Փաստ ինֆո

Մերձավորարևելյան տարածաշրջանում ընթացող ցանկացած գործընթաց որոշակի ազդեցություն կարող է ունենալ նաև Հարավային Կովկասի տարածաշրջանի վրա։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցի ժամանակ ասաց իրանագետ Վարդան Ոսկանյանը՝ անդրադառնալով Աֆղանստանում տիրող իրավիճակին։

Իրանագետը նշեց, որ Աֆղանստանում ընթացող զարգացումներն ուղղակի ազդում են հարևան Իրանի քաղաքականության վրա, և իրանցիները որոշակի ներգրավվածություն ունեն աֆղանական խնդիրներում։

«Իրանը կարևոր դերակատար է, որը Մերձավոր Արևելքում ապահովում է կայունության զգալի չափաբաժին։ Մյուս կողմից Աֆղանստանում ստեղծված իրավիճակն ուղղակի ազդում է հարևան մեկ այլ տարածաշրջանի՝ Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանի վրա, որտեղ Տաջիկստանը ՀԱՊԿ անդամ պետություն է և բնականաբար Հայաստանի ռազմավարական դաշնակից Ռուսաստանը ևս, թե՛ ՀԱՊԿ շրջանակներում, թե՛ երկկողմ ռազմավարական հարաբերություններ ունենալով Տաջիկստանի հետ, ներգրավված է աֆղանական գործընթացներում կամ այդ գործընթացներն ազդում են ռուսական քաղաքականության վրա»,-ասաց Վարդան Ոսկանյանը։

Վերջինս նկատեց՝ Հայաստանի հանդեպ ակնհայտ թշնամական դիրքորոշում ունեցող Թուրքիան նույնպես աֆղանական իրադարձություններից անմասն չէ։ Նրա խոսքով՝ նախքան թալիբների կողմից Քաբուլի գրավումը՝ էրդողանական վարչախումբը փորձում էր Քաբուլի օդանավակայանը վերցնել իր ռազմական վերահսկողության ներքո, իսկ հիմա այդ ծրագիրը զգալի խոչընդոտների է հանդիպելու, մինչդեռ դրա իրականացման վրա էրդողանական վարչախումբը բավական մեծ դիվանագիտական և այլ ռեսուրս էր ծախսել։

«Հիմա այդ խնդիրն առկախվում է։ Մյուս կողմից Թուրքիան 2018-ից ի վեր փորձ էր կատարում կյանքի կոչել այսպես կոչված Լաջվարդի միջանցքը, որն Աֆղանստանը Թուրքմենստանի, Կասպից ծովի և Ադրբեջանի ու Վրաստանի վրայով կապում էր Թուրքիայի հետ։ Հիմա այդ ծրագրի ապագան էլ շատ մշուշոտ է դառնում։ Նաև այլ տարածաշրջանային խաղացողներ կան, որոնց շահերն Աֆղանստանում հատվում են։ Խոսքը գնում է Մերձավոր Արևելքում Սաուդյան Արաբիայի, Կատարի շահերի մասին և բնականաբար Պակիստանի, որը 44-օրյա պատերազմի ընթացքում արցախյան հակամարտության անդրկուլիսյան խաղացողներից մեկն էր»,-նշեց իրանագետը։

Տեղի ունեցող իրադարձությունները, եթե ոչ ուղղակիորեն, ապա անուղղակիորեն առնչվում են նաև Հայաստանի շահերին։ Ցանկացած տարածաշրջանում թուրքական դիրքերի թուլացումը բխում է ՀՀ շահերից, բայց մյուս կողմից էլ ըստ իրանագետի՝ թալիբների իշխանության գալը կարող է «ոգեշնչել» ահաբեկչական կառույցներին Մերձավոր Արևելքում, իսկ այդ ահաբեկչական կառույցները, վարձկանները մասնակցում էին նաև 44-օրյա պատերազմին և այս առումով որոշակի մարտահրավերներ կարող են ի հայտ գալ։

«Բացի այդ Իրանը կարևորագույն հանգրվան է աֆղանցի փախստականների համար և չի բացառվում, որ այդ փախստականների որոշ քանակ, գուցե մի քանի ընտանիք կամ մի քանի տասնյակ ընտանիք փորձեն մտնել նաև ՀՀ տարածք, ինչին ևս պետք է պատրաստ լինել»,-նշեց Վարդան Ոսկանյանը։

Վերջինս նկատեց՝ Թուրքիայի և Ադրբեջանի համար բավական բարդ է լինելու օգտվել Աֆղանստանում ստեղծված իրավիճակից. թուրքական կողմն իր համար ծագած խնդիրները լուծելու համար երկու ուղի ունի. Կա՛մ համաձայնության գալ թալիբների հետ, կա՛մ փորձել օգտվել Կատարի և Պակիստանի միջնորդական ջանքերից։

«Ցանկացած իրադարձություն բերում է մարտահրավերներ և հնարավորություններ։ Ամեն ինչ կախված է քեզանից՝ ինչպես կօգտվես հնարավորություններից և ինչպես կդիմակայես մարտահրավերներին։ Հայաստանը պետք է աշխատի դիվանագիտական իր ողջ կարողությամբ, այլ խնդիր է ներկա իշխանությունները կկարողանան դա անել, թե ոչ»,-հավելեց իրանագետը։

Աղբյուր` Փաստինֆո