Փաստ ինֆո

Եթե Հայաստանն ուզում է Իրանի հետ հարաբերվել մեր ազգային շահերի ներքո, ապա որպես նախապայմաներկրում պետք է տեղի ունենա իշխանափոխություն։

«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց քաղաքագետ Ալեն Ղեւոնդյանը՝ անդրադառնալով հայ-իրանական հնարավոր համագործակցությանը, այդ թվում անվտանգային ու ռազմավարական հարթությունում։ Մինչեւ բուն հնարավորություններից խոսելը, քաղաքագետն արձանագրեց մի պարզ իրողություն՝ գործող իշխանությունները վերջին չորս տարվա ընթացքում Իրանի նկատմամբ վարել են սխալ քաղաքականություն։

«Ես կասեի՝ դավադիր քաղաքականություն ու Իրանը շատ հստակ տեղյակ է, թե ինչու են գործող իշխանությունները գնացել Իրանի դեմ՝ հօգուտ արեւմտյան որոշ պետությունների։ Այսինքն՝ եթե մենք ուզում ենք Իրանի հետ հարաբերվել մեր ազգային շահերի ներքո, ապա որպես նախապայման, իհարկե, երկրում պետք է տեղի ունենա իշխանափոխություն»,-ասաց Ալեն Ղեւոնդյանը։

Քաղաքագետի խոսքով, տարածաշրջանում Իրանի դերակատարությունը որոշակիորեն փոխվում է։ Սյունիքով հնարավոր միջանցքի խնդիրը առաջնահերթ եւ հիմնականում անհանգստացնում է հենց իրանական կողմին, ինչը շատ տրամաբանական է։ Ղեւոնդյանն ասում է՝ եթե անգամ հպանցիկ հայացք նետենք, ապա Իրանի պաշտոնատար անձանց՝ ԱԳ նախարարի, քաղաքական ղեկավարության, նախագահի հայտարարությունները ավելի շատ ուղղված են Հայաստանին՝ առ այն , որ Հայաստանը պետք է դիմադրի եւ միջանցք չտրամադրի, քան որեւէ այլ կողմի։ «Մի դրվագ եղավ Թեհրանում ռեգիոնալ պետությունների վերջին հանդիպման ժամանակ, երբ Խամենեին Էրդողանին, այսպես ասած, անկյուն էր կանգնեցրել եւ բացատրական աշխատանք էր տանում, որ հանկարծ չփորձեն բեկում մտցնել եւ Սյունիքով ճանապարհը փորձեն բացել՝ այդ թվում ռազմական գործիքակազմով։ Թուրքերը առանց արձագանքի թողեցին այդ դրվագը , բայց ենթադրելի է, որ ինչ-որ փուլից հետո, եւ այս պահնին էլ նրանք Իրանի հոգեւոր ղեկավարի դիտարկումը իմպերատիվ չեն ընդունում։ Ինչ վերաբերում է Հայաստանի եւ Իրանի ազգային շահերի համընկմանը, այո այդ դրվագում մենք ունենք համընկնում, եւ երբ ես խոսում եմ Հայաստանի Հանրապետության մասին, ես նկատի ունեմ բացառապես պետությանը եւ ոչ գործող իշխանություններին»։

Նկատենք, որ այսօր լրատվամիջոցների հետ հանդիպմանը ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը հայտարարել է, որ Իրանն այն պետությունն է, որը Սյունիքում կարող է զսպել Ադրբեջանին, բայց այդ ուղղությամբ այս երկու տարվա ընթացքում գործող իշխանությունը ոչինչ չի արել։

