Փաստ ինֆո

ԲԴԽ-ն վերանայող ատյան չի, ուստի «նյութական կամ դատավարական իրավունքի խախտում» արձանագրելու համար պիտի ելնի ո՛չ թե այն հարցից, թե արդյոք դատավորը ճիշտ է թե սխալ, այլ այն հարցից, թե դատավորի մեկնաբանությունը «կյանքի իրավունք» ունի թե ոչ։ Այս մասին ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է իրավապաշտպան Ռուբեն Մելիքյանը՝ մտահոգություն հայտնելով, որ դատավոր Արտուշ Գաբրիելյանը, կարծես թե, կարող է ենթարկվել անարդար տույժի։ 

«ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ
(առավելապես՝ իրավաբանների համար)

Մշտապես հետևում եմ կարգապահական վարույթներով Բարձրագույն դատական խորհրդի նիստերին, և ահա դիտեցի մի շատ «տարօրինակ» նիստ, և ցանկանում եմ կիսվել որոշ դատողություններով, քանի որ հարցը հանրային հնչեղություն չի ստացել։

Նախ, նշեմ, որ դատավորը հանրային ընկալման մեջ, մեղմ ասած, հայտնի չէ որպես դատական իշխանության անկախության ու հեղինակության գաղափարի նվիրյալ։ Ավելին, ես նրա դահլիճում ունեմ երկար տևող մեկ նիստ, և իմ մի քանի սկզբունքային միջնորդություններ այդ դատավորը մերժել է։ Ուստի «դրական էմոցիաներ» ունենալու առանձնապես լուրջ պատճառներ չունեմ։
Այնուհանդերձ, որոշեցի անդրադառնալ, քանի որ խնդիրը, կարծում եմ, հետաքրքիր նրբություններ ունի, և կարծես թե դատավորը կարող է անարդար տույժի ենթարկվել։

Գլխավոր դատախազի տեղակալի դիմումի հիման վրա հարուցված վարույթով դատավորին նախարարը մեղադրում է կալանքի միջնորդությունը ապօրինի մերժելու համար։ Մերժումը եղել է «հիմնավոր կասկածի» բացակայության հիմքով՝ այն պայմաններում, երբ անձը մեղադրվել է «պահեստարան մուտք գործելով» գողության համար, սակայն գողության զգալի չափի մասին (առնվազն 5000 դրամ) որևէ հիմնավորում դատարանին չի ներակայացվել։

Ի՞նչ է ասում «մեղադրանքի կողմը»։ Ասում է՝ օրենք է փոխվել, իսկ Դուք, դատավոր, կիրառել եք հին օրենքը։ Ասում է՝ նոր օրենքով այնպես է ձևակերպված, որ պահեստարան մուտք գործելով գողության համար այլևս պետք չի ունենալ «զգալի չափ»։ Կարող է լինել նույնիսկ 1000 դրամ։

Ի՞նչ է ասում դատավորը։ Նախ, ցավոք, նա իր դիրքորոշումը ԲԴԽ-ի առջև բանավոր չներկայացրեց, այլ հղում կատարեց գրավոր ներկայացված բացատրությանը։ Ուստի դատավորի դիրքորոշման մասին կարելի է կռահել միայն նախարարի ներկայացուցչի հնչեցրած հակափաստարկներից։

Նախ, դատավորն ասում է՝ լավ էլ իմացել եմ, որ օրենք է փոխվել։ Ուղղակի իմ մեկնաբանությունն այն է, որ անգամ նոր օրենքի ներքո՝ «պահեստարսն մուտք գործելով» գողության համար զգալի չափը (5000+) պարտադիր է։ Ասում է՝ ես այդպես եմ օրենքը մեկնաբանել (ցավոք, պարզ չեղավ՝ ինչու):

Ահա այստեղ է, որ պետք է խոսեմ «օրենքի ողջամիտ մեկնաբանության» կոնցեպտի մասին։ Այն նշանակում է, որ քանզի ԲԴԽ-ն վերանայող ատյան չի, ուստի «նյութական կամ դատավարական իրավունքի խախտում» արձանագրելու համար պիտի ելնի ո՛չ թե այն հարցից, թե արդյոք դատավորը ճիշտ է թե սխալ, այլ այն հարցից, թե դատավորի մեկնաբանությունը «կյանքի իրավունք» ունի թե ոչ։
Հիմա ըստ էության։ Նախարարի ներկայացուցչի հետ համաձայն եմ. օրենքի այն մեկնաբանությունը, թե այս դեպքում զգալի չափ պետք չէր, ճիշտ է թե՛ օրենքի տեքստով («տեքստուալիզմի» ներքո) և թե՛ համատեքստով («օրիգինալիզմի» ներքո)։ Բայց ախր դատավորը այլ կերպ է մեկնաբանել, ու դա այն պայմաններում, երբ դեռ չկա վճռաբեկ դատարան նախադեպ։

Ավելին, ըստ իս, վճռական է այն փաստը, որ կալանքի միջնորդության մեջ քննիչը ՈՒՂԻՂ ՄԱՏՆԱՆՇԵԼ Է գողությունը զգալի չափով կատարած լինելու հանգամանքը, բայց որևէ փաստական տվյալով այդ պնդումը չի հիմնավորել։
Բա այս պայմաններում դատավորը իրավունք չունե՞ր օրենքը մեկնաբանելիս հաշվի առնել քննիչի այդ դիրքորոշումը՝ այն, որ «զգալի չափը» պարտադիր հատկանիշ է։ Բա ինքնին այդ փաստարկով մեկնաբանությունը կարո՞ղ է դիտվել «օրենքի ողջամիտ մեկնաբանության» կոնցեպտից դուրս։ Կարծում եմ՝ դատավորն իրավունք ուներ այդպես մտածել, և այս պայմաններում նրան պատժելը կլինի խիստ անարդար։

Սպասենք որոշման հրապարակմանը»,- գրել է Մելիքյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո