պայմանագրի «վաշինգտոնյան տարբերակը» նախատեսում է Ղարաբաղի նկատմամբ Ադրբեջանի ինքնիշխանության ճանաչում, և եթե հայ ժողովուրդը և Հայաստանի այսօրվա իշխանությունը համարում է, որ պետք է ընտրել դա, ապա իրենք կընդունեն յուրաքանչյուր ընտրություն, իսկ եթե Հայաստանի ժողովուրդը և իշխանությունը որոշեն, որ Ղարաբաղը ունի առանձնահատկություններ և պետք է պայմանագրում նշել այդ մասին, կքննարկեն դա:

Նիկոլ Փաշինյանն էլ իր հերթին այսօր արձագանքել է Պուտինի այս հայտարարություններին՝ շեշտելով, թե Հայաստանը սեպտեմբերի սկզբներին տվել է իր համաձայնությունը ռուսական առաջարկին։

Արա Պողոսյանի դիտարկմամբ՝ իր այս քայլով Ռուսաստանի նախագահը գնդակը թողում է հայկական դաշտում:

Քաղաքագետն ընդգծում է՝ Ռուսաստանի նախագահի այդ հայտարարությունն առաջին հերթին ուղղված էր Հայաստանի քաղաքացիներին: Ըստ Արա Պողոսյանի՝ սա քաղաքական նուրբ տեխնոլոգիա էր, որով ՌԴ նախագահը փորձեց ՀՀ քաղաքացիներին ներգրավել գործընթացի մեջ՝ նրանց ընտրության հնարավորություն տալով:

Զրուցակիցն արձանագրում է, որ մինչ Պուտինի ելույթը արևմտյան առաջարկը հայ հանրությանը մատուցվել է որպես լավագույն տարբերակ, փրկություն, իսկ Ռուսաստանը, իր նախագահի շուրթերով, ասում է, որ կա ավելի լավ առաջարկ, և այդ առաջարկը կախված է նրանից, թե ինչպիսին կլինի հայ ժողովրդի ընտրությունը.

«Հետաքրքիր է նաև, որ այս հայտարարությունը տեղի ունեցավ ՀՀ տարբեր պաշտոնյաների կողմից արված վերջին հայտարարություններից հետո, ինչպես նաև Ռուսաստանի բավականին կարևոր քաղաքական գործիչներից մեկի՝ Զատուլինի նկատմամբ persona non grata հայտարարելու ֆոնին, այսինքն՝ համալիր հակառուսական աշխատանքների համապատկերում է Ռուսաստանի նախագահը նման հայտարարություններ անում »,-նկատում է Արա Պողոսյանը:

Նրա դիտարկմամբ՝ Ռուսաստանը փորձում է հարաբերությունների կարգավորման գործընթացում առաջնորդություն ստանձնել, և փորձում է առաջ անցնել Արևմուտքից: Այս առումով Արա Պողոսյանը պատահական չի համարում նաև Հարավային Կովկասի և Վրաստանում ճգնաժամի հարցերով Եվրամիության հատուկ ներկայացուցիչ Տոյվո Կլաարի այսօրվա այցը Հայաստան:

Ըստ Արա Պողոսյանի՝ սա փաստում է , որ այս պահին տեղի է ունենում հարաբերությունների պարզում և փորձ է արվում հարաբերությունների կարգավորման մեջ լիդերություն ստանձնել՝ Արևմուտքն իր հերթին, Ռուսաստանն իր հերթին:
«Ընդ որում, այս ամբողջ աժիոտաժը տեղի է ունենում հոկտմբերի 31-ին Սոչիում կայանալիք Փաշինյան-Ալիև-Պուտին հանդիպմանն ընդառաջ »,-հավելում է զրուցակիցը:

Աղբյուր` Փաստինֆո