Փաստ ինֆո

Արցախի Մարտակերտի շրջանի Կիչան գյուղի բնակիչների հիմնական զբաղմունքը տասնամյակներ շարունակ անասնապահությունն էր, որի հնարավորությունները 44-օրյա պատերազմից հետո գրեթե զրոյացել են։ Ադրբեջանական ագրեսիայի հետևանքով Կիչանը ոչ միայն սահմանամերձ է դարձել, այլև կորցրել է արոտավայրերի ու վարելահողերի զգալի մասը։

Գյուղում կով չի էլ մնացել։ 35 գլուխ խոշոր եղջերավոր անասուն հազիվ լինի։ Մարդիկ ստիպված վաճառել են։ Ի՞նչ անեին, տարբերակ չկա պահելու։ 300-400 հազարանոց կովն անցնում էր թուրքի կողմն ու կորչում։ 2021թ․ հունվարի դրությամբ 121 գլուխ կով կար գյուղում՝ դեռ հորթերը չհաշված»,-«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասում է Կիչանի գյուղապետ Արտո Հակոբյանը։

Շուրջ 15 հա արոտատեղի, ինչպես գյուղապետն է ասում, ամբողջությամբ թշնամու հսկողության տակ է, մնացածներն էլ՝ ուղիղ նշանառության տակ։ Անգամ հովվի հսկողությամբ անասուններին արոտ տանելը վտանգավոր է։ Հակոբյանն ասում է՝ ոչ մի երաշխիք չկա, որ կովը չի վազելու ու անցնի սահմանագծի մյուս կողմը, որտեղից էլ հետ չի բերվելու։

Ստեղծված իրավիճակում իրենց ապրուստը հոգալու համար գյուղացիները տնամերձ փոքր հողակտորներն են փորձում մշակել, բերքատվությունն էլ անհամեմատ ցածր է։

Վարելահողերը, որտեղ նախքան պատերազմը կիչանցիները ցորեն ու գարի էին մշակում, հիմա սահմանային են դարձել։
«Մոտ 13 հա վարելահող ընդհանրապես չենք մշակել։ Սահմանին շատ մոտ է։ Դաշտերի որ մասը մի քիչ հեռու է սահմանից, աշնանացան արել ենք, բայց էն դեպքերից հետո, որ Մարտակերտում ադրբեջանցիները կրակեցին ու տրակտորիստին սպանեցին, դաշտերում աշխատող գյուղացիների ուղղությամբ քանի անգամ կրակեցին, էլ ոչ մի տրակտորիստ չի ուզում դաշտ մտնել»,-ասում է Հակոբյանը։

Անցած տարի կիչանցիները մի կերպ են կարողացել ցանած բերքը հնձել․ այս տարի, գյուղապետի խոսքով, գրեթե գարնանացան չի արվել։
Սոցիալական ու անվտանգային խնդիրները բազմաթիվ են ու միահյուսված ինչպես Արցախի ու Հայաստանի սահմանամերձ դարձած մյուս բնակավայրերում, այնպես էլ Կիչանում։

«Մեր պատշգամբում նստած՝ տեսնում եմ ադրբեջանցիների շարժը»,-ասում է գյուղապետը։

Այստեղ վտանգված են նաեւ դպրոցականները. Հատկապես հարևան Կիլիկիա թաղամասից Կիչան՝ սովորելու եկող աշակերտները։ Մոտ 30 աշակերտ ամեն առավոտ մայրուղով մեկ կիլոմետր ճանապարհ է անցնում, որ հասնի դպրոց։

«Մի քանի անգամ հարցը բարձրացրել եմ, ասել եմ՝ մեքենա տրամադրեք, որ էդ երեխաները ոտքով էդ ճանապարհով ստիպված չլինեն գալ։

Շատ վտանգավոր է հատկապես առավոտյան ժամին, երբ դեպի Դրմբոն, Մարտակերտ ու մյուս բնակավայրեր մարդիկ մեքենաներով աշխատանքի են շտապում, երեխաներն էլ էդ նույն ճանապարհով նույն ժամին դասի են գալիս»,-ասում է Արտո Հակոբյանը։

Գյուղապետն ասում է՝ եթե երեխաներին տեղափոխելու համար գոնե մեքենա գտնվի, այդ երեխաների ծնողներն էլ մի քիչ հանգիստ կլինեն։

Աղբյուր` Փաստինֆո