ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Կուտակայինի կայունությունը կախված է իշխանության նկատմամբ վստահելիությունից. Պարսյան 08/03/2022 10:47 | Վերլուծություններ
2018 թվականին իշխանության եկած քաղաքական ուժը հայտարարեց, որ կուտակային կենսաթոշակային համակարգի նկատմամբ մեծ անվստահությունը պայմանավորված է քաղաքական գործոնով։ Այսինքն՝ մարդիկ դեմ էին պարտադիր կուտակայինին, քանի որ չէին վստահում նախկին իշխանությանը։ Այս մասին գրել է ՀՅԴ Բյուրոյի տնտեսական հետազոտությունների գրասենյակի պատասխանատու, տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանը.
«Մինչդեռ, իրականում սա էլ հերթական միֆերից է, որն ապացուցվեց 2020 թվականի(կորոնավիրուսով պայմանավորված) և 2022 թվականի առաջին կիսամյակի ընթացքում մարդկանց կուտակած միջոցների արժեզրկմամբ կամ կորստներով, երբ գործող իշխանությունը բավարարվեց հերթապահ, ոչինչ չասող հայտարարություններով։ Այսինքն՝ վերջին 4 տարիների ընթացքում երկու անգամ կուտակային ակտիվների արժեքն զգալի անկում է գրանցել։
Մինչ իշխանության գալը Նիկոլ Փաշինյանն ու իր թիմակիցներից շատերն ակտիվ պայքարում էին պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգի դեմ, ավելին, Նիկոլ Փաշինյանն այն ընդդիմադիր պատգամավորներից մեկն էր, ով դիմել էր Սահմանադրական դատարան։ Տեղին է հիշեցնել, որ 2017 թվականին Փաշինյանի կողմից ղեկավարվող «Ելք» դաշինքի նախընտրական ծրագրում որպես նախընտրական խոստում նշված էր, որ դաշինքը կչեղարկի կուտակային կենսաթոշակային համակարգի պարտադիր բաղադրիչը և կձեռնարկի կամավորության հենքի վրա կուտակային կենսաթոշակային համակարգի կառուցումը: Ինչևէ, իրավիճակը փոխվեց մեկ օրում, երբ նրանք վերցրեցին ամբողջ իշխանությունը։ Հետևաբար, զուտ կենսաթոշակային համակարգի կայունության տեսանկյունից ինչպե՞ս կարելի է վստահել մի թիմի, որն իշխանության գալով, չեղարկելու փոխարեն, ամբողջությամբ ներդրեց պարտադիր կուտակայինը։
Առհասարակ, պարտադիր կուտակայինի նման լայնամասշտաբ և երկարաժամկետ բարեփոխումների իրականացման համար անհրաժեշտ է լայն հանրության աջակցությունը և վստահությունը. դա որևէ կապ չունի տվյալ պահի իշխանությունների օրինականության կամ վստահության հետ. սա սերունդների հարց է: Անշուշտ, վերջին տարիներ ընթացքում ներդրվել են մի շարք գործիքներ, որոնք հնարավորություն են տալիս կուտակայինի մասնակցին տեղեկանալ իր հաշվիներում կուտակված գումարների չափի և շարժի մասին: Այնուամենայնիվ, նկատի ունենալով, որ կուտակային կենսաթոշակների իրական արդյունքները հնարավոր է փաստացի տեսնել և գնահատել առնվազն 20-25 տարի հետո, մասնակիցները արդարացիորեն չեն վստահում: Բացի այդ, ո՞վ գիտե՝ 20-25 տարի հետո, ո՞վ է լինելու իշխանություն, և ներկայիս պարտադիր կուտակայինի ներդրողները, ո՞ր երկրում կգտնվեն և ի՞նչ պատասխանատվություն կստանձնեն։
Հարկ է նաև նշել, որ կենսաթոշակային բարեփոխումների համար հանրային աջակցություն և կարծիք ստանալու համար երբեմն երկրները դիմում են հանրաքվեի կամ պլեբիսցիտի օգնությանը: Օրինակ՝ 1996 թվականին Նոր Զելանդիայում նոր ձևավորված կոալիցիոն կառավարությունը ներկայացրեց պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգի բարեփոխումների փաթեթը, որը 1997 թվականին դրվեց հանրաքվեի: Հանրաքվեի մասնակիցների 91.8 տոկոսը քվեարկեց դեմ, միայն 8.8 տոկոսը՝ կողմ: Արդյունքում՝ նորզելանդացիները մերժեցին պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգը չնայած նրան, որ մեկ տարի առաջ ընտրել էին այդ նույն իշխանությանը։
