Փաստ ինֆո

Ներքին անվտանգության բացակայությունը մարդկանց ավելի իրատես կարող է դարձնել։ Քաղաքացու անվտանգությունն ապահովողը պետությունն է, և եթե մարդիկ զգում են, որ պետությունն այլևս դա չի անում, սթափվում է ու սկսում պահանջել։ «Սուրմալու»-ի դեպքն ավելի ակնառու է դարձրել այդ անպաշտպան վիճակը։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նման տեսակետ է հնչեցրել հոգեբան Կարինե Նալչաջյանը։

«Մարդիկ, անկախ նրանից՝ քաղաքականությամբ հետաքրքրվում են, թե ոչ, Նիկոլին ընդունում են, թե ոչ, եթե մինչև հիմա՝ իրար հաջորդող բացասական իրադարձությունների հետևանքով չէին գիտակցել, թե ինչ է կատարվում, առնվազն «Սուրմալու»-ի ողբերգությունից հետ, կարծում եմ՝ հասկացել են, թե որքան անպաշտպան վիճակում ենք։ Երբ անվտանգության զգացողությունը մարդ կորցնում է, սթափվում է։ Այն մարդիկ, որոնք եսակենտրոն են, ազգային ինքնագիտակցություն չունեն, ուզեն-չուզեն՝ սպառնալիք են տեսնում իրենց շատ ավելի մոտ վայրում տեղի ունեցած ողբերգությունից։ Շատերը նոր են հասկանում, որ իրենք էլ ոչնչից ապահովագրված չեն»,-ասում է հոգեբանը։

Նրա համոզմամբ՝ համընդհանուր տագնապը, որ կար հատկապես 44-օրյա պատերազմից հետո, վերջին օրերին փոխակերպվել է վախի։ Ի տարբերություն տագնապի, որն անորոշ, ինչ-որ վատ բանի սպասումն է, վախն ավելի առարկայան է և կարող է արդեն հստակ գործողությունների մղել հասարակությանը։
«Վախը շատ ծանր զգացողություն է։ Հիմա մարդիկ ռեալ վախենում են, որ իրենց հետ ևս ինչ-որ բան կարող է պատահել։ Տագնապն անորոշ է, իռացիոնալ․ ռեալ պառնալիք չկա, բայց տագնապում ես։ «Սուրմալու»-ի դեպքը տագնապը փոխարինեց վախով և հնարավոր է՝ հասարակությունն ինքնապաշտպանական քայլերի դիմի։ Չի իմացվի, թե երբ այդ պոռթկումը կլինի։ Մի բան հստակ է՝ հասարակության հետ ճիշտ աշխատանքը կնպաստի դրան»,-շեշտում է հոգեբանը։
Ամեն դեպքում, տիկին Նալչաջյանը իրատեսական չի համարում, որ ամբողջ հասարակությունը կհամախմբվի։ Ազգային էլիտայի՝ մտավորականության, քաղաքական, հասարակական գործիչների համախմբման ճանապարհով է տեսնում հետևողականորեն նվաստացված ազգային ինքնագիտակցության ու արժանապատվության վերածնունդը։

«2018 թվականի ամենածանր հետևանքներից մեկն եղավ այն, որ խմբային ինքնագիտակցությունը թուլացավ, ազգային ինքնագնահատականի անկում եղավ, իսկ ցածր ինքնագնահատականը շատ վտանգավոր բան է։ Հասարակության մի մեծ մասի մոտ առկա ոգևորությունը, որ կար 2018-ի սկզբին, գահավիժելով՝ ծանր հոգեվիճակի մեջ գցեց մարդկանց։ Եթե անձի ինքնագնահատականը վերականգնելը բավականին բարդ ու երկարատև աշխատանք է պահանջում, ապա հասարակության պարագայում դրան հասնելը շատ ավելի հեշտ է, իսկ դրանում մեծ դեր ունի ազգային էլիտան։ Հիմա մեզ առաջնահերթ այդ ինքնագնահատականը բարձրացնել է պետք, որպեսզի թե՛ մեջքներս ուղղենք ու կրկին հավատանք մեր ուժերին, թե՛ ապրումակցենք մեր հայրենակիցներին»,-վստահեցնում է հոգեբանը։

Ողբերգական իրադարձություններին զուգահեռ նաեւ ականատես ենք լինում տոնախմբությունների, ակնհայտ է, որ մեր հասարակության մոտ բթացել է ապրումացկելու երևույթը, ինչը, հոգեբանը կապում է ինքնապաշտպանական բնազդի հետ, որը սակայն, ինչպես ինքն է ասում, ոչ ադեկվատ է։ Այդ երևույթի պատճառները ևս, Նալչաջյանը հասարակության պառակտվածության ու բարոյալքման հետ է կապում։

«Մեր թե՛ արտաքին, թե՛ ներքին թշնամու նպատակը վիկտիմիզացիան է՝ մեզ նորից հոգեբանորեն զոհ դարձնելը։ Ցածր ինքնագնահատականով մարդուն, հասարակությանը հեշտ է կառավարելը։ Բացի այդ, եթե մարդու, խմբի ինքնագնահատականը ցածր է, նա չի կարող լուրջ նպատակներ դնել ու հասնել դրանց։ Մեր երկիրը թշնամական մեքենավար է վարում հիմա, և նրա ձեռքին կան լծակներ, որոնցով վախեցնում է մարդկանց։ Բայց հավատացեք, եթե բոլոր ամբիցիաները մի կողմ դնելով՝ էլիտան համախմբվի և առաջնորդի ժողովրդին, ապա այս անհույս վիճակը կփոխվի։ Ներկա ռեժիմը հեռացնելու դեպքում սեփական ուժերի հանդեպ հավատը կվերականգնվի։ Անգամ մի փոքր դրական տեղաշարժի դեպքում հասարակության ինքնագնահատականը կբարձրանա որոշ չափով»,-նշում է Նալչաջյանը և հավելում՝ համատարած բացասական երևույթների կողքին պետք է խոսել նաև դրականի մասին, որը ևս կա, բայց, իհարկե՝ առանց չափազանցության։

Կարինե Նալչաջյանը համոզված է՝ նաև այդ կերպ՝ քիչ, բայց իրական դրականն ընդգծելով, կարող ենք օգնել ազգին՝ հաղթահարել անկարողության բարդույթը։

Աղբյուր` Փաստինֆո