Փաստ ինֆո

«Ռուսաստանում սպասվող եռակողմ հանդիպման ընթացքում Մոսկվան փորձելու է կրկին իր ձեռքը վերցնել բանակցային գործընթացում նախաձեռնությունը եւ պարտադրել Հայաստանին ու Ադրբեջանին՝ հրաժարվել կարգավորման արեւմտյան տարբերակից։ Հատկապես շատ բան այս հարցում կախված է լինելու ՀՀ իշխանությունից՝ ի դեմս Նիկոլ Փաշինյանի, որովհետեւ, ինչպես ՌԴ-ում են նշում, իրենց տարբերակն ավելի ձեռնտու է Հայաստանին, քանի որ Արցախի կարգավիճակի հարցը թողնվում է ապագային եւ ամենակարեւորը, Մոսկվայում ՆԻկոլ Փաշինյանի պատրաստակամությունը՝ ստորագրել, այպես կոչված, խաղաղության պայմանագրի արեւմտյան տարբերակը, դիտարկում են որպես Արեւմուտքի քաղաքականության մի մաս, որի գլխավոր նպատակն է Ռուսաստանին դուրս մղել Հայաստանից եւ առհասարակ, Հարավային Կովկասից»,- «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց քաղաքական մեկնաբան Հայկ Խալաթյանը՝ անդրադառնալով Ռուսաստանի նախագահ Պուտինի նախաձեռնությամբ սպասվող Փաշինյան-Ալիեւ-Պուտին հանդիպմանը։

Նշենք, որ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը կարող են հանդիպել Ռուսաստանում և եռակողմ բանակցություններ վարել ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի մասնակցությամբ։ Հանդիպման մասին պատմել է «Վեդոմոստի» պարբերականի դիվանագիտական աղբյուրը։

Նրա խոսքով, աշխատանքը սկսվել է հոկտեմբերի 14-ին Աստանայում ԱՊՀ գագաթնաժողովում Պուտինի ելույթից հետո. այնտեղ քննարկվել էին Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև տարածքային վեճերը։

Ինչ վերաբերում է Բրյուսելում կայանալիք սահմանազատման հանձնաժողովի նիստին, որը նախատեսված է նոյեմբերի սկզբին, Խալաթյանի գնահատմամաբ, դա կարելի է դիտարկել որպես արեւմտյան նախագծի իրականացման մի փուլ, որով Արեւմուտքը փորձում է ավարտին հասցնել կողմերին առաջարկած խաղաղության համաձայնագրի իր նախաձեռնությունը։ Խալաթյանը նկատում է, որ սահմանազատման եւ սահմանագծման հանձնաժողովների աշխատանքները ընթանում էին Մոսկվայի միջնորդությամբ, հիմա, փաստորեն, Արեւմուտքը փորձում է Մոսկվային դուրս մղել պրոցեսից։

Թե ինչպիսին կլինի Փաշինյանի դիրքորոշումը Մոսկվայում եւ ինչպես դրան կարձագանքի հավաքական Արեւմուտքը եւ, մասնավորապես, ԱՄՆ-ն, ըստ Խալաթյանի, ուշագրավ է՝ հաշվի առնելով Արեւմուտքի ակտիվությունը։

«Հայաստանի իշխանության որոշ մասի համար արեւմտյան տարբերակը առավել նախընտրելի է, քանի որ նրանք այն դիտարկում են որպես միջոց՝ ազատվելու Ռուսաստանից եւ հենց այս պատճառով են նրանք նախապատվություն տալիս արեւմտյան տարբերակին, չնայած նրան, որ դա նշանակում է Արցախի կորուստ։ Այս հանգամանքի հետ կապված, նաեւ Ռուսաստանի ակնկալիքներն են մեծ Հայաստանից» ։

Ռուսաստանի արձագանքը, ըստ Խալաթյանի շատ բացասական է լինելու, եթե ՀՀ իշխանություններն , այնուամենայնիվ, գնան արեւմտյան տարբերակով։ Խալաթյանը չի բացառում, որ այդ դեպքում Ռուսաստանը կարող է խնդիրներ ստեղծել Հայաստանի համար՝ ՀՀ իշխանությունների այդ քայլը դիտարկելով որպես հակառուսական քաղաքականության մաս ֆառնալու օֆիցիալ համաձայնություն։

«Հաշվի առնելով, թե ինչ կապեր կան Հայաստանի ու Ռուասատանի միջեւ ոչ միայն անվտանգության ոլորտում, այլեւ տնտեսական ու էներգետիկ, պետք է հասկանալ, որ Մոսկվան բավականաչափ լծակներ ունի ՝ խնդիրներ ստեղծելու ՀՀ-ի համար, եթե Մոսկվան սկսի Հայաստանը դիտարկել որպես իր համար ոչ բարեկամ երկիր»,-բացատրեց Խալաթյանը։ Ինչ վերաբերում է Արցախին, Խալաթյանը նկատեց՝ եթե Հայաստանն ու Ադրբեջանը միասին գործեն Արեւմուտքի ծրագրերում, դժվար թե Ռուսաստանը կարողանա առանց Հայաստանի օգնության պահպանել Արցախը։ Ավելին, նա չբացառեց, որ այդ դեպքում, Մոսկվան ստիպված լինի գնալ որոշակի համաձայնության ՝ Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի հետ, որպեսզի այդկերպ կարողանա ամրագրել իր շահերը տարածաշրջանում։

Ինչ վերաբերում է Ադրբեջանին, որը Մոսկվայի հետ հարաբերություններում ակնհայտ պրոռուսականություն է ցուցաբերում, իսկ Արեւմուտքի առաջարկած տարբերբերակն էլ ակնհայտ պրոադրբեջանական է, Խալաթյանը նկատեց․ «Ալիեւը շատ լավ է հասկանում, թե ինչպես պետք է աշխատել Արեւմուտքի եւ Ռուսաստանի հետ։ Նա հստակ իր գիծն է առաջ տանում, ասում է՝ մեզ պետք է Ղարաբաղը եւ մենք սպասում ենք, թե ձեզնից ով առաջինը այն կտա մեզ, միեւնույն ժամանակ, Ալիեւը օգնություն չի խնդրում ո՛չ ռուսներից, ո՛չ Արեւմուտքից։ Հարցը նրանում է, որ Հայաստանը, որը մի կողմից ամեն անգամ փորձում է Ռուսաստանից օգնություն խնդրել իր անվտանգությունն ապահովելու համար, միեւնույն ժամանակ պատրաստ է դառնալ արեւմտյան ծրագրի մաս, որի նպատակը Ռուսաստանին դուրս մղելն է տարածաշրջանից։ Այս ֆոնին, իհարկե, դա առավել բացասաբար է ընդունվում Մոսկվայի կողմից եւ պետք չէ մոռանալ, որ ՀՀ իշծանություններւը հրաժարվել են հակաադրբեջանական քաղաքականությունից, իսկ Ադրբեջանը շարունակում է հակահայ քաղաքականությունը՝ թե Մոսկավյին համոզելով, որ Հայաստանը պրոարեւմտյան երկիր է, թե Արեւմուտիքն համոզելով որ միեւնույն է, Հայաստանը մնում է պրոռուսական երկիր եւ պետք է այնպես անել, որ Ղարաբաղի հարցը լուծվի այնպես, ինչպես ուզում է Ադրբեջանը, որովհետեւ դա կթուլացնի Ռուսաստանի դիրքերը»։

Աղբյուր` Փաստինֆո