Փաստ ինֆո

Կարդացե՛ք Ալմա Աթայի հռչակագիրը և կտեսնեք՝ եթե մի փոքր ցանկություն լինի, ապա դրանով Արցախի և արցախահայության դիրքերը կարելի է պատշաճ ձևով պաշտպանել, սրա համար քաղաքական կամք է պետք պարզապես: Այդ հռչակագրում Ղարաբաղի դիրքորոշումները և հայկական կողմի շահերը ներկայացնելու առումով շատ կետեր կան։

«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նման հայտարարություն է արել «Հայրենիք» կուսակցության խորհրդի անդամ Խաչիկ Գալստյանը:

Ինչպես ավելի վաղ հայտնել էինք, հոկտեմբերի 6-ին Պրահայում՝ Ֆրանսիայի Հանրապետության նախագահի և Եվրոպական խորհրդի նախագահի նախաձեռնությամբ կայացած հանդիպման ժամանակ ՀՀ-ն ու Ադրբեջանը համաձայնվել էին ճանաչել միմյանց տարածքային ամբողջականությունը 1991թ. Ալմա-Աթայի Հռչակագրի հիման վրա:

Մեզ հետ զրույցում Խաչիկ Գալստյանը նկատում է ՝ Ալմա-Աթայի հռչակագրում հստակ նշված է «գոյություն ունեցեղ սահմանների ճանաչում», իսկ այս սահմանների մեջ Արցախը չի մտնում, քանի որ այն անկախ սուբյեկտ է եղել՝ Արցախի Հանրապետությունը հռչակվել է 1991թ-ի սեպտեմբերի 2-ին, իսկ Ալմա Աթայի հռչակագիրը ստորագրվել է 1991 թվականի դեկտեմբերի 21-ին:

Խաչիկ Գալստյանը հիշեցնում է՝ դեկտեմբերի 10-ին Արցախում իրականցվել է անկախության հանրաքվե, իսկ Ադրբեջանում դեկտեմբերի 15-ին նոր անկախության հանրաքվե է եղել, հետևաբար, Ալմա Աթայի հռչակագիրը Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության հետ կապ չունի.

«Այն ժամանակվա իշխանությունները սրանք որպես փաստարկ են օգտագործել, իսկ գործող իշխանությունները նույն Ալմա Աթայի հռչակագիրը կամայական մեկնաբանության են ենթարկում և ասում են, թե այդ հռչակագրով ճանաչվել է տարածքային ամբողջականությունը: Կա՛մ մենք ընդունում ենք, որ կա իրավական հիմք, իրավական գործընթաց ԽՍՀՄ իրավաքաղաքական ժառանգություններ, կա՛մ էլ ոչ մի բան չենք հաշվի առնում և ասում ենք՝ ուժի իրավունքն է գերակա, տվյալ պահին ուժեղ են եղել, ուժով հարցեր են լուծել»,-ասաց զրուցակիցը:

Քաղաքական գործիչը հարց է բարձրացնում՝ եթե 1991թ-ի դեկտեմբերի 21-ի հռչակագրով երկրների տարածքային ամբողջականությունը ճանաչվել է, հարցը լուծվել է՝ ապա ինչի՞ շուրջ են 30 տարի կողմերը բանակցել, ինչո՞ւ այն ժամանակ Ադրբեջանի որևէ իշխանություն չէր պահանջում, որ ճանաչեն իրենց տարածքային ամբողջականությունը, քանի որ Ադրբեջանը իր տարածքային ամբողջականության հիմնավորման միայն մեկ փաստաթուղթ ունի, դա ոչ թե Ալմա Աթայի հռչակագիրն է, այլ՝ ՄԱԿ-ի համապատասխան բանաձևն է, որը Ադրբեջանին ճանաչել է Խորհրդային Ադրբեջանի սահմաններով:

Բացի սա՝ Խաչիկ Գալստյանը շեշտում է՝ Ալմա Աթայի հռչակագրում դրույթ կա ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքների մասին, բայց որևէ մեկը չի խոսում այս մասին.

«Հռչակագրում ասվում է՝ «հենվելով ժողովուրդների ինքնորոշման անքակտելի իրավունքի վրա»: Բոլոր այն փաստաթղթերում, որտեղ գրված է ինքնորոշման իրավունքի մասին , Հայաստանը միշտ էլ հղում է անում դրանց և Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման լեգիտիմ հիմք է նախապատրաստում: Հայաստանի բոլոր իշխանությունները այս գիծը տարել են, հիմա հանկարծ եկել են թերուսներ, ովքեր փորձում են սեփական մեկնաբանությունները կյանքի կոչել և թշնամական թեզեր հրամցնել հանրությանը »,-ասաց քազաքական գործիչը:

Խաչիկ Գալստյանը մեկ այլ փաստի վրա ևս ուշադրություն է հրավիրում՝ Պրահայի հայտարարության մեջ հղում է արվում ՄԱԿ-ի կանոնադրությանը, բայց հղում չի արվում իրավական նորմատիվային ամենակարևոր հիմք հանդիսացող Հելսինկյան եզրափակիչ ակտին.

«Որևէ մեկի մտքով չի անցնում ՝ինչո՞ւ են խուսափել Հելսինկան եզրափակիչ ակտին հղում անելուց, դա ադրբեջանցիների համար շատ ցավոտ հիշողություն է: Այն բանակցությունների 30-ամյա պատմությունների վկայակոչումն է, որտեղ ինքնորոշման իրավունքը և ուժի սպառնալիքի չկիրառման սկզբունքնեը հավասարազոր են տարածքային ամբողջականության սկզբունքին, սրա մասին ևս չի խոսվում »,-արձանագրեց զրուցակիցը:

Աղբյուր` Փաստինֆո