Փաստ ինֆո

Արցախում վերջին օրերի սրացումները շատ հնարավոր է, որ կապված են Ռուսաստանի և Թուրքիայի նախագահների երեկվա հանդիպման հետ։ Թեհրանում չստանալով Արցախի և, այսպես կոչված, «զանգեզուրյան միջանցքի» հետ կապված ցանկալի արդյունք՝ Էրդողանն ակնկալում էր Սոչիում այդ առնչությամբ Ռուսաստանից գոնե որոշակի զիջումների խոստում ստանալ։ Այդ մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նշեց քաղաքագետ Արա Պողոսյանը։

Այն, որ նախքան Պուտին-Էրդողան հանդիպումը, քննարկվելիք հարցերի շարքում նշվում էր, որ հնարավոր է անդրադարձ լինի նաև Արցախում տիրող իրավիճակին, բայց ձեռք բերված պայմանավորվածությունների մասին հաղորդագրություններում որևէ խոսք Արցախի մասին այդպես էլ չեղավ, ըստ քաղաքագետի, երկու բան կարող է նշանակել՝ կա՛մ Արցախի հետ կապված համաձայնություն ձեռք չի բերվել, կա՛մ՝ դեռևս գաղտնի է պահվում․

«Այդ համաձայնությունը հնարավոր է՝ ավելի քողարկված մակարդակում ձեռք բերած լինեն, որպեսզի արտաքին հակազդեցություն չլինի՝ հատկապես Արցախից։ Եթե առաջին տարբերակը լինի, այսինքն՝ Արցախի հարցում պայմանավորվածություններ եղած չլինեն, ապա հետագայում որոշակի դրական հիմքեր մեզ համար կարող են լինել, բայց, կրկնում եմ, չի բացառվում, որ մեր՝ Հայաստանի ու Արցախի հաշվին Պուտինն ու Էրդողանը որոշակի համաձայնության եկած լինեն»։

Քաղաքագետի դիտարկմամբ՝ Սոչիի երեկվա հանդիպումը, լինելով Թեհրանում կայացած՝ Թուրքիայի համար անհաջող հանդիպման շարունակությունը, Էրդողանի համար կարևոր էր մի քանի առումներով․ նախ՝ նախագահական ընտրություններին ընդառաջ՝ անձնական հեղինակության բարձրացում, երկրորդ՝ Թուրքիայում առկա տնտեսական լարվածության ֆոնին ռուսական ներդրումների ներգրավում։ Երրորդ, թերևս ամենակարևոր առանցքը Թուրքիայի համար, ռազմավարական նշանակություն ունեցող տարածաշրջաններում իր դիրքերի ամրապնդումն է։ Վերջին կետն անմիջականորեն առնչվում մեզ՝ հայերիս, և այդտեղ հաջողելու հարցում ՀՀ իշխանություններն իրենց հայտարարություններով, ըստ քաղաքագետի, թշնամուն զգալիորեն օգնում են։

«Եթե դիվանգիտական լեքսիկոնից թարգմանենք, ապա ՀՀ իշխանությունները, փաստացի, խոստացել են, որ Լաչինի միջանցքը հանձնում են, Հայաստանի տարածքով մի քանի ուղղություններով էլ պատրաստ են ապահովել Ադրբեջանի կապը Նախիջևանի հետ։ Հաջորդ վտանգավոր թեզը, որը հնչեց Կառավարության վերջին նիստին, դա այն է, որ ռուսական խաղաղապահ ուժերի և ադրբեջանցիների կողմից երաշխիքներ տրամադրելու պարագայում հայկական կողմը կհամաձայնվի, որ ՊԲ-ն զինված սահմանային պաշտպանություն չիրականացնի․ սա քողարկված ու շատ վտանգավոր թեզ է, որը հերթական մեծ զիջումների մասին բաց հայտարարություն էր։ Ու եթե անգամ ինչ-որ պահի իշխանությունները հասկանան իրենց արած հայտարարությունների կործանարար հետևանքներն ու որոշեն ձգձգել, ապա Ադրբեջանը կրկին ահաբեկչական գործողությունների է դիմելու՝ ինչպես օգոստոսի 1-ից է անում։ Ադրբեջանը եթե տեսավ, որ ուժով կարող է որևէ բան ստանալ, ապա անպայման դրան գնալու է»,-շեշտեց Պողոսյանը։

Արցախում խաղաղապահ առաքելություն իրականացնող զորակազմի հանդեպ վերջին օրերին նկատվող անվստահությունը, ըստ մեր զրուցակցի, ռուսական վերնախավի համար նկատելի է, բայց դա իրավիճակ կփոխի, թե ոչ, քաղաքագետը դժվարանում է կանխատեսել․
«Վստահ եմ, որ Մոսկվայում հասկանում են, որ վստահության մակարդակի նվազման պարագայում ինչ-որ պահի Արցախում մտածելու են այլ մայրաքաղաքներից օժանդակություն ստանալու մասին։ Այդուհանդերձ, վստահ չեմ, որ ՌԴ-ին հետաքրքիր է Արցախի ժողովրդի կարծիքը, քանի որ ռուսական քաղաքականությունը հիմնված է ուժի դիրքերից խոսելու վրա և ոչ թե հասարակության հետ աշխատանքի»։

Խաղաղապահ առաքելության ընդլայնման անհրաժեշտության մասով հայկական կողմից արված առաջարկների և ռուսական կողմից՝ նման առաջարկը հերքող հայտարարությունները, մեր զրուցակցի խոսքով, շահերի բախման մասին են վկայում։

«Հայկական կողմից հնչում են մեղադրանքներ, ռուսական կողմից՝ հերքումներ․ սա նշանակում է, որ անվտանգային համակարգի մասով կան ակնհայտ հակասություններ։ Շատ հնարավոր է՝ շահերի բախումն առաջանում է ՀՀ քաղաքական վերնախավի հայացքների ոչ կոմպետենտության կամ երկուսի տարբերությունների պատճառով։ Ամեն դեպքում, քանի որ իշխանությունները դիտարկվում են որպես տվյալ երկիրը ներկայացնողներ, նրանց նկատմամբ վերաբերմունքն ուղիղ կերպով ազդում է տվյալ երկրի վրա, և եթե որևէ երկրի քաղաքական վերնախավին որոշում են պատժել, ապա դա ոչ թե անձնական, այլ պետական մակարդակով է արվում և արդյունքում տուժում է պետությունը»,-ասում է Արա Պողոսյանն ու հավելում, որ հերթական հակասական հայտարարությունների պատճառը կարող էր լինել այն, որ ՀՀ իշխանությունները ճիշտ ոճով և մակարդակով չլինեին նշված առաջարկությունը ներկայացրած, ինչն էլ դաշնակցի կողմից կարող էր պաշտոնական չընկալվել։

Նշենք, որ երեկ 4 ժամ տեւած բանակցությունների արդյունքում Պուտինն ու Էրդողանը համատեղ հայտարարությամբ են հանդես եկել՝ ձեռք բերված պայմանավորվածությունների մասին, որտեղ խոսք անգամ չկար Լեռնային Ղարաբաղի, տարածաշրջանում ստեղծված վիճակիմ ասին, թեեւ մինչ այս ՌԴ նախագահի խոսնակը հայտարարել էր, որ հանդիպման ժամանակ քննարկվելու է նաեւ Լեռնային Ղարաբաղին վերաբերող հարցեր։

Աղբյուր` Փաստինֆո