Փաստ ինֆո

ՀՀ իշխանությունների վարած քաղաքականության ու կայացրած որոշումների հետեւանքով տեղահանված արցախցիները Հայաստանում անտերության են մատնվել։

Արցախահայությանն օգնելու պատճառաբանությամբ համայն հայության «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամին հանգանակած գումարները ՀՀ կառավարություն փոխանցած իշխանությունները, պարզվում է, չգիտեն, թե իրականում տեղահանված քանի արցախցի կա այսօր Հայաստանում։

«Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունն ի սկզբանե այստեղ ապրող արցախցիների թվի վերաբերյալ վիճակագրություն չի վարել, ուստի ես չեմ տիրապետում այդ թվին»,- «Փաստինֆո»-ի հարցին ի պատասխան ասել է աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարի մամուլի քարտուղար Զարուհի Մանուչարյանը։

Նկատենք, որ, արցախցիների համար նախատեսված, այսպես կոչված, սոցիալական ծրագրերն իրականացվում են, համենայն դեպս պետք է իրականացվեն այս նախարարության միջոցով ու առնվազն տարօրինակ է, թե ինչպես են ծրագրեր իրականացնում արցախցիների համար, եթե չգիտեն, թե որքան արցախցի կա։

Տնից, տեղից զրկված մեր հայրենակիցները շարունակաբար բողոքի ակցիաներ են իրականացնում՝ նշելով, որ միայնակ են մնացել իրենց խնդիրների հետ, նվազել է տրամադրվող սոցիալական օգնությունը, չունեն տուն։

Մամուլի խոսնակի փոխանցմամբ՝ այս պահին արցախցիների համար ֆինանսական աջակցության միայն մեկ ծրագիր ունենք, որը հունվար և փետրվար ամիսների համար է։ «Դա ուղիղ ֆինանսական աջակցության ծրագիր է Արցախից տեղահանված կամ անշարժ գույքը կորցրած արցախցիների համար։ Ծրագրի շրջանակում անչափահասներին և 1-ին կամ 2-րդ խմբի հաշմանդամություն ունեցող մարդկանց ամսական 40.000 դրամ է տրամադրվում, իսկ մյուս բոլոր քաղաքացիներին, անկախ տարիքից և սեռից, ամսական 20.000 դրամ աջակցություն է տրամադրվում»,- «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց Զարուհի Մանուչարյանը։ «Փաստինֆո»-ն հետաքրքրվեց, թե արցախցիները բողոքում են, որ 4 ամիս ստացել են 25.000 դրամ աջակցություն, այժմ ստանում են 20.000 դրամ, ինչո՞վ է պայմանավորված այս փոփոխությունը, մամուլի քարտուղարը պատասխանեց, որ աջակցության ծրագրերով նախատեսված գումարի չափը փոքրանում է։

«Սկզբում եղել է 300.000, հետո 250.000 աջակցության միանվագ ծրագիր։ Տարբեր չափերի գումարային աջակցություն ենք տրամադրել։ Ըստ կարիքի են դրանք արվում։ Ծրագրերը զուտ ֆինանսականից անցում են կատարում դեպի ավելի կայուն զարգացման ծրագրերի, այսինքն՝ սկզբում ֆինանսավորվում էր որպես հենց առաջին արձագանք։ Առաջին արձագանքը պետք է լիներ ավելի մեծ չափով, հիմա այս ընթացիկ ծրագրերով՝ աշխատանքի ապահովման ծրագրերով և մյուսներով, իրավիճակը փորձում ենք ավելի կայունացնել ու դրանով պայմանավորված նաև գումարի չափը փոփոխվում է։ Այս պահին 20-ից ավելի ծրագիր է արդեն իրականացվել մեկը մյուսին հաջորդելով»,-ասել է խոսնակը։

