Փաստ ինֆո

«Իմ գրքի թեմատիկան շատերի համար անսպասելի էր», - «Փաստինֆո» -ի եթերում պատմել է Սեւծովյան-կասպիական տարածաշրջանի ինստիտուտի աշխատակից, գրող եւ լրագրող Վալերի Օլյունինան: «Սև ձկներ. Ուդիների ակաֆիստը» գրքի շնորհանդեսը «Անի» հյուրանոցում տեղի ունեցավ մեծ հաջողությամբ։ Գիրքը, սկզբունքորեն, ոչ միայն ուդիների մասին է, այլ նրանց ճակատագիրը գտնվում է ուշադրության կենտրոնում: Առաջին հերթին փորձ արեցի պաշտպանել Արցախի մշակութային ժառանգությունը։ Խնդիրները շատ էին դրված։ Գրքի իրադարձությունները զարգանում են 2020թ. պատերազմի ֆոնին. տաճարների ավերումներ, մարդկանց սպանություններ, Ստեփանակերտի ծննդատների ռմբակոծություններ։ Եվ իրադարձությունների, փաստերի այդ խառնաճարակի մեջ անցնում են կենդանի մարդկանց ճակատագրեր, որոնք այդ ամենի մեջ դեսուդեն են նետվում։  Գրքում հոգեհարազատ բան կգտնի և սերբը, և ռուսը, ով նույնպես տառապել է՝ լինելով քրիստոնեական էության կրողը։ Գիրքը գրվել է մշակույթների սահմանագծին, իսկ «սեւ ձկները»՝ ածխացած քրիստոնեության խորհրդանիշն է»։

«Ես Ուկրաինայում էի պատերազմից կես տարի առաջ, և խորը լարվածություն էի զգում,- հիշում է Վ. Օլյունինան։ - Զգացում էր, որ մեզ մեծ ողբերգություններ են սպասվում։ Այս աշխարհաքաղաքական պատերազմում մարդիկ կարծես իրենց մասնագիտացումն են գտել։ 2020թ. պատերազմից հետո Արցախի գործոնից առանձին Դոնբասի գործոն գոյություն չունի։ Դոնբասում կռված կամավորները ժամանել են Արցախ։ Կան տղաներ, ովքեր կռվել են և Արցախում, և Դոնբասում։ Պետք չէ որևէ բան բացատրել։ Մարդիկ զգում են, որ սա մի պատերազմ է։ Թշնամիները նույնն են, և փառք Աստծո, որ հայրենասիրական ուժերը սկսել են դա հասկանալ»։

Խոսելով խաղաղապահ ինստիտուտի, մասնավորապես՝ Արցախում, լրագրողը նշել է Խորհրդային Միության փլուզման հետ կապված բազմաթիվ պատմական նմանություններ։ «Սուր է դրված ղեկավարության կողմից սխալ տեղեկացման հարցը,- հայտարարել է նա: - Մենք պետք է հասկանանք, թե ինչ է տեղի ունենում: Ինչ-որ մեկը լավ հաշվետու է լինում՝ ցանկանալով միավորներ հավաքել ղեկավարության աչքում, իսկ դրա պատճառով մարդիկ են ոչնչացվում։ Այդպես էր Չեչնիայում և Դաղստանում։ Ընդհանրապես, խաղաղապահությունը միշտ էլ շատ խոցելի ինստիտուտ է։ Մենք դա նկատել ենք նաև Բալկաններում, երբ հոլանդական խաղաղապահ զորակազմը չի պահել այն, ինչ իրեն վստահված է եղել, ինչը հանգեցրել է ողբերգության։

Արցախում խաղաղապահների հրամանատարական կազմի քաղաքական կամքը, ոգին ու որոշումները պետք է գործեն միասին։ Հնարավոր չէ ռուս զինվորին մոտիվացնել հերոսության, եթե նա սխալ կողմնորոշված է այս աշխարհաքաղաքական դաշտում։ 

Տեղեկատվական դաշտում առաջ են տանում դրականը։ Մենք տեսնում ենք, որ արցախցիներին, ընդհանուր առմամբ, ավելի հեշտ է դարձել ապրելը. խաղաղապահները կանգնած են խաղողի այգիներում, նվերներ են անում երեխաներին, բայց, միևնույն ժամանակ, Արցախում կյանքն այնքան էլ խաղաղ չէ։ Ադրբեջանցիները կրակում են Արցախի բնակիչների վրա՝ ինչպես կենդանի թիրախների վրա, իսկ ողբերգությունը միշտ գերակշռելու է լավին։ Գնդակահարությունները, հարձակումներն արդեն փորձում են ներկայացնել որպես Արցախի սովորական ֆոնը: Գողությունները համարվում են թեթե ինչ-որ սխալմունք, և այդ մասին փորձում են չխոսել, լռել, ինչը շատ տխուր զգացողություններ է ծնում»։

«Մեր թշնամիներն աշխատում են համակարգված և հետևողական։ Մենք տեսնում ենք, որ որոշումների կայացման կենտրոնը նրանց մոտ գործում է ներդաշնակ և միաժամանակ, օրինակ, ինչպես վերջերս եղավ Գարեգին Նժդեհի դեմ Ակցիայի ժամանակ,- նշել է Օլյունինան։ Հուսով եմ, որ մենք էլ կունենանք որոշման ընդունման միասնական կենտրոն, որն այժմ չկա։ Ավելի լավ կլիներ, որ հայկական երկպառակություն չլիներ։ Մասնավոր խանդը պետք է անցնի վերջին պլան։ Սա շատ կարեւոր պահ է։ Հակառակ դեպքում, թշնամիները կհաղթեն մեզ, խեղդամահ կանեն կատվի ձագերի պես»։

Աղբյուր` Փաստինֆո