Փաստ ինֆո

«Թուրքիայից ամեն ինչ սպասելի է, բառացիորեն ամեն ինչ։ Այնպես չէ, որ Թուրքիան հարմար պահի չի սպասում, հայերի նկատմամբ իր դարավոր պլաններն, ի վերջո, կյանքի կոչելու համար։ Ասեմ ավելին, նա պարզապես ամեն առիթ կօգտագործի՝ այստեղ նոր արյունահեղություն իրականացնելու համար», - «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասել է թուրքագետ Տիրան Լոքմագյոզյանը՝ պատասխանելով հարցին՝ ինչպիսի՞ վարքագիծ ակնկալել Թուրքիայից Հայաստանի արևմտյան սահմաններին, ռուս ուկրաինական հավանական ռազմական բախումների պարագայում։

«Այլ հարց է, որ հայ- թուրքական սահմանը պահում են ռուս սահմանապահները և այստեղ Թուրքիայի գործը բարդանում է, սակայն չմոռանանք, որ մենք մեր արևմտյան սահմաններին խոցելի հատված ունենք։ Մեր աքիլեսյան գարշապարն այդ հատվածում Նախիջևանի հետ սահմանն է, որն, իհարկե, ռուսական սահմանապահ զորքերի վերահսկողության ներքո չէ։ Այնպես որ, ռուս- ուկրաինական հավանական ռազմական բախումների պարագայում մեր հիմնական վտանգը հենց Նախիջևանի հետ սահմանի հատվածից է գալու»,- պարզաբանել է թուրքագետը։

«Այսքանով հանդերձ, եթե նկատել եք, Թուրքիայի հետ տխրահռչակ խաղաղասիրության կոչեր հնչեցնող կողմը բացառապես հայաստանյան իշխանությունն է։ Արևելյան սահմանից ամեն ժամ լսում ենք Ալիևի ռազմատենչ կոչերը, մեզ աշխարհի երեսից սրբելու նրա համառ ծրագրերի մասին, մյուս կողմից արևմտյան հարևան Թուրքիան առիթը բաց չի թողնում մեզ վրա մատ թափ տալու և տարատեսակ հոխորտանքներ հնչեցնելու համար։ Այսինքն, առնվազն հիմար պետք է լինել, չտեսնելու և չհասկանալու համար, որ ո՛չ Թուրքիան, ո՛չ Ադրբեջանը խաղաղության չեն ձգտում մեզ հետ։ Այդ այս իշխանություններն են, որ կարծեցյալ խաղաղասիրության հետևից ընկած, միտումնավոր կերպով մոլորեցնում են ժողովրդին։ Ավելի քան հստակ է՝ Թուրքիան, ի վերջո, իր հարցերն է ուզում լուծել Հայաստանի հետ, որից ավելի քան հարյուր տարի չի հրաժարվել, և հավանական է, որ այնտեղ կարծում են, թե այսօրվա հայաստանյան իշխանությունից ավելի հարմար առիթ նրանք այլևս չեն ունենալու»,- ասում է Տիրան Լոքմագյոզյանը։

Պատասխանելով հարցին, ի վերջո՝ ի՞նչ նպատակ են հետապնդում իշխանությունների այսօրինակ խաղաղասիրական նկրտումներն այն պարագայում, երբ մեր երկու թշնամի պետությունները համառորեն չեն դադարում իրենց ռազմատենչ և հոխորտալից տոնը, թուրքագետը նկատում է՝ սա Հայաստանը վերջնականապես կործանելու միտումնավոր ծրագիրն է։

Անդրադառնալով ռուս – ուկրաինական լարված հարաբերությունների ֆոնին, թուրքական դերակատարման թեմային, Տիրան Լոքմագյոզյանը նկատում է՝ Թուրքիան չի էլ թաքցնում, ավելին՝ արդեն մի քանի անգամ խոսել է այն մասին, որ ռուս ուկրաինական հավանական ռազմական բախումների պարագայում ինքը պաշտպանելու է Ուկրաինային. «Մեծ իմաստով նա Ուկրաինային արդեն իսկ ռազմական օգնություն է ցուցաբերում՝ զենք վաճառելով։ Մասնավորապես խոսքը Բայրաքթարների մասին է։ Բացի այդ, քանի որ Թուրքիան ՆԱՏՕ-ի անդամ է և համագործակցում է ԱՄՆ-ի հետ, այստեղ այլընտրանք լինել, ուղղակի, չի կարող։ Եթե ՆԱՏՕ-ն միջամտի ռուս -ուկրաինական խնդրին, Թուրքիան անպայման կմիանա ՆԱՏՕ-ին»,- ասում է թուրքագետը։

