Փաստ ինֆո

ՀՀ արդարադատության նախարարությունը լծվել է դատավորներին կարգապահական վարույթներով «պատժելու» գործին, թիրախում ոչ թե նեոմացոիզմն է, այլ՝ բարձր հեղինակություն վայելող դատավորները։

Պաշտոնական աղբյուրների փոխանցմամբ՝ վերջին շրջանում կտրուկ աճել է ՀՀ արդարադատության նախարարության կողմից դատավորներին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու մասին ԲԴԽ ներկայացվող միջնորդությունների թիվը։ ՀՀ արդարադատության նախարարությունից «Փաստինֆո»-ին տրամադրած տվյալների համաձայն՝ 2018թ ՀՀ արդարադատության նախարարության կողմից ԲԴԽ է ներկայացվել ընդամենը մեկ միջնորդություն՝ դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու մասին, 2019թ-ին՝ 8 միջնորդություն։ Նախորդ տարի՝ 2020թ-ին արդեն ներկայացվել է 14 միջնորդություն, իսկ այս տարի արդեն գերազանցել են նաեւ այդ թիվը, թեեւ տարին դեռ չի ավարտվել։

ԲԴԽ Հասարակայնության հետ կապերի և մամուլի ծառայությունից «Փաստինֆո»-ին հայտնեցին, որ 2021թ հունվարի 29-ից սկսած մինչև հոկտեմբերի 28-ը ներառյալ ՀՀ արդարադատության նախարարի կամ ՀՀ արդարադատության նախարարի պաշտոնակատարի կողմից դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու վերաբերյալ ԲԴԽ է ներկայացվել թվով 15 կարգապահական վարույթ, որից 2-ը կարճվել է, 4-ը՝ բավարարվել և 6-ը՝ մերժվել, իսկ 3 կարգապահական վարույթ դեռևս գտնվում է քննության փուլում։

Ինչ վերաբերում է դատավորների նկատմամբ վարույթներ հարուցելու լիազորությամբ օժտված մյուս կառույցներին, ապա դրանց կողմից հարուցված վարույթներն առավել քիչ թիվ են կազմում։ Դատավորների ընդհանուր ժողովի էթիկայի և կարգապահական հարցերի հանձնաժողովի կողմից դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու մասին ԲԴԽ է ներկայացվել 4 կարգապահական վարույթ, որից 1-ը՝ բավարարվել է, իսկ 3-ը՝ մերժվել։ Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի կողմից ԲԴԽ է ներկայացվել թվով 3 միջնորդություն, որոնցից 2-ը՝ կարճվել է, 1-ը՝ մերժվել։ Միևնույն ժամանակ Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի կողմից ներկայացվել է թվով 1 եզրակացություն՝ Վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի դատավոր Գագիկ Խանդանյանի կողմից անհամատեղելիության կանոնների խախտման վերաբերյալ, որի քննության արդյունքում ԲԴԽ-ն որոշել է դադարեցնել դատավորի լիազորությունները։ Այս տարվա ընթացքում դադարեցվել է նաև Տավուշի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ռաֆիկ Մելքոնյանի լիազորությունները՝ էական կարգապահական խախտման հիմքով, մասնավորապես, վերջինս դատական նիստի ընթացքում իրեն թույլ էր տվել վիրավորական արտահայտություններ, հայհոյանքներ։

Պաշտոնական աղբյուրներից ստացված տեղեկատվության համաձայն՝ կարող ենք արձանագրել, որ դատավորների նկատմամբ վարույթներ հիմնականում հարուցվում են նախարարության կողմից, ինչը, բազմիցս քննադատության է արժանացել միջազգային այնպիսի կառույցների կողմից, ինչպիսին է «GRECO»-ն։ 2021թ սեպտեմբեր ամսին, ԵԽ Կոռուպցիայի դեմ պայքարի պետությունների խումբը (GRECO)-ն, անդրադառնալով արված առաջարկությունների կատարմանը, իր զեկույցում արձանագրել էր, որ արդարադատության նախարարի կողմից դատավորների նկատմամբ կարգապահական ընթացակարգերի հարուցումը չի դադարեցվել և առկա իրավիճակը համատեղելի չէ դատական իշխանության անկախության հետ։ Այլ խոսքով՝ միջազգային հեղինակավոր կազմակերպությունը հստակ նշում է, որ նախարարության կողմից դատավորների նկատմամբ նման մեծ թվով վարույթներ հարուցելու պրակտիկան համատեղելի չէ դատարանների անկախության հետ, մինչդեռ, ՀՀ արդարադատության նորանշանակ նախարար Կարեն Անդրեասյանը դեռ մի բան էլ՝ որոշել է առավել մեծ թվով վարույթներ հարուցել դատավորների նկատմամբ, իսկ այսօր արդեն հայտարարում է, թե դատավորների վեթթինգն արդեն սկսվել է։ Հատկանշական է, որ Անդրեասյանն ինքը, նախկինում զբաղեցնելով ՄԻՊ-ի պաշտոնը, քննադատաբար է մոտեցել դատավորների նկատմամբ կարգապահական վարույթների հարուցմանը՝ նշելով՝« դատավորներին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու մեխանիզմը ներկայում «ամենարդյունավետ» լծակն է՝ դատավորներին կախյալ և ճնշված վիճակում պահելու համար, ինչպես նաև ընդգծել, որ «դատավորներին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու միջոցով դատավորներին ճնշելու ողջ համակարգը գործում է երկակի ստանդարտների կիրառմամբ։ Այսինքն՝ «վերադաս դատավորներին» ենթարկվող դատավորը իր խախտման համար, հիմնականում, չի ենթարկվում պատասխանատվության, իսկ չենթարկվող դատավորը, միևնույն խախտման համար կամ նույնիսկ առանց որևէ խախտման, ենթարկվում է ավելի խիստ պատասխանատվության»։

Ընդ որում՝ թե՛ գործող նախարար Անդրեասյանի, թե՛ իրեն նախորդող Ռուստամ Բադասյանի պաշտոնավարման տարիներին թիրախավորվել են այնպիսի դատավորներ, որոնք մասնագիտական հանրությունում հայտնի են որպես իրենց երդմանը հավատարիմ, անկախ և հեղինակություն վայելող դատավորներ, նրանք են՝ Ալեքսանդր Ազարյանը, Դավիթ Գրիգորյանը, Վարդան Լ. Գրիգորյանը, Սերգեյ Մարաբյանը, Արման Հովհաննիսյանը, Զարուհի Նախշքարյանը, իսկ դատավորներին թիրախավորելու մեկնարկը տվել էր անձամբ Նիկոլ Փաշինյանը՝ դեռևս 2019թ, երբ Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Դավիթ Գրիգորյանը «համարձակվեց» կասեցնել Ռոբերտ Քոչարյանի և մյուսների գործով վարույթը և դիմել ՍԴ. Փաշինյանը հայտարարեց, որ պետք է սկսվի դատավորների «զտման»՝ վեթթինգի գործընթաց, ինչն արդեն իրականացվում է։

ԱՆ-ի կողմից հարուցվող վարույթներով փորձ է արվում զսպել անկախ դատական համակարգն ու խրախուսել նեոմացոիզմը, այն է՝ դակել իշխանությունների կամքը։
Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո