Փաստ ինֆո

Լաչինի և ենթադրյալ «Զանգեզուրի» միջանցքի մասին Ալիևի համեմատությունները պարզապես աբսուրդ են, այստեղ որևէ ընդհանրության չի կարող լինել:«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց «Իմ քայլը» խմբակցության նախկին պատգամավոր, ադրբեջանագետ Տաթևիկ Հայրապետյանը՝ անդրադառնալով Ադրբեջանի նախագահի հայտարարությանը, թե Զանգեզուրի եւ Լաչինի միջանցքներում անցագրային ռեժիմները պետք է համարժեք լինեն:

Տաթևիկ Հայրապետյանը նախ ընդգծեց, որ նոյեմբերի 9-ի եռակողմ փաստաթղթի մեջ «Զանգեզուրի» միջանցքի մասին որևէ հայտարարություն չկա, իսկ Ալիևն ամեն անգամ փորձում է այդ համաձայնագիրն այնպես մեկնաբանել, որ իր շահերին համապատասխան ստացվի.

«Նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը վերաբերում է Արցախում Ադրբեջանի սանձազերծած գործողությունների դադարեցմանը, այնտեղ «Զանգեզուրի միջանցքի» մասին խոսք չկա, կա Լաչինի միջանցքի մասին ձևակերպում, որն այս պահին վերահսկում են ռուս խաղաղապահները, որպեսզի ապահովեն կապը Հայաստանի հետ, իսկ Ադրբեջանի հիմնավորումներն անհիմն են»,-ասաց Հայրապետյանը:

Զրուցակցի արձանագրմամբ՝ Ադրբեջանը քարոզչական առումով փորձում է միջանցքների վերաբերյալ այս թեզը դնել շրջանառության մեջ, որպեսզի հայ հանրության շրջանում հերթական անգամ անհանգստություններ առաջացնի.

«Իրենք հստակ գործելաոճ ունեն, եթե կհիշեք, այն ժամանակ էլ գերիների հարցին փորձում էին հակադրել ականապատ դաշտերի քարտեզները, մինչդեռ գերիների հետ կապված հարցն ուներ հստակ հղման կետ, դա նոյեմբերի 9-ի հայտարարության 8-րդ կետն էր, իսկ այդ հայտարարության մեջ ականապատ քարտեզների վերաբերյալ որևէ ձևակերպում չկար:Հիմա էլ միջանցքի հետ կապված դիսկուրսն են փորձում շրջանառության մեջ դնել, ցավում եմ, որ մեր հանրային դիսկուրսում այս թեզերը քննարկվում են, Ալիևի նպատակն էլ հենց դա է»,-ասաց Հայրապետյանը:

Դիտարկմանը, որ Ալիևի հերթական ծավալապաշտական հայտարարությունից ժամեր անց Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարում է, թե Բրյուսելում Ադրբեջանի նախագահի հետ հանդիպման ժամանակ երկաթուղիների վերագործարկման պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել, Տաթևիկ Հայրապետյանն արձագանքեց.

«Նույն ձևով էլ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարում էր, թե Ադրբեջանի նախագահի հետ տարբեր հարցերում տարակարծություններ չունենք, իսկ ժամեր հետո Ալիևը Աշխաբադում հայտարարեց, թե Զանգեզուրի միջանցքի վերաբերյալ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել, գուցե հանդիպումների ժամանակ մթնոլորտն ավելի կառուցողական է, բայց բաց տեքստերով այն ինչ ասում և անում է Ալիևը, դա խաղաղության հետ որևէ առնչություն չունի»:

Ինչ վերաբերում է երկաթուղիների գործարկմանը, ապա զրուցակցի դիտարկմամբ՝ իշխանությունները ցանկանում են ապաշրջափակման գործընթացը որպես խաղաղությանը միտված կարևոր գործողություն ներկայացնել, բայց այն պայմաններում, երբ Բաքվում ամեն օր հակահայկական քարոզ է տարվում, ճանապարհների ապաշրջափակումն այդքան էլ իրատեսական չէ.

