Փաստ ինֆո

Կան գործեր, որ, երբ դատարանը քննարկում է՝ գնահատելով ողջամիտ կասկածը կամ կալանքի հիմքերը, դատարանների հասցեին քննադատություններ են սկսվում, թե դատարանը դուրս է եկել իր լիազորությունների շրջանակներից, չպետք է անդրադառնար, պետք չէ այսքան խորանար, դատարանն ըստ էության քննարկել է անձի մեղավորության հարցը։ Այս մասին ԱԺ-ում քննարկման ընթացքում ասաց Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Արման Հովհաննիսյանը։ 

Դատավորը նկատեց՝ վերջին տարիներին կալանքների հետ կապված միջնորդություններ ներկայացնելու պրակտիկան փոխվել է։ Գրեթե չենք տեսնում ոչ մեծ և միջին ծանրության հանցագործությունների դեպքում կալանավորման միջնորդությունների ներկայացում, ի տարբերություն նախորդ տարիների, ծանր հանցագործությունների դեպքում ևս չի ներկայացվում միջնորդություն, գրավի ինստիտուտն է զարգացել և այլն, ինչը պայմանավորված է նախադեպային իրավունքի զարգացմամբ, օրենսդրական փոփոխություններով, սակայն կան գործեր, որի պարագայում պատկերը հակառակն է։

«Տպավորություն է, որ գնում ենք ոչ թե ողջամիտ կասկածի տիրույթ, այլ՝ զուտ բավարար կասկած կամ ընդհանրապես կասկած, ինչի մասին վկայում է հենց հարուցված կարգապահական վարույթները, վերաքննիչ բողոքները, բողոքների բովանդակությունները, որ դատարանները չպետք է քննարկեն առաջադրված մեղադրանքի հիմնավորվածությունը և այլն։ Այո, ընդունում եմ, որ մեղադրանքի հիմնավորվածություն չպետք է քննարկվի, բայց լինում են դեպքեր, երբ դատարանը չի կարող ուղղակի չվերլուծի և գնահատականներ չտա այն առումով, երբ անձին առաջադրում են երեք մեղադրանք, բայց տեսնում ես, որ պետք է մեկ արարք որակի, ոչ թե՝ մեկ արարքի համար երեք արարքներ, ինչպե՞ս դատարանն աչք փակի և դա չգնահատի»,- նշեց Արման Հովհաննիսյանը՝ հավելելով, որ տպավորություն է, թե պետք է ավելի քիչ պատճառաբանես՝ անձը կալանավորվի, քան՝ շատ պատճառաբանես՝ չկալանավորվի։

Դատավորի դիտարկմամբ՝ ստեղծվել է մի այնպիսի պրակտիկա, որ դատարանները կալանավորման միջնորդությունները մերժելուց սկսում են գերպատճառաբանել դատական ակտը, մինչդեռ, պետք է անձին կալանավորելիս այդ պատճառաբանությունները ներկայացվեն։

«Ճիշտ է, երկուսն էլ պետք է նույն ձևով պատճառաբանես, բայց տպավորություն է, որ դատավորները հասկանում են, որ խոցելի են դառնում, քննադատության են արժանանալու և սկսում են գերպատճառաբանել, թե ինչու կալանք չեն տալիս»,- նշեց Արման Հովհաննիսյանը։

Անդրադառնալով օրենսդրական փոփոխություններին, որով նախաքննական մարմինները կարող են գրավ կիրառել՝ Հովհաննիսյանը նկատեց՝ դա շատ լավ է և ողջունելի է, բայց վատ է, երբ դատարանը զրկվեց՝ սկզբնական կալանքի փուլի ժամանակ և այժմ այնպիսի իրավիճակում են, որ կալանավորման միջնորդությունները կամ պետք է մերժել, կամ՝ հաստատել։ Ըստ դատավորի՝ այդ փուլում գրավի կիրառելիությունից դատարաններին զրկելը մարդու իրավունքների նահանջ է։ Դատավորը մտահոգություն հայտնեց նաև նկատելի արատավոր պրակտիկայի առնչությամբ, երբ դատարանի կողմից կալանավորման միջնորդությունը մերժելուց հետո նախաքննական մարմինն այնպիսի գրավի չափ է սահմանում, որ անձը չկարողանա վճարել գրավի չափը և կրկին կալանավորման հարց բարձրացվի։

Աղբյուր` Փաստինֆո