Ալեն Ղեւոնդյանն ընդգծեց՝ Իրանն այս մասով թե՛ հրապարակային, թե՛ ոչ հրապարակային շատ ինտենսիվ աշխատանք է տանում , բայց խնդիրը, քաղաքագետ խոսքով, հետեւյալն է՝ Իրանը երկիր է, որը գտնվում է սանկցիաների տակ եւ որոշակի հարաբերությունների մեղմման նախափուլում է ԱՄՆ-ի հետ, եւ երկիր է, ում համար կարծես թե փորձում են պատուհան բացել՝ որպես ՌԴ-ի էներգետիկ միջոցներին հնարավոր այլընտրանքի։ «Դա իհարկե, շատ արագ չի լինի։ Հաշվի առնենք նաեւ այն, ինչ այսօր տեղի է ունենում Իրանում ՝ ներքաղաքկան անկայունություն, որի շահառու կողմերը տարբեր են, բայց իհարկե, այդ շահառուների թվում Արեւմուտք բառը հոլովվում է։ Այսինքն, երբ մենք խոսում ենք հայ-իրանական հարաբերությունների մասին , մենք պետք է ողջ սպեկտորը հաշվի առնենք »,-մանրամասնեց քաղաքագետը։

Ըստ նրա, երկկողմ հարաբերությունների միջոցով խնդիրները լուծել չի ստացվի ու, եթե Իրանը հանկարծ որոշի ուժային ճանապարհով լուծել այսպես կոչված միջանցքի հնարավոր հայտը, որ ներկայացրել են Ադրբեջանն ու Թուրքիան, դա կվերածվի ռեգիոնալ պատերազմի։ «Շատ պարզ ու հստակ ասեմ՝ եթե Իրանը Մեղրիի սահմանը հատեց, Թուրքիան հատելու է Արմավիրի ու Արարատի սահմանը, որովհետեւ, փաստացիորեն, Իրանը նախադեպ կստեղծի այդ առումով, դրա համար էլ Իրանը առաջին հերթին հայտարարությունների մակարդակով է փորձում շեշտադրումներ անել։ Մյուս կողմից, երբ մենք խոսում ենք այն մասին, թե Ռուսաստանը չի խոսում միջանցքի մասին , իսկ Իրանն ավելի հաճախ է խոսում , ինչու՞ չենք մտածում, որ գուցե նրանց մոտ կա որոշակի ներքին պայմանավորվածություն, որ հաշվի առնելով ռուս-թուրքական հարաբերությունների ներկա կարեւորությունը ՌԴ-ի համար՝ Արեւմուտք-ՌԴ հակադրության տեսանկյունից, միգուցե ռուսական կողմը որոշակի պայմանավորվածություններ ունի Իրանի հետ, որ միջանցքի թեման կարեւոր է, որ Իրանն առաջ տանի։ Հարցը կարելի է նաեւ այս տեսանկյունից դիտարկել»,-նշեց Ղեւոնդյանը։

Անդրադառնալով ՌԴ-Իրան-Հայաստան առանցքով համագործակցության հնարավորությանը, Ալեն Ղեւոնդյանը շեշտեց՝ Հայաստանում ոչ դավադիր քաղաքական վարչակարգի պայմաններում, ավանդաբար, այդ 3 երկրները օբյեկտիվ եւ բնական դաշնակիցներ էին եւ դա պատմականորեն է ապացուցվել։ «Իհարկե, այստեղ կա ցամաքային կապի խնդիր, որ հայ-ռուսական հարաբերությունները իրավապայմանագրային են եւ Վրաստանի տարածքով, բայց այդուամենայնիվ, շահերի ընդհանրություն, իհարկե, եղել է։

Ըստ քաղաքագետի, այժմ, սակայն, Հայաստանի ազգային շահերը տեղափոխվել են գործող իշխանության ազգային շահերի պատկերացումների մեջ, որը փաստացիորեն դրսեւորվում է իշխանություն պահելու եւ սեփական ֆիզիկական անվտանգութունն ապահովելու առաջնահերթությամբ ու վերոնշյալով պայմանավորված, ՀՀ գործող իշխանությունը փորձում է սպասարկել աշխարհաքաղաքական բոլոր հնարավոր վեկտորների շահերը։

Աղբյուր` Փաստինֆո