Պարտադիր կուտակային համակարգի ռիսկայնությունը կախված է քաղաքական և տնտեսական տատանումներից։ Օրինակ՝ արժեթղթերի շուկայի ճգնաժամերը պարբերաբար են լինում, և դրանք չեն կարող զսպել իշխանությունները, անկախ նրանից թե ընտրությունների ժամանակ որքան քվե են ստացել։ Աշխարհում կան բազմաթիվ օրինակներ, որ նույնիսկ զարգացած և ֆինանսական կայունություն ունեցող երկրներում սնանկանում են մասնավոր կենսաթոշակային ֆոնդեր՝ աղքատ ծերության դատապարտելով հազարավոր մարդկանց։ Ֆինանսական ռիսկերը չափազանց մեծ են, իսկ կորուստները՝ անխուսափելի։
Հայաստանում վերջին տասնամյակների ընթացքում տեղի են ունեցել այնպիսի իրադարձություններ, ինչպիսիք են Արցախյան շարժումը և 2020 թվականի պատերազմը, Սպիտակի երկրաշարժը, Խորհրդային Միությանը փլուզումը, դրամի ներմուծումը, դրամի պարբերական կտրուկ արժեզրկումները, ներքին քաղաքական և տնտեսական ցնցումները։ Միաժամանակ Եվրոպայում ազգային դրամները փոխարինվեցին եվրոյով, միավորվեցին և բաժանվեցին երկրներ, փոխվեց միգրացիոն ռեժիմը, ավարտվեց «սառը» պատերազմը, եղան մայրցամաքի վրա ազդող քաղաքացիական պատերազմներ։ Ներկայումս էլ շարունակվում է ռուս-ուկրաինական հակամարտությունը, նոր ռազմաքաղաքական բևեռներ են առաջանում և այլն։
Հետևաբար, մի քանի տասնամյակի ժամանակահատվածը շատ երկար է և ռիսկային նմանատիպ ծրագրերի իրականացման համար, որտեղ ներքին ռիսկերին գումարվում են նաև տարածաշրջանային և համաշխարհային ռիսկերը։
Առկա խնդիրների վերաբերյալ տեղեկացված լինելու համար առաջարկում եմ ծանոթանալ ՀՅԴ Բյուրոյի տնտեսական հետազոտությունների գրասենյակի «ՄԻՖԵՐ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ԿՈՒՏԱԿԱՅԻՆ ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՄԱՍԻՆ» թիվ 6 վերլուծությանը https://bit.ly/2J8FHh4» ։
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
10/07/2024 12:08
Աբովյանը 61 տարեկան է. Ծառուկյանն ասում է՝ այն իր ամենասիրելի քաղաքն է
Տեսադարան
09/02/2024 10:55
Սեպտեմբերի 2-ը Արցախի Հանրապետության հռչակման օրն է
Մամուլ
- 11/22/2024 08:19 3 միլիոն դրամը փող չԷ՞․ «Հրապարակ»
- 11/22/2024 08:16 Անկախ աուդիտը, կարծես թե, անկախ է. ՔՊ նվիրատուները տուգանվում են. «Ժողովուրդ»
- 11/22/2024 08:13 Ով կփոխարինի Դավիթ Խուդաթյանին․ «Հրապարակ»
- 11/22/2024 08:09 Հովիկ Աղազարյանը անհարմար դրության մեջ է դրել Նիկոլ Փաշինյանին. «Ժողովուրդ»
- 11/22/2024 08:07 Ժամկետ խախտող նախարարը կպատժվի՞․ «Հրապարակ»
- 11/22/2024 08:04 Ում է բաժին հասնելու Զեյնալյանի պաշտոնը․ «Հրապարակ»
- 11/22/2024 08:01 Սեւանա լճի անտառտնկարկների մաքրման աշխատանքները ձախողվել են. «Ժողովուրդ»
Գործ #
09/21/2024 14:53
«Արմավիր» ՔԿՀ-ում կալանավորին տևական ժամանակ խոշտանգել, ապա՝ սպանել են՝ «կանոններ» չպահելու, այդ թվում՝ գիշերն անկողնում միզելու համար, ՔԿՀ -ում նույն խցում են պահել սպանվածի որդուն ու հորը սպանողին
03/06/2023 21:01
Արյունոտ օղակն ամբողջական չէ առ այսօր. Ինչ կապ ուներ Յուզբաշյանի սպանությունը Ղանդիլյանի սպանության հետ
06/17/2022 17:36
