Փաստ ինֆո

Այս պահի դրությամբ, փաստացի, Ադրբեջանին հաջողվում է ամբողջությամբ իրագործել իր օրակարգը, իսկ Երեւանի առաջարկները, որոնք իշխանությունը ի պատասխան ադրբեջանական առաջարկների ներկայացրել էր, մնացել են որպես ընդամենը առաջարկ։

«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց քաղաքագետ Հրանտ Միքայելյանը՝ անդրադառնալով Պրահայի հանդիպման արդյունքներին ու ու դրան հաջորդած հայտարարություններին։

Նկատենք, որ Թուրքիայի արտգործնախարար Մևլութ Չավուշօղլուն ասել է, որ Ադրբեջանը և Հայաստանը համաձայնության են եկել խաղաղության պայմանագրի հիմնարար կետերի շուրջ, մնում է դրանք իրականացնել։ Նրա խոսքով՝ Անկարայի՝ Երևանի հետ հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը, Բաքվի ու Երևանի միջև խաղաղության պայմանագրի շուրջ բանակցությունները չեն կարող ընթանալ միմյանցից առանձին՝ նշելով, որ դա Թուրքիայի կարմիր գիծն է։ Արձագանք ելով այս հայտարարությանը ՀՀ ԱԳՆ խոսնակը հայտարարել է, որ Ադրբեջանի հետ բանակցությունները շարունակվում են և Պրահայի հանդիպմանը հաջորդած հայտարարությունից հետո այս առումով որևէ զարգացում չկա։

Հիշեցնենք, Պրահայի հանդիպման արդյունքներով, Հայաստանն ու Ադրբեջանը պարտավորվել են ճանաչել միմյանց տարածքային ամբողջականությունն ու ինքնիշխանությունը, իսկ Արցախի հարցը պատվիրակվել է բացառապես Ստեփանակերտին։ Հանդիպմանը հաջորդած հեռախոսազրույցներում՝ ԱՄՆ պետքարտուղարի եւ ՀՀ եւ Ադրբեջանի ԱԳ նախարարների մակարդակով, խոսք էր գնում Ստեփանակերտ-Բաքու քննարկումների հնարավոր մեխանիզմի ստեղծման մասին, ինչին հետեւել էր Ալիեւի հստակ ուղերձն առ այն, որ Լեռնային Ղարաբաղի քաղաքացիներն Ադրբեջանի քաղաքացիներ են եւ Ադրբեջանն է որոշելու՝ ինչպես հարաբերվել նրանց հետ։

«Ինչպես միշտ , Թուրքիան նախապայման է դրել եւ Հայաստանի իշխանությունը, փաստացի, միակողմանի զիջումների է գնացել։ Եթե մենք վերլուծենք Էդուարդ Աղաջանյանի ու նրա նմանների հայտարարությունները, ապա մենք կհամոզվենք, որ Հայաստանի իշխանությունը հրաժարվում է Արցախի հետ կապված որեւէ գործընթացի պատասխանատվությունից, այն դնելով այլ երկրների վրա՝ լինի դա Ռուսատանը, Թուրքիան, Ադրբեջանը, որպեսզի նրանք որոշեն Արցախի ճակատագիրը»,-արձանագրեց Հրանտ Միքայելյանը։

Ինչ վերաբերում է Ադրբեջանի հետ սահմանին ԵՄ քաղաքացիական առաքելության տեղակայմանը՝ Հրանտ ՄԻքայելյանն ընդգծեց․«Խոսքը քաղաքացիական դիտորդների մասին է, որոնք առանձնապես կարգավիճակ չունեն եւ ընդամենը իրենց երկրներին զեկույցներ են տալու, իսկ քաղաքական արձագանքը լինելու է տվյալ երկրներից։ Ենթադրենք տեղակայվում են Ֆրանսիայի դիտորդները, ենթադրենք, Ֆրանսիան արձագանքեց եւ ասաց, որ Ադրբեջանը պայմանավորվածություններ է խախտում, ի՞նչ է լինելու դրանից հետո։ Մենք տեսել ենք բազմաթիվ անգամներ, երբ Ֆրանսիան թուրք-ադրբեջանական ագրեսիայի դեմ է դուրս եկել հայտարարություններով, բայց դրան ոչինչ չի հաջորդել։ Որքանո՞վ է Ֆրանսիան եւ ԵՄ-ն ունակ պրակտիկ արձագանքելու, այս պահի դրությամբ, նման որեւէ մեխանիզմ չկա։

