Փաստ ինֆո

Բանակում հոռի, ոչ ֆորմալ բարքերը, այսպես կոչված՝ «գողական» և մարդկանց արժանապատվությունը ստորացնող բարքերը չվերացնելու դեպքում շարունակելու ենք նման դեպքերի ականատես լինել։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց զինվորական ծառայության կարգի դեմ ուղղված հանցագործությունների մասնագիտացմամբ փաստաբան Նորայր Նորիկյանը։

Հիշեցնենք, որ օգոստոսի 19-ին մարտական հենակետերից մեկում հայտնաբերվել էր երեք զինծառայողի դի՝ մահացու հրազենային վիրավորմամբ։ Հարուցված քրեական գործով նախ ձերբակալվել, ապա կալանավորվել է զինծառայողների համածառայակիցը ։ Այսօր ՔԿ-ն պաշտոնական հաղորդագրություն տարածեց՝ հայտնելով, որ զինծառայողների սպանության գործով ձերբակալվել է նաև դիրքի ավագը՝ զինծառայողներին կյանքից զրկելուն դրդելու և ծառայակցի նկատմամբ սեքսուալ բնույթի բռնի գործողություններ կատարելու կասկածանքով։ Նախաքննության մոտ կանգնած մեր աղբյուրների փոխանցմամբ՝ սեռական բռնություն գործադրվել է այն զինվորի նկատմամբ, որը ներկայումս կալանավորվել է երեք համածառայակցի սպանության մեղադրանքով։

Նկատենք, որ սպանության մեջ մեղադրվող զինվորը բանակ էր զորակոչվել այս տարի՝ փետրվարին, այսինքն՝ ընդամենը մի քանի ամսվա զինծառայող էր։

ՀՀ ՔԿ ԶՔԳՎ-ում կատարված քննության արդյունքները դաժան մանրամասներ են բացահայտել, ինչն ուղղակի վկայում է բանակում տիրող մթնոլորտի և հրամանատարության հանցավոր անգործության մասին։

Փաստաբան Նորայր Նորիկյանը «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում հայտնեց, որ նման ողբերգական դեպքերը հետևությունների տեղիք են տալիս, սակայն, հաշվի առնելով այսօր տարածված հաղորդագրության էությունը, բնույթը՝ պետք է փոքր-ինչ զգույշ լինել մեր գնահատականներում՝ հաշվի առնելով մեղադրանքի կամ կասկածանքի էությունը։

«Մեզնից կախված է մեկ բան՝ պահանջել վարույթն իրականացնող և իրավապահ մարմիններից՝ իրականացնելու օբյեկտիվ և անաչառ քննություն՝ ճշմարտությունը բացահայտելու և մեղավորներին պատասխանատվության ենթարկելու համար»,- նշեց Նորայր Նորիկյանը՝ հավելելով, որ տարիներ շարունակ խոսել է ԶՈՒ-երում առկա արատավոր բարքերի, հանցավոր բարքերի չեզոքացման և վերացման անհրաժեշտության մասին։

Նորիկյանը գտնում է, որ այդ բարքերի գոյության պայմաններում այսօր էլ արձանագրվում են նման ողբերգական դեպքեր և եթե մենք հետևություններ չանենք, այդ հոռի ոչ ֆորմալ բարքերը՝ կեղծ հանցավոր, այսպես կոչված՝ «գողական» և մարդկանց արժանապատվությունը ստորացնող բարքերը չվերացնենք, շարունակելու ենք նման դեպքերի ականատես լինել։

«Սա խորքային պատճառներ ունի։ Մի կողմից պայմանավորված է սպայական կազմի ինտելեկտուալ բավականին համեստ կարողություններով, մյուս կողմից՝ սովորույթի ուժով արմատավորված են բացասական երևույթներ, որոնք տարիներ շարունակ շրջապատել են մեր բանակը»,- ընդգծեց փաստաբանը։

Հարցին՝ նշված դեպքում կարող ենք արձանագրել, որ հրամանատարական կազմը փաստացի անգործություն է ցուցաբերել, Նորիկյանը դրական արձագանքեց՝ նշելով, որ ոչ միայն հրամանատարական կազմն իր տեղում չէ, այլև՝ առկա է մի կողմից անգործություն, հանցավոր անփութություն, մյուս կողմից՝ սրտացավության պակաս։

