Փաստ ինֆո

Հայաստանի և Իրանի համար Սյունիքով միջանցքի հարցը կարմիր գիծ է, այս առումով նրանց շահերը համընկնում են, վստահ եմ, Ադրբեջանին չի հաջողվելու հասնել իր նպատակին, որևէ միջանցք նա չի ստանալու: «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասել է իրանագետ Արմեն Վարդանյանը:

Փորձագետը նշում է՝ Իրանը շատ լուրջ մտահոգություններ ունի Հայաստանի հետ կապված, քանի որ Թուրքիան, Ադրբեջանը և Ռուսաստանը, ըստ նրա, փորձում են Հայաստանից կորզել «Զանգեզուրի միջանցքը», ինչը դեմ է Իրանի շահերին, սրանով էր նաև պայմանավորված Իրանի ԱԳ նախարարի այցը Հայաստան:

Իրանի արտգործնախարարը երեկ Երևանում կրկին վերահաստատեց, որ իրանական կողմը աշխարհագրական, պատմական սահմանների ցանկացած փոփոխություն չի ընդունելու.

«Դա մեր կարմիր գիծն է, և կձեռնարկենք բոլոր քայլերը, որոնք կդիմակայեն նմանատիպ նույնիսկ մտքի»,-ասել է իրանցի նախարարը:
Թե կոնկրետ ի՞նչ քայլերի մասին է խոսքը և արդյո՞ք Իրանը պատրաստ է ռազմական ճնշում գործադրել Ադրբեջանի վրա՝ Արմեն Վարդանյանը նշում է՝ թեև աննախադեպ իրավիճակ է ստեղծվել, որը կարող է հարվածել Իրանի շահերին, բայց մյուս կողմից Իրանը լավ հարաբերություններ ունի Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ, տնտեսապես համագործակցում է նրանց հետ, ուստի չի կարծում, որ խոսքը «ռազմական ուժի» մասին է.

«Այս 30 տարիների ընթացքում իրանա-ադրբեջանական հարաբերությունները բազմիցս վատացել են, բայց որոշ ժամանակ հետո լավացել են, ուստի ես կդժվարանամ այս հարցին պատասխանել ՝ արդյո՞ք Իրանը Ադրբեջանի նկատմամբ ռազմական ոժ կկիրառի, թե՝ ոչ, բայց վստահ եմ, որ դիվանագիտական ճակատում ճնշումներ գործադրելու է Ադրբեջանի վրա: Սրան էր ուղղված նաև Ադրբեջանի սահմանի երկայնքով Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի կողմից անցկացվող լայնամասշտաբ զորավարժությունները: Այդ զորավարժության սցենարներից մեկն էլ այն է, որ իրանական զորքերն անցնում են Արաքս գետը և գրավում ինչ որ բարձունքներ, սա էլ հստակ մեսիջ է Ադրբեջանին»,-ասաց իրանագետը:

Արմեն Վարդանյանը շեշտում է՝ Իրանը շատ լավ հասկանում է, որ եթե միջանցքն իրականություն դառնա, ապա իր հյուսիսն ամբողջությամբ կտրվելու է արտաքին աշխարհից և ինքը կախվածության մեջ է լինելու թուրք-ադրբեջանական տանդեմից, իսկ Իրանը չի ուզում այդ կախվածության մեջ հայտնվել, ուստի Իրանի համար Հայաստանի հետ սահմանը հուսալի օղակ է, որով կարողանում է կապվել Վրաստանի, այնտեղից էլ Ռուսաստանի և եվրոպական երկրների հետ։

«Նախորդ տարի էլ, երբ Գորիս-Կապան ավտոճանապարհի 21կմ-անոց հատվածը Հայաստանի իշխանությունը հանձնեց Ադրբեջանին, այնտեղ միանգամից ադրբեջանցիները սկսեցին ձերբակալել իրանական ավտոմեքենաների վարորդներին, խնդիրներ առաջացան Իրանի համար»,-հիշեցնում է փորձագետը

Ինչ վերաբերում է իրանցի նախարարի մեկ այլ հայտարարությանը, որ Ադրբեջանի նախագահը վստահեցրել է, թե «սահմանային փոփոխություն չեն հետապնդում տարածաշրջանում»՝ Արմեն Վարդանյանը նշում է՝ Ալիևը նման հայտարարություններ է արել նաև ԵՄ պաշտոնյաների մոտ, ամերիկացի պաշտոնյաների մոտ, անգամ բանակցությունների ժամանակ, բայց ամեն կերպ փորձում են ճնշում գործադրել, որպեսզի Հայաստանը համաձայնվի դրան:
Նշենք, որ այսօր Կապանում պաշտոնապես բացվեց Իրանի գլխավոր հյուպատոսությունը, որի բացման արարողությանը մասնակցել են Իրանի և Հայաստանի որտգործնախարարները:

Արմեն Վարդանյանը կարծում է ,որ սա շատ կարևոր նշանակություն ունի, հատկապես, առևտրատնտեսական կապերի ընդլայնման ուղղությամբ

«Երեկ Իրանի որգործնախարարը հայտարարեց, որ Հայաստանի և Իրանի միջև ապրանքաշրջանառության ծավալը զգալիորեն աճել է, առաջիկա տարիներին նպատակ կա այն հասցնել 1 մլրդ դոլարի, այս հարցում շատ կարևոր է հյուպատոսության բացումը»,-ասաց իրանագետը:

Աղբյուր` Փաստինֆո