Փաստ ինֆո

Առողջապահության նախարարությունը այսօրվանից դիմակների կրումը բաց տարածքներում անգամ պարտադիր է համարում՝ նպատակն էլ՝ կորոնավիրուսի տարածման ռիսկերը նվազեցնելն է։ Միանգամից հարց է ծագում՝ ի՞նչ է, արդեն տևական ժամանակ՝ վիրուսի տարածման ռիսկի նվազեցման միակ և բացառիկ գործոն դիտարկվող պատվաստումը այլևս չի՞ դիտարկվում միակ պաշտպանությունը քովիդից, որ առավել մեղմ պաշտպանությանը դիմելու խնդիր է առաջանում։ Մենք իրավունք ունե՞նք չէ՞ մտածելու, որ բաց տարածքում՝ դիմակ կրելու՝ համապատասխան գերատեսչության պարտադրանքը ինչպես նախորդ տարի, հիմա էլ սերտորեն կապված է ընդդիմության՝ հանրահավաքային ակտիվության, արդեն հայտարարված կոնկրետ հանրահավաքների հետ։

Բայց հանրահավաքները դեռ թողնենք։ Տեսեք՝ իշխանությունները 2018-ին հասարակությանը սևերի և սպիտակների, հների և նորերի բաժանելուց հետո այսօր արդեն բաժանարար նոր գիծ է քաշվում՝ պատվաստվածների և չպատվաստվածների, ընդ որում, այդ գործընթացը տևական ժամանակ սոցիալական ցանցերում արդեն սկսված է՝ մի կողմում իշխանության՝ պարտադրանքով պայմանավորված՝ պատվաստման մերկապարանոց քարոզչությամբ, մյուս կողմում՝ հակապատվաստումային արգումենտներով։

Իսկ արգումենտների պակաս, իրոք չկա, քանի որ այս համատեքստում բազմաթիվ հարցերի պատասխանները հանրությունը չի ստանում։ Եվ քանի որ չի ստանում ու պետական լուրջ վիճակագրություն չկա, մարդիկ իրենց անձնական վիճակագրությունն են անում։ Վարչապետից սկսած, որի վիճակագրությունը, պարզվում է՝ շատ տարբեր է այլոց վիճակագրությունից։ Մասնավորաբար, կա՞ այսօր վիճակագրություն, թե բազմաթիվ մահերի մեջ ի՞նչ տոկոս են կազմում պատվաստվածները, չէ՞ որ այս փաստերը միայն ընտանիքի անդամների շրջանում չեն մնում, շատերն են իմանում և համադրություններ կատարում։ Եվ կամ՝ ո՞նց կարող է պատվաստման հանդեպ թեական վերաբերմունք չունենալ մեկ անգամ քովիդ տարած և բուժված քաղաքացին, որն իշխանության հորդորներին անսալով կամ սեփական համոզմամբ՝ պատվաստվելուց հետո կրկին հիվանդանում է, ընդ որում, այս անգամ ավելի ուժգին և վտանգավոր տանելով նույն հիվանդությունը։ Արդ, այսօրինակ քաղաքացիներին և նրանց ընտանիքներին ի՞նչ պատասխան ունեն տալու ոլորտի պատասխանատուները։ Ի վերջո, ի՞նչ պատասխան ունեն տալու նրանք պատվաստված կամ՝ հենց պատվաստումից հետո կորոնավիրուսային հիվանդությամբ վարակվողներին։ Չունեն, չկա ասելիք, քանի որ իշխանության նպատակը ոչ թե՝ հանրային առողջությունն է, այլ՝ միայն թիվ ապահովելը։ Մեկ այլ հարց՝ քովիդից մահացողների ո՞ր տոկոսն է հիվանդանոցային բուժման պայմաններում մահացել, ի՞նչ տարիքի մարդիկ են մահացողները։

Իսկ ամենազավեշտալին այս պատմության մեջ այն է, որ պատվաստման պարտադրանքը չի գործում բարձրաստիճան պաշտոնյաների նկատմամբ, քանի որ նրանք կամ՝ գործատու չունեն կամ ընտրյալներ են՝ ժողովրդի կողմից, օրենքի ուժով և այլն, և այլն։ Աբսուրդ է այս ամենը։ Լավ, վտանգի զգացողությունը միայն պարզ քաղաքացիների՞ն է հատուկ, իսկ պաշտոնյաները՝ զե՞րծ են վարակվելուց։ Այսօրվանից դիմակ կրելու պարտադրանքն էլ, ի դեպ, պարզվում է նույն տարածքում՝ փակ լինի, թե՝ բաց, սրահում կամ դահլիճում գտնվող բարձրաստիճաններին և բանախոսներին ցուցված չէ, այդ պարտադրանքին ենթակա են միայն լրագրողները և անվտանգության աշխատողները։ ՈՒրի՞շ․․․ հասարակությունը սորտավորելու ուրի՞շ ի՞նչ ձևեր գիտեք։

