Փաստ ինֆո

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.  «Հայաստանն աշխարհաքաղաքական առումով կարևոր զարգացումների կիզակետում է հայտնվել։ Արցախյան պատերազմի արդյունքում տարածաշրջանում փոխվել է նախկինում առկա ուժերի հարաբերակցությունը, և նոր խմորումներն անխուսափելի են։ Պարզ է, որ Հայաստանի պարտությունից հետո Ադրբեջանն ու Թուրքիան ամեն ջանք գործադրելու են, որպեսզի հասնեն իրենց տարածաշրջանային նպատակներին՝ առաջին հերթին, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» բացմանը և, ըստ այդմ, նաև Հայաստանի վրա թուրքական ազդեցության տարածմանը։

Պատահական չէ, որ Թուրքիայի նախագահի կողմից առաջարկվել է տարածաշրջանային համագործակցության «3+3» ձևաչափը, որի մեջ պետք է ներառվեն տարածաշրջանային երեք խոշոր պետությունները՝ Թուրքիան, Իրանը, Ռուսաստանը և հարավկովկասյան երեք հանրապետությունները։ Սակայն հասկանալի է նաև, որ այսպիսի ձևաչափի անվան ներքո թուրք-ադրբեջանական տանդեմը ձգտում է սեփական պանթուրքական ծրագրերն առաջ տանել, իսկ այդ ծրագրերը ձեռնտու են նաև Իսրայելին՝ Իրանի դեմ գործողություններ ձեռնարկելու տեսանկյունից։

Բնականաբար, իրադարձությունների զարգացման թուրքական սցենարին կտրականապես դեմ է Իրանը, որը հայտարարություններով, զորավարժությունների անցկացմամբ ու այլ ձևերով շարունակում է ուղերձներ հղել, թե թույլ չի տա կտրել Հայաստանով անցնող իր հյուսիսային սահմանը։ Ուստի առանձնահատուկ ուշադրություն պետք է դարձնել, որ տարածաշրջանային հիմնական պայքարը գնում է Հայաստանով անցնող ճանապարհների ու կոմունիկացիոն ուղիների համար, սակայն Երևանի ձայնը ոչ ոք չի ցանկանում լսել։ Իսկ ավելի ճիշտ՝ ՀՀ իշխանություններն անգամ ընդունակ չեն որևէ հստակ դիրքորոշում հայտնել առանցքային հարցերի շուրջ, այլ միայն սպասում են, որ արտաքին ուժերն իրենց փոխարեն որոշեն։ Այս դեպքում մեզ նոր կապիտուլյացիաներ ու պարտություններ են սպասվում։

Եվ Հայաստանը ստորացված ու ձայնազուրկ վիճակում կարող է գտնվել այնքան ժամանակ, ինչքան հայ ժողովրդի գլխին փորձանք բերած, անցյալը ջնջած, ներկան կործանած ու ապագան կասկածի տակ դրած իշխանությունները շարունակեն պաշտոնավարել։ Նիկոլ Փաշինյանն իրեն հարմար ցանկացած առիթի հայտարարում է, թե ընտրությունների արդյունքում երկրում ներքաղաքական ճգնաժամը հանգուցալուծվել է, որպեսզի ցույց տա, թե ընդդիմության համար այլևս անիմաստ է պայքարել իշխանափոխության համար։ Բայց պետք է նկատի ունենալ, որ յուրաքանչյուր ընտրություն ոչ թե վերջնական դատավճիռ է, այլ ընթացիկ քաղաքական գործընթաց, իսկ հանրային կարծիքը միշտ էլ փոփոխական է։

Եվ երբ երկրում առկա ծայրահեղ իրավիճակը ավելի սրվի, ապա շատ հավանական է, որ հանրության մեծամասնության դիրքորոշումը կտրուկ և շրջադարձային ձևով փոխվի։ Այնպես որ, կարևոր ներքաղաքական գործընթացները դեռևս առջևում են։ Եվ, ըստ այդմ, ներքաղաքական ճգնաժամը ոչ միայն չի հանգուցալուծվել, այլև ներկայումս ընդդիմության ուսերին մեծ պատասխանատվություն է դրված, քանի որ իշխանություններն այլևս ընդունակ չեն պետության շահերի համար ջանքեր ներդնել, ուստի մնում է, որ ընդդիմադիր ուժերը պայքարեն երկրի ապագայի համար։ Բայց եթե ընդդիմադիր դաշտում առկա ուժերը գործեն անկազմակերպ ու ցաքուցրիվ, ապա դժվար թե հնարավոր լինի երկրում իրավիճակ փոխել։

Եվ այստեղ է, որ բարձրանում է ընդդիմության ուժերը կոնսոլիդացնելու հարցը։ Սակայն ներկա փուլում ընդդիմադիր դաշտում ակտիվ վերադասավորումներ են տեղի ունենում, իսկ ավելի ստույգ՝ որոշակի խմորումներ։ Խնդիրն այն է, որ քաղաքական ուժերից ու անհատներից շատերը պետք է հստակ կողմնորոշվեն՝ իրենք ընդդիմության դաշտում են գործո՞ւմ, թե՞ իշխանության, քանի որ հնարավոր չէ այս դաշտերի մեջտեղում գործել։ Իրապես ընդդիմության պայքարին մասնակից լինելու համար նախ պետք է քաղաքական ուժերն ու դրանց մասնակիցները մի կողմ դնեն իրենց նեղ անձնական շահերը ու լծվեն իշխանափոխության գործին։

Մյուս կողմից էլ՝ հասկանալի է, որ իրենց ընդդիմադիր կոչող որոշ ուժեր կարող են գործուղված լինել ընդդիմադիր դաշտը պղտորելու համար, սակայն պարզ է, որ նրանք իրականում գործում են իշխանության դաշտում։ Այդպես էր նաև ընտրությունների ժամանակ, երբ իշխանությունների կողմից գործուղված ուժերը ընդդիմությունից ձայն փախցնելու հարց էին լուծում։ Սակայն շատ ավելի վտանգավոր է, երբ արտաքուստ այս իշխանությունների դեմ պայքարող ու ընդդիմադիրի համբավ ունեցող որոշ ուժեր, իսկ ավելի ճիշտ՝ որոշ անհատներ, ընդունակ չլինելով քաղաքական դաշտում ինքառեալիզացվել, իրենց վրա ուշադրություն գրավելու նպատակով դավադրությունների տեսությունների գիրկն են ընկել ու սկսել են ուղղակի անվանարկել խորհրդարանական ընդդիմությանը, իսկ ավելի կոնկրետ՝ երկրորդ նախագահին:

Նրանք դրանով փորձում են իբր իրական ընդդիմադիր երևալ, սակայն արդյունքում ջուր են լցնում իշխանությունների ջրաղացին, ինչպես, ի դեպ, նպաստեցին Փաշինյանի վերարտադրմանը: Թե կոնկրետ ինչ հարց են դրանով լուծում, մտածելու բան է: Սրանք եղել են ու կան ընդդիմության ընդդիմություն: Իսկ դա արդեն շատ, չափազանց շատ կասկածելի է...»

Հոդվածն ամբողջությամբ կարող եք կարդալ «Փաստ» թերթի՝ 12.10.21թ համարում։

Աղբյուր` Փաստինֆո