«Այսքան տարիների մեկուսացումից հետո, իհարկե, կարևոր է ապաշրջափակման գործընթացը, բայց խնդիրն այն է, թե դա

ի՞նչ պայմաններում է ընթանում, ինձ համար անհեթեթ և անիրատեսական է, որ Բաքվում մի կողմից պետական մակարդակով հայատյացություն են քարոզում, մյուս կողմից՝ նույն անձնավորությունը, որն առավոտից երեկո սպառնում է հայերին և թշնամի է համարում, այլ քաղաքներում խոսում է բարիդրացիությունից և նման ականջահաճո ձևակերպումներ է անում: Այս բոլոր գործընթացները բազմաթիվ վտանգներ են պարունակում»,-ասաց Հայրապետյանը:

Հայաստանը և Թուրքիան հարաբերությունների կարգավորման գործընթաց են սկսել, այս նպատակով երկու երկրները հատուկ ներկայացուցիչներ են նշանակելու:

Ըստ Տաթևիկ Հայրապետյանի՝ Թուրքիան նման գործընթացի մեջ է մտել՝ հստակ նպատակներ հետապնդելով, օրինակ՝ որպեսզի ստիպի Հայաստանին խաղաղության պայմանագիր կնքել Ադրբեջանի հետ և վերջնական փակի Արցախի հարցը.

«Խնդիրն այն է, որ հայ-թուրքական սահմանը Հայաստանը չի փակել, Հայաստանն էլ չի բացելու: Թուրքիան կարող է այս գործընթացի մեջ մտնել իր համար շահավետ որոշ բաներ քաղելու նպատակով, ինչպես օրինակ եղավ հայտնի արձանագրությունների ժամանակ, իսկ վերջում Թուրքիան ուղղակի հետ քայլ արեց, և սա եղավ դեռ 2008թ-ին, երբ այնտեղ Աբդուլա Գյուլն էր ղեկավարում, որն ավելի չափավոր հայացքներ ունեցող քաղաքական գործիչ էր համարվում, իսկ թե որքա՞նով է իրատեսական, որ այս հռետորաբանության, այս գործելաոճի պայմաններում Էրդողանը գնա նման գործողությունների, սա առնվազն շատ խնդիրներ կան: Թուրքիայի ԱԳ նախարարը մեկ ամիս առաջ հայտարարեց, որ Հայաստանը, լավ կանի, սկսի աշխատել Ադրբեջանի առաջարկած խաղաղության պայմանագրի շուրջ, իսկ սա ենթադրում է Արցախյան հարցի փակում»,-ասաց Հայրապետյանը:

Զրուցակիցը շեշտեց նաև, որ Հայաստանը երբեք դեմ չի եղել առանց նախապայմանների Թուրքիայի հետ հարաբերություններ կարգավորմանը, ըստ ադրբեջանագետի, այստեղ տարօրինակը ոչ թե գործընթացն է, այլ՝ Թուրքիայի նախապայմաններին առաջ քաշելուն զուգահեռ այդ գործընթացի առկայությունն է, ինչպես նաև հայկական կողմից բացակայող դիվանագիտական աշխատանքը.

« Նույն 2008-ին Սերժ Սարգսյանը այս ուղղությամբ հսկայական գործընթաց նախաձեռնեց, բազմաթիվ քննադատությունների արժանացավ, բայց այդ ժամանակ ողջ դիվանագիտական աշխատանքը միտված էր Թուրքիայի կողմից որևէ նախապայման բացառելուն, իսկ թե որքանով է դա արվում այս փուլում՝ առկա իրավիճակը թույլ չի տալիս դրական պատասխան տալ»:

Թուրքիան Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորման համար մշտապես երեք նախապայման է առաջ քաշել՝տարածքային ամբողջականության ճանաչում, ցեղասպանության հարցից հրաժարում և Արցախի հարցի ադրբեջանանպաստ լուծում, վերջերս էլ այդ պահանջներին ավելացրել է ևս մեկը, այն է՝ Սյունիքով միջանցքի տրամադրում Ադրբեջանին:

Հարցին՝ ի վերջո Թուրքիա՞ն հրաժարվել է իր նախապայմաններից, թե՞՝ Հայաստանն է համաձայնվել այդ նախապայմաններին, Տաթևիկ Հայրապետյանն արձագանքեց.
«Հայտարարությունների մակարդակով Հայաստանը չի համաձայնվել, Թուրքիան էլ նախապայմաններից չի հրաժարվել, թե կուլիսային ի՞նչ քննարկումներ կան, չեմ կարող ասել»:

Աղբյուր` Փաստինֆո