Փաստ ինֆո

Վերաքննիչ քրեական դատարանի դատավոր Մհեր Արղամանյանի որոշումը գին ունի և այդ գինը վճարվել է՝ պարոն Արղամանյանի որդին դատավոր է դառնում։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց ԲԴԽ նախագահ (լիազորությունները կասեցված են) Ռուբեն Վարդազարյանը։

Ինչպես արդեն տեղեկացրել ենք՝ Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանը՝ դատավոր Դավիթ Հարությունյանի նախագահությամբ, բավարարել է Ռուբեն Վարդազարյանին որպես մեղադրյալ ներգրավելու մասին որոշման դեմ բողոքը՝ արձանագրելով, որ վարույթն իրականացնող մարմինը պարտավոր էր հաղթահարել Վարդազարյանի գործառութային անձեռնմխելիությունը, ինչը չի արվել ու պարտավորեցրել վարույթն իրականացնող մարմնին՝ վերացնել Ռուբեն Վարդազարյանի իրավունքների և օրինական շահերի խախտումը։

Թեև առաջին ատյանի դատարանի որոշումն օրենքով սահմանված կարգով օրինական ուժի մեջ է մտել հրապարակման պահից, այն չի կատարվել, իսկ այսօր արդեն Վերաքննիչ քրեական դատարանը՝ դատավոր Մհեր Արղամանյանի նախագահությամբ, բեկանել է նշված  դատական ակտը՝ բավարարելով դատախազության ներկայացրած բողոքը։

Վերաքննիչ քրեական դատարանի որոշման, քրեական գործի նախաքննության ընթացքի, դատավորների նկատմամբ վերջին շրջանում հարուցվող կարգապահական վարույթների  մասին «Փաստինֆո»-ն զրուցել է Ռուբեն  Վարդազարյանի հետ։

-Պարոն Վարդազարյան, ինչպե՞ս եք մեկնաբանում հանգամանքը, որ Ձեր իրավունքների խախտումն արձանագրած դատական ակտը, որը ուժի մեջ է մտնում  հրապարակման պահից, այդպես էլ ի կատար չածվեց։

-Շատ դժվար է մեկնաբանել օրենքից չբխող գործողությունները։ Միտումն ակնհայտ էր՝ ինձ հնարավորինս երկար ժամանակով հեռացնել ԲԴԽ-ից։ Երբ գերնպատակը պարզ է, մեխանիզմները միշտ կգտնվեն՝ կլինեն դրանք օրինական, թե ապօրինի։ Իմ պարագայում ապօրինի մեխանիզմն է ընտրվել, որովհետև օրենքը միանշանակ իմ կողմն է, բայց խնդիրը պարոն Ջհանգիրյանին հնարավորինս երկար ԲԴԽ նախագահի ժամանակավոր պաշտոնակատարի կարգավիճակում պահելն է։ Թե ինչ նպատակներ է դա հետապնդում՝ ես չպետք է դա ասեմ, բոլորդ քաջ տեսնում եք, ամեն ինչ ակնհայտ է, չեն էլ թաքցնում։ Ինչ վերաբերում է պարոն Արղամանյանի որոշմանը, ապա պարոն Արղամանյանի որոշումը գին ունի, այդ գինը վճարվել է նրան՝ պարոն Արղամանյանի որդին դատավոր է դառնում։

-Պատրաստվու՞մ եք վճռաբեկ բողոք ներկայացնել՝ դատարանի որոշման դեմ։

-Միանշանակ։ Վճռաբեկ բողոք ներկայացնելու եմ՝ ակնկալելով, որ Վճռաբեկ դատարանը վարույթ չի ընդունի բողոքը և Վերաքննիչ քրեական դատարանի որոշումը կմնա անփոփոխ։ Սակայն վճռաբեկ բողոք ներկայացնելու միակ  նպատակը հետագայում ՍԴ-ում հոդվածի սահմանադրականությունը վիճարկելն է։ Գտնում եմ, որ խախտվել է Սահմանադրությունը, սահմանադրական նորմը յուրովի է մեկնաբանվում՝ քաղաքական նպատակահարմարությունից ելնելով։ Միակ նպատակը վճռաբեկ բողոք ներկայացնելու՝ այս փուլն անցնելն է՝ ՍԴ-ում նորմի սահմանադրականության հարցը վիճարկելու է և ՄԻԵԴ դիմելու համար։

-Ինչպիսի՞ն կլիներ դատախազության, նախաքննական մարմինների արձագանքը, եթե, օրինակ անձի նկատմամբ կալանավորումը որպես խափանման միջոց ընտրելու վերաբերյալ դատարանի որոշումը չկատարվեր, քանի որ պաշտպանը վերաքննիչ բողոք է ներկայացրել։

-Չեմ կարող ասել, աբսուրդային իրավիճակները չեմ ցանկանում մեկնաբանել։ Օրենքը հստակ ասում է՝ միջանկյալ դատական ակտերն ուժի մեջ են մտնում հրապարակման պահից։ Այսինքն՝ հրապարակվեց, հաջորդ օրը դատախազությունը պետք է կատարի այդ դատական ակտը՝ անկախ նրանից  բողոքարկվել է դատական ակտը, թե ոչ։ Պետք չէ շատ լուրջ իրավաբան լինել, պետք չէ լեզվաբան լինել, տարրական հայերենի իմացությունը բավարարում է, որ այդ իրավիճակը նկարագրվի։ Քաղաքական նպատակահարմարությունից ելնելով՝ մարդիկ գործողություններ են անում, որի համար, վստահ եմ,  երբ ժամանակը գա,  պատասխան են տալու՝ ոչ միայն բարոյական դաշտում, այլև՝ քրեական պատասխանատվության տեսքով։

-Այսինքն՝ կարող ենք արձանագրել, որ այն որոշումները, որոնք դատախազության, իշխանությունների սրտով չեն, կարող են չկատարվել և այս փուլում դա որևէ իրավական հետևանք չի ունենա։

-Գիտեք, ես բավականին երկար աշխատել են դատական համակարգում և շատ լավ պատկերացնում եմ՝ ինչ է նշանակում պետական ապարատը, ինչպես է աշխատում պետական մեքենան՝ անձի դեմ։ Ես թիրախում հայտնվեցի, որովհետև միամտորեն ենթադրել եմ, որ եկել է ժամանակը, որ կարելի է այդ մեխանիզմները փոխել և իրականում հասնել օրենքի կատարման, իրավունքի գերակայության և այլն։ Ես պայքարում էի դրա դեմ, բայց պարզվեց, որ իմ պայքարը կամ վաղաժամ էր, կամ ինձ քիչ հնարավորություն տրվեց, ոչ մեկին դա հարկավոր չէր, պետությանը հարկավոր է ունենալ ռեպրեսիվ մեխանիզմներ և այս պայմաններում՝ դատարանի որոշումը կկատարվի, թե ոչ՝ գրեթե ոչ ոքի չի հետաքրքրում։ Այսօրվա իշխանավորներին պետք է, որ իրենց քաղաքական կամքն ի կատար ածվի, իսկ թե այդ ընթացքում օրենք կխախտվի, թե դա օրենքով կլինի՝ վստահ եմ, որ ոչ մեկին չի հետաքրքրում։

-Այս ընթացքում Ձեր մասնակցությամբ որևէ քննչական գործողություն եղել է՝ Անդրանիկ Սիմոնյանի հետ առերես հարցաքննությունից հետո։ Դատավոր Բեկթաշյանի հետ առերես հարցաքննություն եղե՞լ է։

-Մոտ 2-2.5 ամիս է՝  որևէ քննչական գործողություն չի կատարվել։

-Պարոն Վարդազարյան, այս տարվա ընթացքում՝ նախորդ տարվա համեմատ , կարծես թե, ավելի մեծ թվով կարգապահական վարույթներ են հարուցվել դատավորների նկատմամբ, արդեն հայտնի է շուրջ 20-ի մասին։ Վերջերս դատավոր Վ. Գրիգորյանը ենթարկվեց կարգապահական պատասխանատվության, վարույթներ են հարուցվել նաև դատավորներ Դավիթ Գրիգորյանի, Արման Հովհաննիսյանի, Սերգեյ Մարաբյանի, Զարուհի Նախշքարյանի նկատմամբ։ Ընդ որում, որպես հիմք մատնանշվում են՝ դատական ակտերը։ Դա միջամտություն չէ՞ դատարանների անկախությանը, արդյո՞ք հենց այդ նպատակով չի իրականացվում։

-Խնդիրը քանակը չէ, խնդիրը՝ այդ վարույթների հարուցման շարժառիթն է և ԲԴԽ գործողություններն են, թե ինչ նպատակ է հետապնդում վարույթների հարուցումը և ԲԴԽ-ն ինչ է անում այդ վարույթների նկատմամբ։ Ես հստակ դիրքորոշում էի հայտնել, որը չէի թաքցնում, բարձրաձայնում էի դեռևս իմ նախագահության ժամանակահատվածում, որ շատ լավ է վարույթների հարուցումը, բայց ԲԴԽ-ն ղեկավարվելու է բացառապես օրենքով, այլ ոչ թե՝ քաղաքական նպատակահարմարությամբ, այլ խոսքով՝ քաղաքական հետապնդումներ չեն լինելու։ Դա իմ դիրքորոշումն է, իհարկե, միայն ինձնից չէր կախված՝ դիրքորոշումն իրականություն կդառնա, թե ոչ։ ԲԴԽ, համենայն դեպս, դատավոր անդամները՝ բացառությամբ պարոն Չիչոյանի, համաձայն էին ինձ հետ և մեր ձայները բավարար էին, որ դատավորին անտեղի, միայն քաղաքական դրդապատճառներից ելնելով՝ կարգապահական պատասխանատվության չենթարկեն։ Երևի թե պատճառներից մեկը, որի համար իշխանությունները  անհրաժեշտություն համարեցին ինձ հեռացնել ԲԴԽ նախագահի պաշտոնից, հենց դա էր, որովհետև ուղղակի ես պատնեշ էի հանդիսանում դատավոր և քաղաքական հետապնդում եզրույթների միջև։ Ես վարույթներից տեղյակ չեմ, չեմ տեսել նյութերը, դրա համար չեմ կարող մեկնաբանել։

Շատ լավ է, որ կան կարգապահական վարույթներ, որովհետև դատական իշխանությունը կարող է զտվել միայն կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու մեթոդով, այլ ռեպրեսիվ մեխանիզմներ անթույլատրելի են և եթե դատավորը թույլ է տվել ինչ-որ խախտում, պետք է ենթարկվի կարգապահական պատասխանատվության, ընդհուպ՝ մինչև լիազորությունների դադարեցում։

Դուք կտեսնեք, որ իմ նախագահության ժամանակ երկու դատավորի լիազորություններ են դադարեցվել և այդտեղ քաղաքական դրդապատճառը եղել է զրո, եղել են այնպիսի խախտումներ, որոնք անհամատեղելի են դատավորի պաշտոնում պաշտոնավարելու հետ։ Այսինքն՝ կարգապահական վարույթ հարուցելը և դատավորին կարթի վրա պահելը, որ դատավորից ստանան իրենց համար ցանկալի դատական ակտը, իմ խորին համոզմամբ, ամենավտանգավոր մեթոդն է։ Դատավորից ցանկալի դատական ակտը կորզելու երկու մեխանիզմ կա՝ կամ պետք է ինչ-որ տաս դրա փոխարեն՝ ինչպես պարոն Արղամանյանին և պարոն Չիչոյանին տրվեց կամ պետք է վարույթ հարուցես և վախի մթնոլորտ ստեղծել։ Այդ երկու մեխանիզմներն էլ այսօր աշխատում են հավասարաչափ։

- Այսինքն՝ այդ վարույթները մյուս դատավորների համար կարող են ազդակներ լինել։
 
 -Իհարկե, եթե դատավորին պատժում են մի բանի համար, որը պատժելու ենթակա չէ, բոլորը հասկանում են, որ այս դատավորը պատասխանատվության ենթարկվեց ոչ թե դատական ակտի, ոչ թե սխալի համար, այլ՝ սկզբունքային լինելու համար, այդ պարագայում պարզ է, որ, թեև բոլորին չի վերաբերում, բայց շատերը մեկ անգամ ավել կմտածեն՝ իշխանության քիմքին ոչ հաճո դատական ակտ կայացնելիս։

Հարցազրույցը՝ Իզաբել Սահակյանի

Աղբյուր` Փաստինֆո