Փաստ ինֆո

«Ադրբեջանը բազմիցս հայտարարել է, որ Զանգեզուրի միջանցք կոչված տարածքով մի քանի տեսակի ստրուկտուրաներ են կառուցվելու, այդ թվում նաև՝ նախատեսվում է գազատար խողովակաշարերի կառուցում։ Ես հայտարարել եմ, որ Ադրբեջանի կողմից օկուպացված Արցախի տարածքներում դրանց կառուցումն, արդեն, սկսվել է »,- «Փաստինֆո» լրատվականի հետ զրույցում ասում է միջազգային անվտանգային հարցերով մասնագետ Արմեն Մանվելյանը։

Նրա արձանագրմամբ՝ խողովակաշարերի կառուցումը դեռևս չի մտել Հայաստանի տարածք, ավելին՝ դժվար է ասել այն երբեւէ կմտնի, թե ոչ։ Մի բան, սակայն, ակնհայտ է՝ սա ոչ մի կերպ չի բխում հայկական կողմի շահերից։ Այն խոսակցությունները, թե Հայաստանի տարածքով անցնելիք ադրբեջանական խողովակաշարերը գումարներ են բերելու հայկական բյուջե, սրանք, ըստ Արմեն Մանվելյանի, այսպես ասած, աղքատների համար մշակված տեքստեր են։

«Համեմատության համար ասեմ՝ գերհզոր Բաքու – Ջեյհան խողովակաշարը, որ անցնում է Վրաստանի տարածքով, այդ երկրին բերում է տարեկան 50 մլն. դոլար գումարի եկամուտ։ Չմոռանամ ասեմ, որ սա, մինչև անգամ, գերագնահատված գումար է, ինչը Հայաստանի բյուջեի համար եղանակ չփոխող ինչ – որ բան է լինելու»,- ասում է անվտանգային հարցերով մասնագետը և հավելում՝ պարզ է, որ, այսպես կոչված, Զանգեզուրի միջանցքով անցնելիք գազամուղը Բաքու – Ջեյհանի ծավալները չի ունենալու և, բնականաբար, վերոհիշյալ գումարի կեսն, անգամ, չի բերելու հայաստանյան բյուջե։

Արմեն Մանվելյանը նկատում է՝ այսպիսի ավանտյուրայի, անկասկած, օրվա իշխանությունները կգնան, այսպիսով, հերթական ծառայությունը մատուցելու համար թուրք – ադրբեջանական տանդեմին, ևս մեկ անգամ կրկնելով, որ Զանգեզուրյան միջանցք կոչվածի գաղափարն, առհասարակ, վտանգավոր և հակահայկական երևույթ է՝ ոչ մի կերպ չբխող Հայաստանի Հանրապետության շահերից։ Եթե Հայաստանում ազգային իշխանություն լիներ, ապա, ըստ բանախոսի, այդ թեման, ընդհանրապես, քննարկման առարկա չէր կարող դառնար։

Հարցին՝ ինչո՞վ նոր կառուցվող գազամուղը կարող է վնասել Հայաստանի ռազմավարական դաշնակից Ռուսաստանի էներգետիկ շահերին, Արմեն Մանվելյանը նկատում է՝ սա, ինքն իրենով, ոչ միայն հակահայկական, այլ նաև՝ ընդգծված հակառուսական պրոյեկտ է, որ, անկասկած, հարվածելու է ռուսական տնտեսական շահերին, սակայն, ինչպես եվրոպական վերջին սահմանափակումները՝ՌԴ-ի նկատմամբ, սա նույնպես, Ռուսաստանի Դաշնությունը կփորձի օգտագործել սեփական շահերի տեսանկյունից.«Ամեն դեպքում, Ադրբեջանն իր ունեցած գազի ծավալներով չի կարող մրցակից դառնալ ռուսաստանյան էներգետիկ ռեսուրսների ծավալներին։ Նա չի կարող համարժեք տեղ զբաղեցնել կամ, ինչ-որ տեղ, փոխարինել Եվրոպական շուկայում ռուսական գազի ծավալների պաշարները։ Այլ բան է, որ ուկրաինական ռազմական գործողություների ֆոնին, կրճատված ռուսական գազի այլընտրանքը չափազանց քիչ է, և այդ պաշարները Եվրոպայում անհապաղ լրացնելու անհրաժեշտություն է առաջացել։ Հետևաբար, վերոհիշյալ նոր գազամուղի արագ գործարկումը օդի պես կարևոր է դարձել հավաքական Եվրոպայի համար։ Հենց սա է պատճառը, որ Եվրոպան այդքան շահագրգռված է, որպեսզի այն, օր առաջ, իրականություն դառնա։ Եթե Հայաստանն էլ այդքան խելք չունենա և միանա պրոեվրոպական այս գործարքին, ապա սա լուրջ հետևանքներ է ունենալու մեր պետության համար»,- ասում է միջազգային անվտանգային հարցերով մասնագետը։

Հարցին՝ ի՞նչ կանի Ռուսաստանի Դաշնությունը, կանխելու իր երկրի էներգետիկ համակարգին հասցվող հերթական հարվածը, Արմեն Մանվելյանը պատասխանում է՝ պետք է նկատել, որ հավաքական Արևմուտքի ողջ ջանքերը՝ վնասելու Ռուսաստանի Դաշնության էներգետիկ ոլորտին, առայժմ հակառակ էֆեկտն է ունենում։ Համենայն դեպս, կարճաժամկետ միջակայքում ի օգուտ ՌԴ-ի էֆեկտը նկատելիորեն մեծ է։ ՌԴ-ն, իր կողմից գազի և նավթի գներն աննախադեպ կերպով բարձրացնելով, առայժմ դեռևս միայն գերշահույթներ է ապահովում իր համար։ Թե ի՞նչ զարգացումներ կլինեն երկարաժամկետ միջակայքում, դժվար է ասել, սակայն այն, որ ադրբեջանական նոր կառուցվող գազամուղի պարագայում, Ռուսաստանի Դաշնությունը կգտնի իրավիճակից իր օգտին դուրս գալու տարբերակները, սա, գրեթե, կասկածից վեր է»։

Ամփոփելով զրույցը Արմեն Մանվելյանը նշում է՝ Հայաստանն, ամեն գնով, պետք է խուսափի՝ հայտնվել էներգետիկ շահերի բախման այս կիզակետում, հատկապես այս ժամանակահատվածում, երբ հավաքական Արևմուտքը ուկրաինական դեպքերի ֆոնին, տնտեսական էներգետիկ բնույթի պայքարի է ելել Ռուսաստանի Դաշնության դեմ, իսկ ՌԴ-ն համարվում է Հայաստանի, կարելի է ասել, միակ իրական ռազմավարական դաշնակիցն ու բարեկամը։

Աղբյուր` Փաստինֆո