«Այս ամենը կախված է սպայական կազմի գործունեությունից։ Խորապես համոզված եմ, որ պետք է լրջագույն հետևություններ իրականացնել՝ ելնելով այն ուղղությունից, որ մեր սպայական կազմի խնդիրները բերում են այսպիսի ողբերգությունների։ Պետք է մի քանի գեներալական ուսադիրներ թռնեն, որոշ մարդիկ պետք է սթափվեն, որ գործ ունենք մարդկային ճակատագրի հետ։ Պետք է գլոբալ առումով խնդիր դրվի՝ որակապես նոր ԶՈՒ-եր ձևավորելու »,- նշեց Նորիկյանը՝ ընդգծելով, որ քանի դեռ հանցավոր արժեքները վերացված չեն՝ կունենանք նման ողբերգական դեպքեր։

Փաստաբանը գտնում է, որ պետք է որակապես նոր մտածողություն բերել բանակ, հիերարխիկ կառավարման համակարգը, որը կա ռազմական կանոնակարգերով, պետք է առաջ բերվեն և գործի դրվեն, որոնց արդյունքում «կիսագողական» կամ սուտ, կեղծ արժեքներով կառավարվող մտայնությունը պետք է վերացվի։

Դիտարկմանը, որ հետպատերազմյան շրջանում կան պատերազմին մասնակից զինծառայողներ, որոնք, չի բացառվում, որ պատերազմի ընթացքում որոշակի դաժան տեսարանների են ականատես եղել, հետևաբար, ինչպես պետք է կանոնակարգվի նրանց և նոր զորակոչիկների համատեղ ծառայությունը, որոնք անգամ դեռևս չեն հասցրել ծանոթանալ բանակին, ի վերջո, որտե՞ղ է ՊՆ-ն, ինչու գոնե հոգեբանական աջակցություն չի ցուցաբերվել պատերազմին մասնակից զինծառայողներին, Նորիկյանն արձագանքեց՝ նշելով, որ անհրաժեշտ է լուրջ հոգեբանական աշխատանք տանել պատերազմական գործողություններին մասնակցած զինծառայողների հետ, բայց պետք չէ կատեգորիկ հանգել հետևության, որ պատերազմին մասնակցած բոլոր առկա զինծառայողների մոտ կարող են լինել խնդիրներ, պարզապես ադապտացման գործընթացը՝ պատերազմին մասնակցած զինծառայողների և պատերազմին չմասնակցած զինծառայողների հետ պետք է սահուն լինի, նրանց հետ պետք է հնարավոր լինի իրականացնել այնպիսի հոգեբանական աշխատանք, որ նրանց համատեղ ծառայությունը մասնակցի։

«Սա ոչ թե պատերազմին մասնակցող զինծառայողների և պատերազմին չմասնակցող զինծառայողների միջև հարաբերությունների ճշգրտման արդյունք է, այլ՝ տարիներ շարունակ զինված ուժերում գոյություն ունեցող այդ կիսագողական, կիսահանցավոր այդ կեղծ արժեքներով առաջնորդվելու հետևանք է։ Հետևաբար, պետք է կարողանանք այդ կանոնադրական հարաբերությունները բերել առաջին պլան, կարողանանք այնպիսի զորակոչ կազմակերպել, կարողանանք մեր պատանիների, զորակոչիկների մոտ այնպիսի մտայնություն ձևավորենք, որոնք իրենց միջից դուրս կբերեն այդ կեղծ արժեքները » ,- ընդգծեց Նորիկյանը՝ հավելելով, որ դա միայն բանակի խնդիրը չէ, պետք է գործ ունենանք դպրոցում, բուհում, մանկապարտեզից սկսած և ամենակարևորը՝ ընտանիքներում, կարողանանք տանել անհատական աշխատանք, որ մեր երեխաների մոտ, մեր սերնդի մտածողության մեջ անհատական փոփոխություն իրականացնենք, հակառակ դեպքում՝ նման ցավոտ դեպքերի ենք ականատես լինելու։

Բացի այդ՝ Նորիկյանն ընդգծեց, որ զորամասերը հատուկ ծառայության վայրեր են, որտեղ հասարակական հարաբերությունները կարգավորվում են հստակ ռազմական կանոնակարգերով, որտեղ պետք է խիստ հրամանատարական կարգապահական միջավայր, մթնոլորտ լինի, որտեղ հրամանատարների ասածը պետք է կատարվի անվերապահորեն, որտեղ զինվորը պետք է անգործ չմնա և ամբողջովին գտնվի սպայական վերահսկողության ներքո։

«Եթե սպայական կազմը լիարժեք աշխատի, հանցավորության դեպքերն էապես կնվազեն, եթե չասեմ՝ կվերացվեն »,-ընդգծեց Նորիկյանը։

Հեղինակ՝ Իզաբել Սահակյան

Աղբյուր` Փաստինֆո