Իսկ այն դիտարկմանը, թե տեղահանված արցախցիները դժգոհում են, որ ներգրավված չեն որոշակի ծրագրերում, նրանք պահանջում են ծրագրերում ներգրավվածություն, խոսնակն ասաց, որ նախարարությունն իրականացրել է զբաղվածության ապահովվման 2 ծրագիր, ու այդ ծրագրերը եղել են կարճաժամկետ, ծրագրերից մեկը եղել է եռամսյա վճարովի ծրագիր։ Նաեւ արցախցիներին հնարավորություն են տվել միանալ տարբեր հասարակական աշխատանքների, օրինակ՝ կանաչապատման։

Սակայն շահառուների թիվ կրկին նախարարությունը չի տիրապետում։

«Կդժվարանամ որևէ թիվ ասել, բայց խոսքը մի քանի 100 արցախցիների մասին է, այնպես չէ որ փոքր շահառուների թվի մասին է»,- ասաց Մանուչարյանը։

Ինչու են սոցիալական ծրագրերը փոխվել, երբ բազմաթիվ տեղահանված արցախցիներ այսօր մնալու տեղ չունեն անգամ. Իրենց բնակավայրերը՝ տունն ու ունեցվածքը հանձնվել են ադրբեջանցիներին ու փախստական դարձած Հայաստանում զրկվել են ամեն ինչից։ Ծրագրերն արդյոք կշարունակվեն՝ նախարարության ներկայացուցիչը պատասխան չունի. «Կդժվարանամ ասել շարունակություն կլինի թե՞ ոչ, կամ ինչ ֆորմատով է լինելու»,-պատասխանեց Զարուհի Մանուչարյանը։

«Փաստինֆո»-ն փորձեց Միգրացիոն կենտրոնից պարզել, թե արդյոք իրենք տիրապետում են տվյալների, թե քանի արցախցի է տեղահանվել։

«Միգրացիոն ծառայությունը հաշվառել է արցախցիներին պատերազմի օրվանից սկսած և մենք տիրապետում ենք այն թվին, թե քանի տեղահանված անձ է եղել։ Խոսքը 95 հազարի մասին է, բայց վերադարձի տվյալները մենք չենք ֆիքսել, ուստի չգիտենք, թե որքան արցախցի է այս պահին գտնվում ՀՀ-ում։ Քանի որ իրենք փախստականներ չեն, հետևաբար Միգրացիոն ծառայության լիազորությունների տիրույթից դուրս են գալիս, ժամանակավոր հաշվառման պարագայում չեն տարբերվում ՀՀ քաղաքացուց և այս տարբերակով քանակ հաշվելը հնարավոր չէ։ Ինչպես ՀՀ քաղաքացին, այնպես էլ Արցախի քաղաքացին նույն իրավունքներն ու պարտականություններով են օժտված Հայաստանի Հանրապետության տարածքում», - «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց Միգրացիոն կենտրոնի հանրային կապերի պատասխանատու Նելլի Դավթյանը։

Ի դեպ, թեեւ վերջինս նշում է, թե նրանք նույն իրավունքներն ու պարտականությունները ունեն, սակայն արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ նրանց թույլ չտրվեց մասնակցել քվեարկությանը՝ պատճառաբանելով հենց նրանց տեղահանված լինելը։

Փաստորեն՝ մարդիկ բռնի տեղահանվել են, սակայն նրանց փախստականի կարգավիճակ չի տրվել, նրանց սոցիալական խնդիրները լուծելու համար նաեւ համահայկական հանգանակություն է կատարվել, սակայն իշխանություններն անգամ չգիտեն քանի տեղահանված կա, որոնց պետք է օգնություն ցուցաբերեն, քանիսն են անտուն ու վարձով մնում, քանիսն են բարեկամների հոգածության տակ։ Ասում են ունեն ՀՀ քաղաքացու բոլոր իրավունքները,բայց պարզվում է քաղաքացու ամենակարեւոր իրավունքը՝ ընտրելու, որի միջոցով մասնակցում են երկրի կառավարմանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո