Փաստ ինֆո

Ադրբեջանը ցանկանում է, որ դեպի Նախիջևան ճանապարհը դե յուրը շարունակի մնալ Հայաստանի մաս, բայց դե ֆակտո այնտեղ լինի հայկական զրո վերահսկողություն՝ առանց մաքսային և անձնագրային ստուգումների: Եթե Ադրբեջանի պահանջները բավարարվեն, Հայաստանի համար լուրջ վտանգներ կստեղծվեն։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Բենիամին Պողոսյանը՝ անդրադառնալով Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությանը, որ Ադրբեջանը Հայաստանի տարածքով ճանապարհ պետք է ունենա դեպի Նախիջևան:

Քաղաքագետը պնդեց, որ կարևոր է՝ ինչ կարգավիճակ է ունենալու այդ ճանապարհը: Ըստ նրա՝ Ադրբեջանը պահանջելու է, որ այդ ճանապարհի վրա հայկական կողմը որևէ վերահսկողություն չունենա, մաքսային և անձնագային ստուգումներ չլինեն,

«Ադրբեջանի տեսակետը հստակ է, իրենք ցանկանում են Սյունիքի մարզով դեպի Նախիջևան մտնելու հնարավորություն ունենալ՝ առանց որևէ անձնագրային, անցումային կամ մաքսային ստուգումների, ցանկանում են ճանապարհը դե յուրը դա համարվի Հայաստանի տարածք, սակայն դե ֆակտո այնտեղ կլինի Հայաստանի սահմանափակ ինքնիշխանություն:

Այլ կերպ ասած՝ իրենք ցանկանում են երթևեկել Սյունիքի տարածքով այնպես, ինչպես օրինակ կերթևեկեն Բաքվից՝ ադրբեջանական որևէ տարածք»,-ասաց Բենիամին Պողոսյանը՝հավելելով, որ հայկական կողմը չպետք է համաձայնվի Ադրբեջանի տեսլականին.

«Հայաստանի կառավարությունը բազմիցս հայտարարել է, որ ճանապարհի նկատմամբ վերահսկողությունը պետք է լինի Հայաստանի ձեռքում, իսկ սա ուղղակիորեն հակասում է նրան, ինչ պատկերացում ունի Ադրբեջանը, պետք է սպասել և հասկանալ՝ ինչ է ստորագրվելու »,-ասաց զրուցակիցը և շեշտեց՝ եթե ստորագրվող փաստաթուղթը բավարարի Ադրբեջանի պահանջները կամ լինի համահունչ Ադրբեջանի տեսլականին, Հայաստանի համար լուրջ վտանգներ են ստեղծվելու, ինչը կնշանակի Սյունիքում դուռ բացել ադրբեջանաթուրքական ազդեցության հաստատվելու համար, որը տարիների ընթացքում կամրապնդվի ։

«Եթե այդ ճանապարհը լինի այնպիսին , ինչպիսին մենք, օրինակ, երթևեկում ենք Վրաստանի տարածքով Ռուսաստան,որտեղ և ՛ անձնագրային և մաքսային ստուգում է իրականացվում՝ ինչպես բեռնային նորմալ ուղևորափոխադրումներն են լինում, էլի մեզ համար խնդիրներ են առաջանալու, քանի որ ամեն դեպքում դա նշանակելու է թուրքական և ադրբեջանական որոշակի ներկայություն Սյունիքում, սակայն վտանգները կնվազեն»,-ասաց քաղաքագետը:

Ըստ փորձագետի՝ Սյունիքով ճանապարհի տրամադրումը կարող է ժողովրդագրական առումով խնդիրներ ստեղծել մեզ համար, Ադրբեջանը և Թուրքիան փորձելու են փոքր ճանապարհներով ամրապնդվել այս հատվածում.

«Խնդիրն այն է, որ եթե նույնիսկ մեր վերահսկողության տակ ճանապարհները գործարկվեն, ապա որոշ ժամանակ անց ադրբեջանցիները փորձելու են ամրապնդվել՝ սննդի կետեր, մոթելներ բացել, որպեսզի մարդիկ կարողանան գիշերել այնտեղ, հետո պահանջելու են, որ այնտեղ թուրք և ադրբեջանցի աշխատողներ լինեն, արդյունքում՝ ժողովրդագրության հետ կապված խնդիրներ լինելու են »,-ասաց Բենիամին Պողոսյանը:

Ինչ վերաբերում է տնտեսական վտանգներին՝ զրուցակիցը նշեց, որ չի կարծում՝ տնտեսությունը կտուժի, քանի որ այն չի ենթադրում ադրբեջանական կամ թուրքական կապիտալի ուղղակի ներհոսք Հայաստան.

«Այստեղ վտանգ ավելի շատ կլինի, երբ հայ-թուրքական սահմանը բացվի, և թուրքական կապիտալը մտնի Հայաստան: Այս դեպքում մեզ համար խնդիրներ կառաջանան:

Ավելին՝ եթե անցագրային և մաքսային ստուգումներ արվեն և որոշակի գումարներ գանձվեն Ադրբեջանից, ապա ինչ-որ քանակությամբ մուտքեր կլինի մոր բյուջե»,-ասաց Բենիամին Պողոսյանը:

Նիկոլ Փաշինյանը վստահեցրել էր, որ Ադրբեջանը մեզ ևս ճանապարհ է տալու Ռուսաստանին և Իրանին կապվելու համար, թեև նկատենք, որ Հայաստանը Վրաստանով ելք ունի դեպի Ռուսաստան, իսկ Մեղրիով էլ՝ Իրան:

Քաղաքագետի արձանագրմամբ՝ Ադրբեջանին ակնհայտորեն ավելի անհրաժեշտ է դեպի Նախիջևան Սյունիքով ճանապարհ ունենալը, քան մեզ՝ դեպի Իրան և հատկապես՝ Ռուսաստան.

«Ռուսաստանի հետ կապված վերապահումներ ունեմ, քանի որ, եթե ընդունենք, որ երկաթուղին գործարկվում է, ապա Երևան- Նախիջևան-Մեղրի-Հորադիզ-Բաքու, Բաքվին էլ Հյուսիսային Կովկասով դեպի Ռուսաստան երկաթգիծը շատ երկար կլինի և դժվար է ասել, որ այն ավելի ձեռնտու կլինի մեզ, քան թե այն ճանապարհով, որն արդեն 25 տարի գործում է, էլ չեմ ասում անվտանգության հետ կապված խնդիրները, մենք Շուշիի դեպքը տեսանք: Ո՞վ կարող է երաշխիքներ տալ, որ այդ հարյուրավոր կիլոմետրերի ընթացքում հայ վարորդների կամ բեռների հետ ոչինչ չի պատահի »,-ասաց նա, նկատելով, որ քիչ թե շատ արդյունավետ կարող է լինել Նախիջևանի տարածքով դեպի Իրան ճանապարհի գործարկումը.

«Երկաթուղային կապը Իրանի հետ մեզ համար շահավետ կարող է ունենալ, այս ճանապարհն ավելի կարճ է և անվտանգության հետ կապված խնդիրներ քիչ կլինեն, իսկ Ադրբեջանի տարածքով երկաթուղային բեռնափոխադրումը դեպի Ռուսաստան այդքան էլ իրատեսական չէ և Հայաստանին էլ անհրաժեշտ չէ»:

Հարցին՝ ինչու է հայկական կողմը շահագրգռված Ադրբեջանին ճանապարհ տալու հարցում, քաղաքագետն արձանագրեց, որ այն ամրագրված է նոյեմբերի 9-ի և հունվարի 11-ի համաձայնագրերով.

«Մեր իշխանությունների առջև այդ պահանջը դրված է, վերջիվերջո, կա նոյեմբերի 9-ի հայտարարություն, որի վրա սևով-սպիտակ գրված է ՝Հայաստանը պարտավորվում է ապահովել անխոչընդոտ հաղորդակցություն Ադրբեջանի Արևմտյան շրջաններից դեպի Նախիջևան, այսինք սա պահանջ է, որին Հայաստանը համաձայնվել է և ստորագրել »,-ասաց նա:

Աղբյուր` Փաստինֆո