Փաստ ինֆո

Ամենակարևոր դասը, որ պետք է քաղենք 44-օրյա պատերազմից և վերջին տասնամյակների մեր կյանքից դա այն է, թե ինչքան ենք կարևորում մարդկային կյանքը։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցի ժամանակ այս մասին ասաց Հովհ. Թումանյանի անվան տիկնիկային թատրոնի տնօրեն Ռուբեն Բաբայանը՝ անդրադառնալով 44-օրյա պատերազմի առաջին տարելիցին։

Ռուբեն Բաբայանի կարծիքով կարևոր հարցադրումներից մեկն էլ այն է՝ արդյոք մեզ համար մարդկային կյանքը եղել է գերագույն նպատա՞կ, թե՞ պարզապես գործիք՝ տարբեր հարցեր որոշելու համար։

-Պարոն Բաբայան, այս մեկ տարվա ընթացքում հասարակության վարքագծի մեջ ի՞նչ փոփոխություններ եղան։ Պատերազմի ժամանակ անմիջապես համախմբվեցինք, բայց նոյեմբերի 9-ից հետո պառակտում առաջացավ։

-Յուրաքանչյուր ժողովուրդ միշտ որոշակի պայքարի մեջ է, և հաղթում է նա, ով համախմբված է լինում ոչ միայն պատերազմի ժամանակ, այլև խաղաղ կյանքի ժամանակ։ Մենք պարտավոր ենք ապրել հանուն կյանքի, այլ ոչ թե հանուն մահվան։ Իմ կարծիքով այն ամենը, ինչ կառուցվում է աշխարհում, պետք է մեկ ուղղվածություն ունենա՝ պաշտպանել մարդկային կյանքը՝ անկախ նրանից, թե ում է պատկանում այն և ինչ հայացքների կրող է։ Մենք պետք է հասկանանք, որ հնարավոր չէ ատելության հիմքի վրա պետություն, հասարակություն կառուցել։ Մարդիկ տարբեր են, ինչը լավ է։ Պետք չէ յուրաքանչյուրի մեջ թշնամի փնտրել, եթե նրա հայացքները չեն համապատասխանում քո հայացքներին։

Մշտապես դժգոհում ենք մեր կյանքից, բայց վերջիվերջո մենք ապրում ենք այնպես, ինչպես մտածում ենք և եթե ուզում ենք, որ մեր կյանքը փոխվի, պետք է մեր մտածողության մեջ որոշակի բաներ փոխենք։ Համենայն դեպս իրար հանդեպ ավելի հանդուրժող լինենք, ամեն քայլափոխի թշնամիներ ման չգանք և իրար չվիրավորենք։ 

-Վերջին մեկ տարվա ընթացքում մարդկանց մեջ անհանդուրժողականությունն էլ ավելի չի՞ խորացել։ Մարդկային կյանքն արժևորվում է հայտարարությունների մակարդակում, իսկ այդ ուղղությամբ գործողություններ, կարծեք թե, չեն իրականացվում։

-Կարծում եմ՝ մեր կյանքը չափից ավելի քաղաքականացված է։ Չափից ավելի շատ հույսեր ենք կապում քաղաքական ուժերի հետ։ Իրականում Հայաստանում քաղաքական ուժերը ոչ թե փորձում են համակեցության, իրար հասկանալու հնարավորություններ գտնել, այլ փնտրում են, թե ինչն է իրենց բաժանում։ Այս հարցում հասարակությունը պետք է ավելի առողջ դրսևորում ունենա և հույսը չկապի քաղաքական ուժերի հետ։

Քաղաքական ուժերը սպասարկում են այն գաղափարները, մոտեցումները, որոնք իրենց ներկայացնում է հասարակությունը։ Եթե հասարակությունն ուրիշ պահանջներ ներկայացնի, պարտադրի ոչ թե իրար հայհոյել, միմյանց հետ թշնամանալ, այլ պահանջի իրար լսել ու հանուն պետական շահի միավորվել, ամեն ինչ այլ կլինի։ Պետք է հասկանանք, որ դա միակ ճանապարհն է։ Հակառակ պարագայում ինքնասպանության ճանապարհով ենք գնում։

-Հասարակությանն էլ ի՞նչ է պետք, որ այդ պահանջը ներկայացնի։ Պատերազմի հետևանքով Արցախի շրջաններն օկուպացվեցին, հիմա արդեն վտանգված է Հայաստանը, Սյունիքում, Գեղարքունիքում անվտանգային խնդիրներ ունենք։ Էլ ի՞նչ պետք է լինի, որ հասարակությունն իր պահանջները փոխի։

-Բարդ հարց է։ Հաճախ խոսում ենք ազգային ինքնության մասին, ժողովրդի ազգային նկարագիրը պահպանելու մասին, Արցախին տեր կանգնելու մասին։ Սա կարող է լուծել միայն ամուր պետությունը։ Մենք չենք կարող քանդել, թուլացնել մեր պետությունը և պահանջել, որ այն որոշակի հարցեր լուծի։ Բոլորը հասկանում են, որ իրականում Արցախը կարող է պաշտպանված լինել, եթե կա ամուր Հայաստան, ոչ թե ամուր երրորդ կամ չորրորդ երկիր, որովհետև այդ երկրները միշտ հարցերն ի շահ իրենց են լուծելու։

Մեր խնդիրն է՝ լինել ամուր և ուժեղ, իսկ նման պետություն պարզապես խոսքերով չի լինում, կոնկրետ ծրագրեր են պետք։ Մենք իրական աշխատանքը փոխարինել ենք կենացներով։ Խոսում ենք, գլուխ գովում, ուրիշին վիրավորում, բայց դա ի՞նչ կապ ունի ռեալ աշխատանքի հետ։

-Գուցե կենացային խոսքե՞րն են պատճառը, որ պատերազմից մեկ տարի է անցել, բայց առարկայական ոչ մի բան չունենք։

-Կարծում եմ հասարակությունը պետք է մերժի նման մոտեցումը։ Հասարակությունը պետք է հստակ ասի՝ իրեն այլևս խաբել պետք չէ։ Վերջիվերջո կյանքն ասմունք չէ։ Կյանքը պահանջում է ռեալ, պրոֆեսիոնալ, յուրաքանչյուրն իր տեղում մասնագետների։ Այդ մասնագետներին պետք է կարողանալ պահել այս պետությունում, պետք է բերել, որովհետև մենք իսկապես շատ քիչ բան գիտենք։ Պետք է փոխել ամբողջ կրթական համակարգը, որը պետք է դառնա վերլուծողական, քննադատական, որ յուրաքանչյուր ուսուցչի խնդիրը երկրի քաղաքացի մեծացնել, դաստիարակելը լինի։ Ես չեմ կարծում, որ մենք այս աշխարհի երեսին ամենաանհասկացող ազգն ենք։ Այստեղ շատ բան կախված է նաև մտավորականությունից, որը պետք է խիզախություն ունենա և չվախենա ժողովրդի հետ խոսել շատ անկեղծ։ Մեր երկրում գործը պետք է դառնա միակ կարևոր չափանիշը։

Աղբյուր` Փաստինֆո