Ես առանձնապես բան չեմ տեսնում, թե դա որեւէ բան կփոխի, այո, կլինի ավելի հստռակ քաղաքական արձագանք, բայց դա խնդիր չի լուծելու»։

Քաղաքագետը շեշտեց, ՀՀ գործող իշխանության՝ Արցախի մասով վարվող քաղաքականությունն ընկալվում է որպես աշխարհաքաղաքական փոփոխությունների բաղադրիչ։ Նրանք փորձում են փոխել Հայաստանի աշխարհաքաղաքկան դիրքորոշումը, այդ թվում՝ Արցախից հրաժարվելու գնով։ Մյուս կողմից, Հրանտ Միքայելյանն արձանագրում է, որ ՌԴ-ի կողմից որեւէ ադեկվատ այլընտրանք չի առաջարկվում, ինչը ՌԴ-ի շուրջ ստեղծված իրավիճակով ու նաեւ այն վերջին 4 տարիների ընթացքում ՌԴ-ի նկատմամբ վարվող ոչ ադեկվատ քաղաքականությամբ է պայմանավորված։

«Ստեղծվել է իրավիճակ, երբ ռուսական երաշխիքները շատ թույլ են, իսկ արեւմտյան երաշխիքները չեն ստեղծվել եւ հարց է, թե դրանք ընդհանրապես կարող են լինել, իսկ ՀՀ իշխանությունները պատրաստ չեն, ընդհանրապես, պաշտպանել Հայաստանի շահերը եւ Ադրբեջանի ու Թուրքիայի նկատմամբ զիջողական քաղաքականություն են ընդունել»,-բացատրում է քաղաքագետը՝ շարունակելով, որ ստեղծված իրավիճակում Արցախի ճակատագրի երկու սցենար կարող է լինել․ «Առաջին, Արցախի կարգավիճակն էլ ավելի է նվազում , բայց դե ֆակտո ինքնավարությունը պահպանվում է ներքին առումով, իսկ երկրորդ սցենարով, Արցախում դե ֆակտո եւ դե յուրե կարող է հաստատվել Ադրբեջանի իշխանությունը, որը ուղիղ իմաստով սկսում է տիրել Արցախին, ինչը կնշանակի ռազմական եւ քաղաքական ճնշման ինտենսիվացում նրա կողմից , այդ թվում, ենթակառուցվածնքների վրա, որպեսզի արցախահայությունը կամ թողնի, հեռանա կամ էլ ամբողջությամբ ընդունի Ադրբեջանի հպատակությունը»։

Քաղաքագետն ասում է՝ Արեւմուտքը Ադրբեջանի վրա ազդեցության լծակներ, տեսականորն ունի, օրինակ պատժամիջոցները, բայց այդ օրակարգը առհասարակ բացակայում է, անգամ հայ պաշտոնյաների հայատարարություններում, ինչը նշանակում է, որ Ադրբեջանի իշխանությունները որեւէ տեղ զիջելու ցանկություն չունեն, իսկ Արեւմուտքը շահագրգռված է ադրբեջանական էներգակիրներով։

«Նույնը վերաբերում է նաեւ Ռուսաստանին, որովհետեւ ռուսական գազը գալիս է Ադրբեջան, ապա գնում Եվրոպա։ Սա, իհարկե, չի նշանակում, թե Հայաստանն, առհասարակ, որեւէ հնարավորություն չունի, այդ հնարավորությունները կիրառելու ցանկություն է պետք»։

Ինչ վերաբերում է Հայաստանին՝ այսպես կոչված, խաղաղության պայմանագրի կնքումից հետո, ապա քաղաքագետն ասաց․ «Ամբողջությամբ համոզված եմ, որ Ադրբեջանի պահանջները դրանով չեն սահմանափակվի, հավանաբար, կլինի պահանջ անկլավների եւ այլ սահմանային հարցերի նկատմամբ։ Ադրբեջանը փորձելու է էլ ավելի ամրապնդել իր դիրքերը»։

Աղբյուր` Փաստինֆո