Ըստ նրա՝ Ռուսաստանի ամենամեծ խնդիրն ու վախը կայանում է նրանում, որ ՆԱՏՕ-ն կարող է Ուկրաինային ընդգրկել իր կազմի մեջ, ինչի իրականացման համար Ուկրաինան, իր հերթին, անում է հնարավոր ամեն բան. «Եթե սա տեղի ունենա, կստացվի, որ խնդիր ունենալով Ուկրաինայի հետ, Ռուսաստանն ուղղակիորեն ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրի հետ է առճակատվում, այսինքն, ողջ ՆԱՏՕ-ն այս պարագայում պայքարի դուրս կգա Ռուսաստանի Դաշնության դեմ։ Այնուամենայնիվ, հստակ է, որ, եթե հանկարծ, Ուկրաինայում բախումներ սկսվեն, ապա կարծում եմ, միակ տուժող կողմը հենց այդ երկիրն է լինելու, ինչպես նաև՝ այնտեղ ապրող ժողովուրդը։ Այնպես չէ, որ ԱՄՆ-ն ամբողջությամբ կմտնի ռազմական բախումների հորձանուտ։ Այլ կերպ ասած՝ Ռուսաստան – Ուկրաինա հավանական ռազմական բախումների արդյունքում կրկնվելու է այն նույն սցենարն, ինչ եղավ հարևան Վրաստանում՝ Ուկրաինան, անխուսափելիորեն, ջլատվելու և մասնատվելու է»,- ասում է թուրքագետը։

Հարցին՝ որքանո՞վ է մեծ հավանականությունը, որ ՆԱՏՕ-ն Ուկրաինային առաջիկայում կընդգրկի իր կազմի մեջ, Տիրան Լոքմագյոզյանը պատասխանում է՝ ոչ միայն Ուկրաինային, այլ նաև Վրաստանին ՆԱՏՕ-ի կազմ ընդգրկելու ցանկություն վաղուց կա, սակայն սրանք նուրբ հարցեր են, այնքանով, որքանով ՆԱՏՕ-ն դեռևս շարունակում է բծախնդրորեն ծանր ու թեթև անել Ռուսաստանի Դաշնության պլաններն ու հավանական քայլերը. «Սակայն Ուկրաինային և Վրաստանին իր կազմում չընդգրկելու հիմնական խնդիրը սա չէ։ Այստեղ էական դեր է խաղում արևմուտքի, մասնավորապես ԱՄՆ-ի ծրագիրը՝ Ռուսաստանին խեղճացնելու և ծնկի բերելու իր ծրագրում։ Այս ուղղությամբ ԱՄՆ-ն աշխատում է դեռևս Սովետական Միության փլուզումից ի վեր և այն, ինչ արդեն վաղուց կատարվում է աշխարհում՝ գունավոր հեղափոխությունների տեսքով, մեծ իմաստով, բոլորը միտված են հենց այս նպատակի իրականացմանը։ Այսինքն, արևմուտքի և ԱՄՆ-ի շահերին դեմ կանգնած պետություններն՝ ի դեմս Ռուսաստանի Դաշնության, Իրանի Իսլամական Հանրապետության և Չինաստանի, այդ թվում նաև՝ Աֆղանստանի դեպքերը, Հայաստանի, Վրաստանի և Ուկրաինայի հեղաշրջումները, ինչպես նաև՝ այն ինչ, փորձեցին անել Բելոռուսում և Ղազախստանում, բայց չստացվեց, այս բոլորն իրենց հիմքում Ռուսաստանի Դաշնության և նրա դաշնակից երկրների դիրքերը հիմնովին թուլացնելու նպատակ ունեն։ Չմոռանանք նաև Սիրիայի, Լիբիայի և Իրաքի մասին։ Սրանք բոլորն էլ Ռուսաստանի հետ սերտ հարաբերություններ ունեցող երկրներ են, որոնք այս կամ այն ժամանակահատվածներում, պայմանավորված այս կամ այն իրավիճակով, ակտիվ կամ պասիվ դեր են խաղում Ռուսաստանի դեմ ուղղված արևմուտքի ճնշումներին հակազդելու համար»,- ամփոփելով զրույցն, ասում է թուրքագետ Տիրան Լոքմագյոզյանը։

Աղբյուր` Փաստինֆո