Նոտարի աշխատասենյակից հափշտակվել է կնիքը ու աշխատասենյակը հրկիզվել՝ ԵԿՄ Էրեբունու տարածքային բաժանմունքի նախագահ Մանվել Բատիկյանի քավորությամբ. Խարդախությունների մի ամբողջ կծիկի հետքերով
07/20/2020 20:31
Վանաձորում սպանվել է հայտնի ֆիզիկոս Մնացականյանը. Սպանության առիթը՝ 1000 դրամ
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 09/27/2024 20:29 Միջպետական սահմանների՝ աշխարհագրական առումով ճշգրտման հարցերը գործադիր իշխանության իրավասության տիրույթում են. հրապարակվել է ՍԴ որոշումը
- 09/02/2024 15:38 Հրատապ. Հրապարակվել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև պետական սահմանի սահմանազատման և սահմանային անվտանգության հարցերով հանձնաժողովների համատեղ գործունեության մասին կանոնակարգը
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
Հարցազրույց
- 10/22/2024 20:14 Միշտ ամեն բան ուշացած ենք անում, փոխանակ՝ նույն պահին հակադարձենք․․․
- 10/13/2024 20:44 Որևէ մեկը Անկախության մասին հռչակագիրը այլաբանորեն չէր դիտարկի իբրև իր զավակին խժռող ծնողի, եթե չլիներ Երկիրը խժռելու պատրաստ թշնամու սպառնալիքը
- 10/11/2024 18:53 Ոչ թե ազարբայջանցիները, այլ մենք՝ հայերս ունենք վերադարձի խնդիր ՝ Շահումյանից ու Գետաշենից մինչև Արցախ․․․
- 10/03/2024 12:57 Տարածաշրջանի վրա ազդեցություն ունեցող երկրները պետք է ավելացնեն ճնշումն Ադրբեջանի վրա. Դավիթ Վարդանյան
Մեկնաբանություն
- 11/22/2024 12:15 Ադրբեջանը միջազգային հանրության աչքի առաջ չի խորշում պետական հիմնադրամի գումարներով միջոցառում կազմակերպել, որով ակնհայտ տարածքային հավակնություններ է ներկայացնում Երեւանի նկատմամբ . Հայրապետյան
- 11/21/2024 15:05 Հիմա նստած մտածում եմ․ լավ, բա Վահեին ինչի՞ հանեցիք գործից. Արսեն Բաբայան
- 11/21/2024 14:49 Երեք օրվա ընթացքում Ֆրանցիսկոս Պապին երկու անգամ ողջունելու հնարավորությամբ ինձ իսկապես օրհնված եմ զգում. Աննա Հակոբյան
- 11/21/2024 14:22 Ի՞նչ է անելու Թրամփը հայ-ադրբեջանական բանակցությունների փաթեթի հետ. Սարգսյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 11/21/2024 21:51 Արմավիրի մարզում տեսախցիկն արձանագրել է «BMW»-ի և ջերմաքարշ գնացքի բախումը. քննչական բաժինն ու ոստիկանությունն էլ պարզել են մահացածի ինքնությունը
- 11/21/2024 21:29 Վարորդը մահացել է, ուղևորները տեղափոխվել են հիվանդանոց
- 11/21/2024 12:58 Ավտոմեքենան բախվել է ջերմաքարշին. հայտնաբերել է այրված դի
- 11/21/2024 11:56 Փրկարարները ձիուն դուրս են բերել արգելափակումից
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 11/21/2024 18:51 Նորվեգիայի թագաժառանգ արքայադստեր որդուն ձերբակալել են բռնաբարության մեղադրանքով
- 11/21/2024 17:22 Ասեղի պատճառով տղամարդու դեմքը մի քանի անգամով այտուցվել է
- 11/20/2024 23:11 Նյարդաբանը պատմել է մենության վտանգի մասին
- 11/20/2024 17:40 Կինը դպրոցական տղային դուրս է բերել սառցակալած գետից
Հետաքրքիր է իմանալ
- 11/20/2024 18:20 Կինը 9-ամյա տղային թողել է անտառում ու թաքցրել նրա հետքերը
- 11/19/2024 18:36 Մոսկվայի մարզում փոքրիկը ծնվել է ատամներով
- 11/15/2024 18:18 2024-ի ամենատարածված գաղտնաբառերի վարկանիշային ցանկը. այն կրկին գլխավորել է «123456»-ը
- 11/08/2024 17:20 Կայսերական պինգվինը 3400 կիլոմետր է անցել ու հասել Ասվտրալիա կերի հետևից