Երբ դիտարկում ենք այլ երկրներում քովիդի դեմ վարվող պետական քաղաքականությունը, տեսնում ենք, որ ամենուր էլ կան, գոյություն ունեն պատվաստումների դեմ տրամադրված և այսպես կոչված՝ այն տոտալ մերժող խմբեր, սակայն, միայն մեզ մոտ է, որ մարդուն գրեթե ուժի զոռով, իր իրավունքներն ամենատարբեր եղանակներով ոտնահարելով՝ ընդհուպ մարդուն աշխատանքից ազատելու սպառնալիքին են դիմում, հրաժարվողներին՝ հոգեբանական ճնշումների ենթարկում՝ պարգևատրումից զրկելով, շարունակական տեստեր հանձնելու ժամկետները սեղմելով․․․

Ինչի՞ մասին է խոսքը, երբ սահմանադրորեն սոցիալական և իրավական պետության վարչապետն է հայտարարում՝ պատվաստվելուց հրաժարվողներին հիվանդանալու պարագայում՝ պետության կողմից տրամադրվող անվճար բուժօգնություն չտրամադրելու որոշում կայացնելու մասին և ապա՝ հպարտորեն այդ հակահումանիստական հայտարարության կիրարկումն է ապահովում առողջապահության գերատեսչությունը՝ այդպիսով բուժաշխատողների մի հատվածի համար ներքին հրահանգչի դեր կատարելով։ Պատահական չէ, որ այս համատեքստում արդեն լուրեր ենք կարդում, թե բուժաշխատողները խուսափում են չպատվաստված և քովիդով հիվանդացած քաղաքացիներին օգնություն ցույց տալ, այցելել։

Սակայն, ամեն ինչ այսպես չէր լինի, եթե ձուկը գլխից հոտած չլիներ։ Եթե ի սկզբանե այս համատեքստում երկրում վարվեր գրագետ, փաստարկված և հստակ քաղաքականություն։ Եթե սկզբում պետության ղեկավարի մակարդակով քամահրանքի և ծաղրի չենթարկվեր կորոնավիրուսային հիվանդությունը, եթե ի սկզբանե առողջապահության նախարարի անհեթեթ բնորոշումները չշրջանառվեին՝ սկսած վիրուսի հանդեպ անլուրջ վերաբերմունքից ավարտած՝ դիմակների կրումով, երբ իշխանությանը պետք է՝ հրահանգվում է կրել, դիմակ չկրողի հանդեպ՝ բռնի ուժ է կիրառվում, խելքից ու մտքից դուրս տուգանքներ նշանակվում։

Իրականում, քովիդի դեմ արդյունավետ պայքարելու, մահերը հնարավորինս կրճատելու ճանապարհը նախևառաջ հիվանդության տարածումը կանխարգելելն էր, ինչը հենց առաջին փուլից չարեցին իշխանությունները։ Միտումնավոր, թե՞ ապաշնորհության հետևանքով, դա էլ այլ հարց է։ Միայն մեկ փաստարկ՝ տոկոսային առումով՝ մահերի հիմնական մասը աշխատո՞ղներն են, թե՞ 65 տարին լրացածները, ավելի տարեց, թոշակային տարիքի մարդիկ։ Ինչու՞ են ուրեմն, իշխանություններն ընկել պետական աշխատողների հետևից։ Թե՞ նրանք են այն թույլ օղակը, որոնց հանդեպ իշխանությունն իր լծակներն է օգտագործում։

Հարց՝ իսկ երբևէ մտածե՞լ եք, որ մարդիկ, այդ թվում նաև ձեզ ձայն տվող քաղաքացիները վստահություն չունեն ձեր հանդեպ, մի օր մի բան, մյուս օրն՝ այլ բան ասող առողջապահության պատասխանատուների հանդեպ, տուգանքը և աշխատանքից ազատելը, այլ ոչ թե՝ հանրային առողջությունը նպատակ դարձրած իշխանության հանդեպ։ Իշխանություն, որը և՛ ապաշնորհ է, և՛ եկած օրից՝ բոլոր հարցերում ստում է, մարդկանց միմյանց դեմ տրամադրում, անկեղծ չէ նույնիսկ իրեն իշխանության բերած ժողովրդի հետ, որին հղումներ է անում՝ բացառապես իրեն անհրաժեշտ դեպքերում։ Իշխանություն, որն իր իսկ քաղաքացու հանդեպ հումանիզմից հեռու է, իշխանություն, որը թշնամու հանդեպ անզորությունից և իշխանությունը պահելու համար խաղաղասեր է դառնում, իսկ սեփական քաղաքացու հետ մեղմ ասած՝ ազնիվ չէ, զլանում է իրավիճակը հստակ ներկայացնել՝ պարբերաբար դիմելով բռնության և նրան դարձնելով «տուգանքի մատերիալ»։

Իսկ իրականությունը մեկն է՝ իշխանությունն ինչպես պատերազմը տանուլ տվեց, այնպես էլ՝ տանուլ է տալիս կորոնավիրուսի դեմ պայքարը։

Հեղինակ՝ Ա․Ե․

Աղբյուր` Փաստինֆո